Làm gì khi phương thức kiểm duyệt đã lỗi thời?

Làm gì khi phương thức kiểm duyệt đã lỗi thời?

Phạm Việt Hưng
Thứ 4, 09/11/2022 | 19:00
0
Việc kiểm duyệt triển lãm nghệ thuật đang có những tồn tại lỗi thời, không theo kịp những biến động của đời sống.

Trên Cổng dịch vụ công trực tuyến Hà Nội, thủ tục Cấp phép triển lãm Mỹ thuật mang ký hiệu 1.001809, được xếp ở mức độ 4. Thời hạn giải quyết thủ tục cấp phép một triển lãm là 7 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ.

Đầu tháng 8/2022, họa sĩ Hà Huy Hiệp đã rất vui mừng, thông báo rộng rãi tới các bạn bè đồng nghiệp và các nhà sưu tập về việc triển lãm cá nhân mang tên “Thuần hóa” sẽ được khai mạc vào hồi 10h ngày 14/8/2022 tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam (66 Nguyễn Thái Học, Hà Nội).

Để hoàn thiện thủ tục theo quy định, ngày 3/8/2022, toàn bộ hồ sơ liên quan đến triển lãm đã được họa sĩ Hà Huy Hiệp gửi tới Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội.

Đúng lịch, sau 7 ngày làm việc, ngày 12/8/2022, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội công văn phúc đáp số 2697/SVHTT-QLNT trả lời hồ sơ đề nghị được cấp giấy phép triển lãm mỹ thuật tại Việt Nam của họa sĩ Hà Huy Hiệp.

Công văn nêu: “Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội tiếp nhận hồ sơ số 72/TLMT ngày 03/8/2022 của ông/bà Hà Huy Hiệp về đề xuất được cấp phép triển lãm mỹ thuật, tiêu đề “Thuần hóa” tại Bảo tàng Mỹ Thuật Việt Nam, kèm theo danh sách và hình ảnh các tác phẩm…Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội có ý kiến ​​như sau: Sau khi thẩm định nội dung các tác phẩm mỹ thuật: Tiểu ban mỹ thuật - Nhiếp ảnh thuộc Hội đồng nghệ thuật Thành phố nhận thấy một số tác phẩm mỹ thuật (tranh sơn dầu) của tác giả Hà Huy Hiệp có nội dung liên quan đến vấn đề tôn giáo và các lĩnh vực khác.

Vì vậy, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội xin ý kiến ​​của các cơ quan có thẩm quyền về nội dung trên. Ý kiến ​​của các cơ quan có thẩm quyền là căn cứ đề tài Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội thẩm định nội dung các sản phẩm của tác giả Hà Huy Hiệp. Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội thông báo cho bà Hà Huy Hiệp được biết”.

Toàn bộ công văn không thể hiện việc triển lãm “được phép” hay “không được phép” tổ chức.

Sự không rõ ràng của văn bản đã đẩy họa sĩ Hà Huy Hiệp vào tình thế buộc phải dừng tổ chức cuộc triển lãm. Việc này đã gây thiệt hại kinh tế “đếm được” cho họa sĩ Hà Huy Hiệp. Bởi anh đã phải thanh toán một phần tiền thuê mặt bằng tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Còn thiệt hai không đếm được là uy tín, thời gian của họa sĩ với các khách mời, đồng nghiệp, các nhà sưu tập…

Một quyết định nhanh chóng được đưa ra: Triển lãm vẫn được diễn ra. Tuy nhiên, toàn bộ số tranh dự định công bố được họa sĩ Hà Huy Hiệp đưa về bày tại nhà riêng, nơi cách trung tâm Hà Nội khoảng 30 phút chạy ô tô. Nhiều bạn bè, đồng nghiệp và các nhà sưu tập không quản ngại chạy thêm một đoạn đường để chia sẻ, chúc mừng và thưởng lãm những sáng tác mới của anh.

Một chuyện khác có vài điểm tương tự khi họa sĩ Đoàn Xuân Tùng bị từ chối cấp phép triển lãm cá nhân lần thứ hai. Khá nhanh chóng, anh tìm được một không gian nghệ thuật cá nhân ở quận Tây Hồ, Hà Nội để trưng bày các tác phẩm của mình.

Có mấy điều cần làm rõ ở đây.

Thứ nhất là vai trò quản lý nhà nước của Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội. Trong việc xem xét hồ sơ của họa sĩ Hà Huy Hiệp, bản Sở đã không sòng phẳng với họa sĩ khi trả lời không rõ ràng.

Việc kéo dài thời gian trả lời với công dân là một sự vi phạm vào các quy định pháp lý đã được công khai. Sự vi phạm này dẫn đến các thiệt hại về kinh tế, danh dự, thời gian của công dân. Việc này dứt khoát phải có người chịu trách nhiệm. Nếu chưa có quy định pháp lý về tính chịu trách nhiệm thì cần phải có quy định này.

Không chỉ như vậy, mới đây, họa sĩ Hà Huy Hiệp đã thực sự được triển lãm các tác phẩm mới của mình tại TP Hồ Chí Minh và được đông đảo công chúng đón nhận.

Cùng một người, một sự việc, nhưng ở hai đầu đất nước lại diễn ra theo hai cách khác nhau. Đây là một mâu thuẫn có thật và hoàn toàn không bình thường khi hai cách ứng xử song hành tồn tại trong một cơ chế quản lý.

Thứ hai, từ ví dụ về triển lãm các tác phẩm của họa sĩ Đoàn Xuân Tùng, có thể thấy, việc từ chối cấp phép triển lãm đã vô tác dụng khi họa sĩ luôn tìm được cách khác để những đứa con tinh thần được ra mắt mà không phụ thuộc vào quản lý Nhà nước.

Quản lý nghệ thuật và các hành vi trong hoạt động nghệ thuật có những đặc thù riêng. Kiểm duyệt là việc làm cần thiết và tồn tại ở mọi quốc gia. Từ hai sự việc, có thể thấy cách thức kiểm duyệt văn hóa đang tồn tại nhiều bất cập.

Từ lâu, người ta cũng nói tới việc cần thay đổi cách thức, tâm thế kiểm duyệt, từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”. Vẫn biết luật thường không theo kịp thực tiễn, nhưng không chỉ Hà Nội, mà các nhà quản lý ở các địa phương khác trong cả nước cần thực sự suy nghĩ và thay đổi cách vận hành quản lý để thích nghi với sự biến đổi không ngừng của đời sống.

Di dời hoa sữa – Tình yêu hay sự đối đầu?

Thứ 3, 01/11/2022 | 10:40
Đánh một cây hoa sữa đi thì không có gì khó. Nhưng đằng sau hành động ấy là tình yêu hay sự đối đầu của con người với tự nhiên?

Tránh “cái bẫy” khi hô hào đầu tư sân bay bằng phương thức PPP

Thứ 3, 01/11/2022 | 08:00
Việc huy động vốn tư nhân để đầu tư hạ tầng sân bay là cần thiết nhưng phải tránh được những “cái bẫy” từ sai lầm trong quá khứ hay từ sự bất hợp lý trong tính toán.

Biết từ chối

Thứ 4, 26/10/2022 | 12:42
Biết từ chối cũng là sự ý thức tự thân rất rõ. Biết từ chối là biết “đủ” Biết “đủ” là xin thôi, luôn luôn không dễ dàng, nếu không muốn nói là việc khó nhất.
Cùng tác giả

Di sản để khai thác du lịch hay du lịch để bảo tồn di sản?

Thứ 6, 26/05/2023 | 20:00
Tại sao phải “bắt” di sản phục vụ du lịch mà không phải ngược lại?

Giải quyết bạo lực học đường: Cần bắt đầu từ gia đình

Thứ 4, 24/05/2023 | 13:00
Nhà trường là nơi cung cấp các chương trình, giải pháp giáo dục an toàn, còn gốc rễ xử lý vấn đề bạo lực học đường phải là từ giáo dục gia đình.

Tư tưởng, tư duy và sáng tạo

Thứ 5, 18/05/2023 | 07:00
Sự sáng tạo vốn đã không dành cho số đông, nó còn bị kìm hãm bởi hai điều: Tuổi sinh học và hấp lực của hào quang nghệ thuật.

Ẩn danh trên mạng

Thứ 3, 16/05/2023 | 20:00
Với tính năng ẩn danh mà các nền tảng truyền thông xã hội cung cấp, nhiều người dùng có xu hướng quên đi đạo đức cá nhân khi nói chuyện trực tuyến.

Nhã Tĩnh và những bức thư tình gửi chính mình

Thứ 5, 11/05/2023 | 15:00
Những bức tranh tự họa của Nhã Tĩnh dường như là một cách mạo hiểm để cô bộc lộ chính mình với thế giới xung quanh.
Cùng chuyên mục

Ai sướng hơn ai?...

Thứ 5, 28/03/2024 | 07:00
Quán cà phê vào sáng chủ nhật khá nhộn nhịp, thường vậy, hai ngày cuối tuần luôn đông hơn các ngày khác trong tuần. Lâu lắm rồi, tôi mới ngồi cà phê với bạn. Có thể do tôi có thói quen ít giao du, nên nhiều khi cả tháng không hề ngồi cà phê.

Hiểm họa… chó

Thứ 2, 25/03/2024 | 07:00
Một tờ báo vừa đưa tin cục trưởng cục Thú y Việt Nam nói: Không nơi nào (trên thế giới) chết vì bệnh dại nhiều như ở Việt Nam.

Trà đá vỉa hè

Thứ 7, 23/03/2024 | 07:00
Định nghĩa văn hóa rất đa dạng và nhiều chiều kích. Với tôi, trà đá vỉa hè là một đặc sản văn hóa của xứ Bắc, đặc biệt là Hà Nội.

Chuyện bay

Thứ 6, 22/03/2024 | 07:00
Hôm nọ tôi có việc bay vào Sài Gòn để nối chuyến đi nước ngoài, vé đã mua xong, yên tâm sắp xếp công việc, và cả đặt khách sạn.

Thấy gì từ các phim chiếu Tết năm 2024?

Thứ 5, 21/03/2024 | 07:00
Phim tư nhân, phim nhà nước, phim Tết “chính danh” và phim Tết không “chính danh”, đủ cả. Thế nhưng kết quả ra rạp của mỗi phim lại mỗi khác.