Trong bối cảnh thị trường chứng khoán ngày càng phát triển, vai trò của kiểm toán độc lập trở nên thiết yếu trong việc đảm bảo tính minh bạch và độ tin cậy của thông tin tài chính doanh nghiệp.
Người Đưa Tin (NĐT) đã có cuộc trao đổi với ông Phạm Thái Hùng - Phó Tổng Giám đốc, Dịch vụ Kiểm toán và Thị trường vốn PwC Việt Nam về vai trò của kiểm toán trong việc nâng cao chất lượng báo cáo tài chính, hỗ trợ nhà đầu tư đưa ra quyết định chính xác.
"Báo cáo tài chính cần phải thể hiện bản chất hơn là hình thức"
NĐT: Ông đánh giá thế nào về vai trò của các công ty kiểm toán độc lập trong việc đảm bảo minh bạch thông tin tài chính của các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam?
Ông Phạm Thái Hùng: Vai trò và nhiệm vụ quan trọng nhất của kiểm toán độc lập là đánh giá và đưa ra ý kiến độc lập về tính trung thực và hợp lý của báo cáo tài chính của doanh nghiệp.
Báo cáo tài chính đã được soát xét hoặc kiểm toán tạo cơ sở niềm tin cho nhà đầu tư. Họ có thể an tâm rằng những số liệu trên báo cáo tài chính đã được bên thứ ba hoàn toàn độc lập kiểm tra, đánh giá dựa trên những chuẩn mực nghề nghiệp cụ thể.
Điều này cũng giúp nhà đầu tư tiết kiệm đáng kể chi phí kiểm tra, soát xét – những việc họ khó có thể tự thực hiện nếu không có dịch vụ kiểm toán, nhất là khi không có quyền tiếp cận trực tiếp dữ liệu tài chính, kế toán của doanh nghiệp.
Ông Phạm Thái Hùng - Phó Tổng Giám đốc, Dịch vụ Kiểm toán và Thị trường vốn PwC Việt Nam.
Mỗi mùa báo cáo tài chính, có những trường hợp số liệu được kiểm toán khác biệt với số liệu được doanh nghiệp công bố trước đó. Có thể thấy rằng, dù được doanh nghiệp trả phí dịch vụ, kiểm toán viên vẫn có quyền đồng ý hoặc không với cách hạch toán của doanh nghiệp. Họ có thể yêu cầu điều chỉnh để báo cáo tài chính trung thực, hợp lý hơn.
NĐT: Những khó khăn phổ biến mà PwC gặp phải khi kiểm toán các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam là gì?
Ông Phạm Thái Hùng: Chúng ta vẫn chưa có chuẩn mực hoặc hướng dẫn về kế toán hoặc kiểm toán liên quan đến một số nội dung hiện nay đã trở nên khá phổ biến, mặc dù nhìn chung các chuẩn mực kế toán và các chuẩn mực kiểm toán Việt Nam có nhiều điểm tương đồng với các chuẩn mực tương tự của quốc tế. Điều này dẫn đến một số khó khăn khi doanh nghiệp và kiểm toán viên cần xác định cách hạch toán hợp lý nhất.
Đơn cử, các chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế có nhiều quy định và hướng dẫn cụ thể về định nghĩa và cách xác định giá trị hợp lý của các loại tài sản và nợ. Trong khi đó, một số chuẩn mực kế toán của chúng ta có yêu cầu thuyết minh hoặc ghi nhận giá trị hợp lý nhưng lại không có hướng dẫn cụ thể.
Ngoài ra, một số doanh nghiệp có xu hướng áp dụng các quy định về thuế để hạch toán, mục đích là để có ít sự khác biệt giữa báo cáo tài chính và số liệu về thuế. Tuy nhiên điều này chưa hợp lý vì có thể có sự khác biệt giữa kế toán và thuế. Báo cáo tài chính vì thế cần thể hiện được bản chất hơn là hình thức của các giao dịch kinh tế.
NĐT: PwC Việt Nam đã và đang áp dụng các biện pháp, quy trình nào để đảm bảo tính độc lập, khách quan và chuyên môn cao trong quá trình kiểm toán báo cáo tài chính của các doanh nghiệp niêm yết?
Ông Phạm Thái Hùng: Chúng tôi luôn tuân thủ theo các quy định của chuẩn mực kiểm toán tại Việt Nam cũng như quốc tế.
Chúng tôi có những quy trình kiểm soát chặt chẽ, đảm bảo tính độc lập, khách quan, trình độ và năng lực của mình. Mạng lưới toàn cầu thường xuyên cập nhật và phát triển các công cụ công nghệ giúp chúng tôi theo dõi và kiểm soát các chỉ số chất lượng.
Yếu tố con người là yếu tố quyết định đến chất lượng của dịch vụ kiểm toán. PwC Việt Nam thường xuyên hợp tác với Bộ Tài chính và các tổ chức như VACPA, ACCA, và CPA Australia… trong việc đào tạo và cập nhật kiến thức cho đội ngũ kiểm toán viên.
Xem xét ban hành chuẩn mực kiểm toán mới
NĐT: Ông đánh giá thế nào về vai trò giám sát của cơ quan quản lý Nhà Nước trong việc gắn kết với kiểm toán để nâng cao tính minh bạch thông tin tài chính?
Ông Phạm Thái Hùng: Các đơn vị quản lý như Bộ Tài chính, UBCKNN và các sở giao dịch đóng vai trò tiên quyết trong việc nâng cao tính minh bạch thông tin tài chính. Chúng ta có thể được điều này trong suốt quá trình phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam. Rõ ràng là ngày nay, nhà đầu tư có thêm rất nhiều thông tin tài chính và phi tài chính từ phía doanh nghiệp niêm yết.
Các cơ quan thường xuyên có các buổi thảo luận, chia sẻ thông tin, kiến thức với những người hoạt động trong lĩnh vực tài chính, kế toán và kiểm toán. Điều này giúp họ hiểu và nắm bắt được các định hướng chính sách đồng thời giúp giải quyết những vướng mắc đặt ra trong lĩnh vực.
Kiểm toán tạo cơ sở niềm tin cho nhà đầu tư.
NĐT: Ông có khuyến nghị gì đến cơ quan quản lý Nhà nước để ngành kiểm toán hoạt động hiệu quả, minh bạch và đóng góp tích cực hơn cho thị trường?
Ông Phạm Thái Hùng: Thứ nhất, các cơ quan chức năng tiếp tục thực hiện các hoạt động đôn đốc, kiểm tra chất lượng của các doanh nghiệp kiểm toán và kiểm toán viên hành nghề.
Ngành kiểm toán là một loại hình kinh doanh được quản lý. Đây là một ngành nghề đặc biệt khi mà kiểm toán viên được trả một khoản phí để đưa ra ý kiến về báo cáo tài chính của khách hàng. Hoạt động quản lý cần tập trung đảm bảo tính khách quan, độc lập của doanh nghiệp kiểm toán cũng như năng lực, trình độ của kiểm toán viên.
Thứ hai, cơ quan quản lý nhà nước xem xét việc cập nhật hoặc ban hành các chuẩn mực kiểm toán mới dựa theo các chuẩn mực quốc tế đã được áp dụng rộng rãi ở nhiều nước.
Cuối cùng, tôi cũng mong muốn là các cơ quan chức năng tiếp tục kiện toàn các chuẩn mực và hướng dẫn kế toán. Tôi được biết là Bộ Tài chính đang trong quá trình sửa đổi, hoàn thiện những quy định, hướng dẫn trong Thông tư 200/2014/TT-BTC. Chắc chắn những thay đổi này sẽ giúp nâng cao tính minh bạch trong công tác kế toán, kiểm toán của nước nhà.
NĐT: Xin cảm ơn những chia sẻ của ông!
