Liên Hợp Quốc ngày 8/12 chính thức phát động lời kêu gọi viện trợ nhân đạo toàn cầu năm 2026 với con số 23 tỷ USD, chỉ bằng khoảng một nửa so với mức thực tế mà tổ chức này cho rằng cần thiết để đáp ứng nhu cầu khẩn cấp hiện nay, thời điểm mà khủng hoảng nhân đạo trên thế giới đang ở mức cao kỷ lục.
Con số 23 tỷ USD được đưa ra sau khi Liên Hợp Quốc thừa nhận nguồn tài trợ từ các nhà tài trợ lớn đã sụt giảm nghiêm trọng, khiến hàng chục triệu người đang cần cứu trợ khẩn cấp sẽ bị bỏ lại phía sau.
Năm 2025, Liên Hợp Quốc ban đầu kêu gọi 47 tỷ USD, nhưng đã phải liên tục điều chỉnh giảm khi chính quyền mới tại Mỹ cùng một số nhà tài trợ lớn khác là Đức và nhiều nước phương Tây khác cắt giảm mạnh viện trợ.
Đến tháng 11/2025, tổ chức này mới chỉ nhận được 12 tỷ USD, mức thấp nhất trong vòng một thập kỷ, chỉ đáp ứng được hơn 1/4 nhu cầu đã công bố. Kết quả là Liên Hợp Quốc buộc phải ưu tiên những trường hợp tuyệt vọng nhất.
Ông Tom Fletcher, Giám đốc điều phối cứu trợ khẩn cấp Liên Hợp Quốc (OCHA), cảnh báo tình hình vẫn "cực kỳ nghiêm trọng" khi bất ổn và xung đột gia tăng trên toàn cầu, trong khi các tổ chức cứu trợ còn phải đối mặt với rủi ro an ninh tại các vùng chiến sự.
"Chúng tôi đang bị kéo căng quá mức, thiếu ngân sách trầm trọng và bị tấn công", ông Fletcher nói. "Chúng tôi vẫn lái xe cứu thương lao vào đám cháy, nhân danh cộng đồng quốc tế. Nhưng giờ đây người ta còn yêu cầu chúng tôi dập tắt đám cháy đó. Mà bình nước thì sắp cạn. Và chúng tôi còn bị bắn vào người".
Ông Fletcher chỉ trích sự "thờ ơ" của quốc tế trước những đau khổ mà ông đã chứng kiến tận mắt trong năm 2025, đồng thời cảnh báo tổ chức đa phương lớn nhất thế giới này đang phải đối mặt với những "lựa chọn tàn nhẫn".
Dải Gaza bị tàn phá bởi hơn 2 năm xung đột giữa Israel và Hamas. Ảnh: Anadolu
Kế hoạch 2026 xác định 87 triệu người thuộc diện ưu tiên cao nhất, những người đang trực tiếp đối mặt với nguy cơ tử vong.
Tuy nhiên, Liên Hợp Quốc ước tính có tới gần một phần tư tỷ người (khoảng 240-250 triệu người) đang cần hỗ trợ nhân đạo khẩn cấp do chiến tranh, thiên tai khí hậu, động đất, dịch bệnh và mất mùa. Nếu có đủ nguồn lực, tổ chức này muốn trợ giúp 135 triệu người với chi phí 33 tỷ USD.
"Chúng tôi tập trung tuyệt đối vào việc cứu mạng sống ở những nơi bị cú sốc nặng nề nhất: Chiến tranh, thảm họa khí hậu, động đất, dịch bệnh, mất mùa", ông Fletcher nhấn mạnh.
Liên Hợp Quốc sẽ kêu gọi các quốc gia thành viên mở hầu bao trong 87 ngày tới, tương ứng với 1 ngày cho mỗi triệu người đang cần cứu trợ ngay lập tức.
Nếu tiếp tục không đạt mục tiêu, ông Fletcher cho biết Liên Hợp Quốc sẽ mở rộng chiến dịch vận động sang xã hội dân sự, doanh nghiệp và người dân thường, những người mà ông nói đang bị "nhấn chìm trong thông tin sai lệch" rằng tiền thuế của họ chỉ đổ ra nước ngoài.
"Chúng tôi chỉ xin hơn 1% số tiền mà thế giới đang chi cho vũ khí và quốc phòng thôi", ông nói. "Tôi không yêu cầu mọi người chọn giữa bệnh viện ở Brooklyn hay bệnh viện ở Kandahar. Tôi chỉ đề nghị thế giới bớt chi cho quốc phòng một chút và dành nhiều hơn cho hỗ trợ nhân đạo".
Các cơ quan nhân đạo Liên Hợp Quốc hiện phụ thuộc gần như hoàn toàn vào đóng góp tự nguyện từ các nhà tài trợ phương Tây, trong đó Mỹ từ lâu là nhà tài trợ lớn nhất thế giới.
Tuy nhiên, năm 2025, khoản viện trợ của Mỹ giảm mạnh từ 11 tỷ USD (2024) xuống còn 2,7 tỷ USD.
Tổng lời kêu gọi hơn 45 tỷ USD năm 2025 chỉ nhận được 12 tỷ, khiến Liên Hợp Quốc chỉ giúp được 98 triệu người, giảm 25 triệu người so với năm trước.
Minh Đức (Theo Al Jazeera, Digital Journal)
