Mặc dù là chủ một cửa hàng kinh doanh thời trang trẻ em khá nổi tiếng tại Việt Trì (Phú Thọ) nhưng khoảng nửa tháng gần đây, chị Hải Yến lại “tay ngang” đi bán quả cọ mặc dù công việc bận túi bụi.
Những quả cọ chín đen trên cây. (Ảnh: Nguyễn Linh).
Chị Yến cho biết, hiện tại, quê chị đang vào mùa thu hoạch quả cọ, thứ quả quê ngày xưa “rẻ hều”, cho nhau không hết, giờ muốn ăn tìm mua khắp nơi không được quả ngon. Vì vậy, để có cọ ngon ăn và chia sẻ cho bạn bè của mình, chị đã mang cọ ở quê xuống bán.
Cọ chín có màu đen, trước khi chế biến sẽ được mang đi xóc cho bớt lớp vỏ chát bên ngoài. (Ảnh: Hải Yến).
Vừa nhặt những mảnh bát vỡ cho vào chiếc rổ cùng với những quả cọ đen sì, chị Yến cho biết, trước khi chế biến, quả cọ phải được xóc cho bớt lớp vỏ bên ngoài, ăn cho đỡ chát và cho đẹp mắt.
Chị Yến tận dụng những mảnh bát vỡ cho vào xóc cùng cọ để bỏ đi lớp vỏ chát bên ngoài. (Ảnh: Hải Yến).
“Cả năm mới có một mùa, kéo dài khoảng một tháng. Cọ chín không hái bán đúng dịp sẽ bị sâu hết. Cọ ngon phải là quả cọ nếp. Bên ngoài nhìn đen đen xấu xí vậy thôi nhưng khi ỏm lên thì dầu cọ nổi vàng óng, cùi thơm và ngậy lắm”, chị Yến nói.
Sau khi xóc, cọ được mang đi rửa sạch và cho vào nồi om ở nhiệt độ 80 độ. (Ảnh: Hải Yến).
Theo chị Yến, quê chị trước đây có rất nhiều cọ. Đồi cọ bạt ngàn. Muốn ăn cọ thì chỉ cần vác cây sào ra vườn hoặc lên đồi, một lúc là mang về cả bao tải. Bán ở ngoài chợ chỉ 2-3 nghìn đồng/kg, thậm chí ít ai mang bán..
Tuy nhiên, chục năm gần đây, mọi người phá cọ để trồng các loại cây ăn trái khác hoặc xây dựng nhà cửa, công trình, khu công nghiệp nên quả cọ khan hiếm.
“Không phải cây cọ nào cũng cho quả ngon mà phải là cọ nếp. Nhiều khi cả trăm cây cọ ra quả mới có một cây cọ cho quả ngon. Còn lại cây thì chát, cây thì cùi mỏng, cây thì lại nhiều sâu, không ăn được”, chị Yến phân tích.
Ban đầu chị Yến thèm ăn quả cọ nhưng để mua rồi gửi từ quê xuống vài cân thì không bõ cước xe nên chị đăng bài xem bạn bè ai ăn thì mua cho bõ chuyến. Ai ngờ, người này mách người kia, liên tục có người nhắn tin nhờ chị mua cọ giúp.
“Tôi mua ở quê đã là 60 nghìn đồng/kg rồi gửi xe từ Cẩm Khê xuống Việt Trì. Xuống đến nơi mang xóc bớt vỏ, rửa sạch, ỏm chín rồi đi ship cho từng người, bán với giá 80-90 nghìn đồng/kg. Nói thật là bán cho vui là chính chứ thời gian “buôn cọ” tôi làm được nhiều việc khác ra tiền hơn. Thậm chí có hôm hì hục cả buổi sáng, bán xong, cộng đi cộng lại vẫn lỗ 50 nghìn, không hiểu sao”, chị Yến chia sẻ.
Quả cọ sau khi chế biến trở nên hấp dẫn khó tả. (Ảnh: Hải Yến).
Giá quả cọ cao như vậy nhưng mỗi lần chị chỉ lấy được từ 10-15kg cọ ngon từ quê gửi xuống để trả đơn cho khách nên nhiều người muốn ăn phải chờ cả tuần.
Về cách chế biến quả cọ, chị Yến cho biết, quả cọ được làm chín bằng nước nóng già, khoảng 80 độ. Nếu nước sôi sẽ làm cọ cứng đanh lại và chát, nước nguội quá thì cọ cũng chưa kịp chín.
Cây cọ thường rất cao nên phải dùng thang trèo lên hoặc dùng cây sào dài có gắn liềm để giật xuống. (Ảnh: Nguyễn Linh).
“Tôi thường cho cọ vào nồi cùng với nước và bắc lên bếp đun, khi nào nước khoảng 80 độ, có một vài bọt khí lăn tăn ở mép nồi thì tắt bếp. Đậy vung khoảng 20 phút thì cọ mềm. Tách cùi ăn luôn hoặc đồ xôi, kho thịt, kho cá đều ngon”, chị Yến chia sẻ.
Tự vào rừng hái từng quả cọ mang xuống rồi chia đơn bán, anh Nguyễn Linh, trú tại Như Xuân (Thanh Hoá) cho biết, mỗi cân quả cọ anh đang bán với giá 110 nghìn đồng.
Mỗi cân quả cọ anh Linh bán với giá 110 nghìn đồng.
“Cọ càng ngày càng hiếm do dân chặt làm nương rẫy gần hết. Quả cọ năm nay do thay đổi thời tiết nên mất mùa, cả khu rừng cọ được tầm chục cây có quả, còn lại rụng hết”, anh Linh nói.
Theo anh Linh, quả cọ sau khi hái về sẽ cạo sạch vỏ, rửa sạch rồi cho vào nồi, thêm chút muối, hạt nêm, xì dầu, bột canh, mì chính cho vừa ăn rồi cho lên bếp đun ở nhiệt độ từ 70-80 độ thì tắt bếp, để chừng 15 phút là chín. Cọ chín, ăn với xôi, với cơm thì rất bùi và ngon.
Quả cọ tươi vừa được hái xuống.
Chờ đợi người quen bán cọ mãi không có, chị Vân Anh, trú tại Đống Đa (Hà Nội) phải đặt mua online vì quá thèm. Tính ra, chị phải chi số tiền 110 nghìn đồng để mua 1kg quả cọ về ăn.
“Quê tôi ở Hải Dương, cách đây chục năm lần đầu được ăn thử quả cọ, tôi phải nhăn mặt vì cho vào miệng nhai không thấy có vị gì. Vậy mà tiếc công người cho quả, tôi cứ nhấm nháp mỗi lần vài quả lại thấy nó bùi bùi, béo béo rất đặc biệt, giờ thì “nghiện” luôn. Đến mùa là phải mua bằng được”, chị Vân Anh nói.
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, quả cọ hiện nay được sử dụng nhiều làm món ăn vì có hàm lượng dinh dưỡng dồi dào. Trong đó, cây cọ chứa 70% vitamin E ở dạng Tocotrienol, có hoạt tính sinh học cao gấp gần 60 lần vitamin E thông thường. Hàm lượng vitamin A ở quả cọ cao gấp 15 lần cà rốt.
Ngoài ra, quả cọ còn chứa chất béo bão hoà, chất béo không bão hoà đơn và chất béo không bão hoà đa, chứa các thành phần khác như este, axit lauric, capric, sqalene, phenolic, axit oleic, hydrogenated palm, elaeis guineensis, calo…giúp chống oxi hoá, kháng khuẩn cao, tăng cường sức khoẻ mắt, đảm bảo sự ổn định của hệ thần kinh và giữ cho huyết áp ở mức cân bằng.
Hồng Cảnh
