Loạt giải pháp thúc đẩy khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo

Cơ chế ưu đãi cho doanh nghiệp 

Tại Phiên họp thứ 3 của Ban Chỉ đạo của Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06 ngày 20/7, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chỉ ra nhiều bộ, ngành, địa phương chưa chủ động đăng ký nhu cầu kinh phí chi đầu tư phát triển, chi thường xuyên cho các hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06; nguồn nhân lực còn hạn chế.

Trước đó, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã thông qua Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo. Với những hạn chế nêu trên, Người Đưa Tin đặt câu hỏi: Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ có những giải pháp gì để đẩy mạnh các hoạt động phát triển khoa học và công nghệ trong thời gian tới?

Trả lời nội dung này, đại diện Vụ Kế hoạch – Tài chính, Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, để khắc phục những tồn tại nêu trên và triển khai hiệu quả Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ tập trung vào một số nhóm giải pháp chủ yếu.

Đầu tiên là hoàn thiện thể chế, chính sách phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Cụ thể là khẩn trương xây dựng, trình Chính phủ ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, bảo đảm đầy đủ, đồng bộ, sát với thực tiễn, đặc biệt về: Cơ chế đầu tư tài chính (đặt hàng, khoán chi, đồng tài trợ…); Quyền sở hữu, sử dụng kết quả nghiên cứu từ ngân sách Nhà nước; cơ chế ưu đãi cho doanh nghiệp tham gia hoạt động nghiên cứu và đổi mới sáng tạo.

Tiếp tục rà soát, kiến nghị sửa đổi các luật có liên quan như Luật Sở hữu trí tuệ, Luật Chuyển giao công nghệ, Luật Công nghệ cao và trình Chính phủ dự án Luật Chuyển đổi số để xem xét trình Quốc hội ban hành nhằm tạo thuận lợi hơn cho đầu tư phát triển và chi thường xuyên cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Cùng với đó, tăng cường công tác kế hoạch – tài chính và đổi mới cơ chế đầu tư cho khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo

Chủ động phối hợp với Bộ Tài chính hướng dẫn các bộ, ngành, địa phương đăng ký đầy đủ nhu cầu kinh phí (cả chi thường xuyên và chi đầu tư phát triển) cho các hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và thực hiện Đề án 06, ngay từ giai đoạn xây dựng kế hoạch năm 2026. 

"Đối với kế hoạch năm 2026, Bộ Khoa học và Công nghệ đã có văn bản số 3233/BKHCN-KHTC ngày 18/7/2025 hướng dẫn các bộ, ngành và địa phương triển khai thực hiện", đại diện Bộ KH&CN cho hay.

Ngoài ra, hoàn thiện cơ chế phân bổ ngân sách gắn với kết quả đầu ra, hiệu quả thực tiễn và yêu cầu đổi mới phương thức quản lý trong lĩnh vực khoa học công nghệ, tránh dàn trải, hình thức.

Khuyến khích, hỗ trợ thành lập và vận hành các Quỹ khoa học, công nghệ cấp bộ, ngành, địa phương, bảo đảm tính chủ động và linh hoạt trong tài trợ nhiệm vụ nghiên cứu – ứng dụng – đổi mới sáng tạo.

Thu hút nhân lực chất lượng cao

Nhóm giải pháp được Bộ Khoa học và Công nghệ quan tâm đó là phát triển đồng bộ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực tổ chức khoa học và công nghệ.

Theo đó, tăng cường đầu tư phát triển các trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia, vùng và ngành, kết nối với các phòng thí nghiệm trọng điểm, viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp.

Thúc đẩy hợp tác công – tư, huy động nguồn lực xã hội đầu tư vào hoạt động nghiên cứu, ứng dụng và đổi mới công nghệ.

Nâng cấp hệ thống tổ chức khoa học và công nghệ công lập, gắn với đổi mới cơ chế hoạt động theo hướng tự chủ, minh bạch và chịu trách nhiệm giải trình.

Cùng với đó là phát triển mạnh mẽ nguồn nhân lực Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo. Cụ thể như tham mưu cơ chế đặc thù trong thu hút, sử dụng và đãi ngộ nhân lực khoa học và công nghệ chất lượng cao, nhất là chuyên gia đầu ngành, nhà khoa học trẻ, chuyên gia Việt Nam ở nước ngoài.

Đổi mới đào tạo nhân lực trình độ cao, gắn kết chặt chẽ giữa trường đại học – viện nghiên cứu – doanh nghiệp – địa phương, hướng đến đào tạo theo nhu cầu thị trường và chiến lược phát triển quốc gia.

Thêm nhóm giải pháp được chú trọng đó là tăng cường giám sát, điều phối và lồng ghép thực hiện hiệu quả các chương trình có liên quan.

Cụ thể là tổ chức lồng ghép hiệu quả hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo với chuyển đổi số, phát triển kinh tế số, xã hội số, thực hiện Đề án 06, bảo đảm sử dụng hiệu quả nguồn lực Nhà nước.

"Phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu dùng chung trong quản lý khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, phục vụ công tác theo dõi, đánh giá, kiểm tra và điều phối thực hiện", đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ cho hay.

Đồng thời, báo cáo định kỳ Ban Chỉ đạo Chính phủ, đề xuất các giải pháp tháo gỡ vướng mắc về thể chế, tài chính, nhân lực nhằm nâng cao hiệu quả triển khai các chủ trương, chiến lược lớn của Đảng, Quốc hội và Chính phủ.

Với việc Quốc hội thông qua Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo và sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ nhận định, thời điểm hiện nay là cơ hội đặc biệt quan trọng để cơ cấu lại toàn diện hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển nhanh, bền vững đất nước dựa trên khoa học, công nghệ và tri thức.