Khoa học về họ tên được truyền bá đầu tiên ở Nhật Bản. Song, nguyên lý chung của nó vẫn nằm trong quan niệm âm dương ngũ hành và Lạc Hà lý số của người Trung Quốc.
Theo đó, họ tên giống như những lý luận vận mệnh khác, đều dùng để suy đoán vận thế của con người. Song, mỗi phép xem lại có phạm vi ứng dụng riêng của nó, tuyệt đối không phải là vạn năng và bao hàm tất cả. Trong khi, họ tên có bao hàm chức năng, đó chính là cách thức tạo ra số phận.
Sự tốt xấu của tên thường ảnh hưởng đến số phận bởi mệnh cách của con người có phần cao thấp. Đối với những người có mệnh cách mạnh, sự ảnh hưởng hoặc bổ trợ của họ tên có thể không thể hiện rõ. Đối với những người có mệnh cách yếu, sự ảnh hưởng và bổ trợ của họ tên lại thể hiện rất rõ.
Đến nay, có nhiều học giả nghiên cứu và chứng minh những sự khác biệt về họ tên, song, nguyên tắc ngũ cách, âm vận, từ ngữ, ngũ hành vẫn là nhân tố chủ chốt.
Theo nhà nghiên cứu Đồng Thị Bích Hường, Phó chủ nhiệm Bộ môn dự báo trung tâm nghiên cứu tiềm năng con người, thì “Tên chính là người”. Tên phải được đặt theo âm dương ngũ hành. Để có một cái tên hoàn chỉnh, tránh được hạn hay những biến cố lớn xảy ra trong đời thì phải dựa vào nhiều yếu tố, nhiều mối quan hệ trong đó có ngũ hành và ngày tháng năm sinh. Người ta căn cứ vào đây, tìm mệnh… để đặt tên chẳng hạn, nếu mệnh nhiều hoả thì chọn tên mang tính mộc (thêm mộc) hoặc tìm những cái khắc chế nó đi để cho người con người cân bằng, bớt đi những vận hạn.
Trong cổ học phương Đông không có khoa nào nghiên cứu trực tiếp về tên người, chỉ có 60 hoa giáp còn gọi là “lục tháp hoa giáp”, trong đó ghi 30 tên (hai hoa giáp có chung một tên). Chẳng hạn, tuổi Canh Dần và tuổi Tân Mão (còn gọi là Hoa Giáp Canh Dần và Hoa Giáp Tân Mão) đều có chung một cái tên là Tùng Bách Mộc. Tuổi Giáp Tý và tuổi Ất Sửu đều có chung một tên là Hải Trung Kim (Vàng trong nước biển)…
Nhà nghiên cứu Nguyễn Phúc Giác Hải lại cho rằng có hai vấn đề ảnh hưởng đến con người là tâm lý và tâm linh. Về tâm lý, một đứa trẻ có tên đẹp sẽ sung sướng, phấn khởi, tự tin, dễ thành đạt. Ngược lại đứa trẻ có tên xấu thường ngại ngùng, ít giao tiếp, ảnh hưởng đến tâm lý và mối quan hệ giao tiếp của trẻ. Về tâm linh, dường như số mệnh của con người đã quyết định cái tên như vậy. Theo ông, điều này cũng đã được Lê Quý Đôn khẳng định trong “Vân đoài loại ngữ”: có một mối quan hệ giữa tên và tính cách của đứa trẻ.
Thiên Yết (tổng hợp)
