Gegen-pressing giã nát Tiqui-taca
Premier League 2017/18, Man City đăng quang với điểm số kỷ lục 100. Gã trọc phú thành Manchester còn thiết lập một loạt kỷ lục khác như thắng nhiều trận nhất, 32 trận; thắng nhiều trận sân khách nhất, 16 trận; ghi nhiều bàn thắng nhất, 106 bàn; có mạch chiến thắng dài nhất, 18 trận; hiệu số bàn thắng bại cao nhất, +79; bị dẫn trước ít phút nhất, vỏn vẹn 153 phút; và tạo ra khoảng cách lớn nhất với đội á quân, là Manchester United, lên tới 19 điểm. Một sự thống trị tuyệt đối.
Vì vậy, giới quan sát đã phải đặt ra câu hỏi, làm thế nào để đánh bại thầy trò Pep Guardiola, một tập thể hùng mạnh từ quân đến tướng? Man City không thiếu tiền, đã vậy HLV đội bóng này còn rất biết cách tiêu tiền để xây dựng đội hình. Những cầu thủ xuất sắc hợp thành tập thể xuất sắc, đó chính là cảnh giới cao nhất của túc cầu.
Nhưng chẳng có cỗ máy hủy diệt nào lại chẳng có điểm yếu, và Liverpool cùng Juergen Klopp đã đưa ra câu trả lời. Bán kết Champions League 2017/18, Man City trên đà thắng như chẻ tre trên mọi đấu trường và tưởng như không thể chặn đứng đã đại bại trước Lữ đoàn đỏ với tổng tỷ số 5-1 sau hai lượt trận.
Thất bại tan tác ấy thêm một lần nữa chứng minh Gegen-pressing chính là kỵ giơ của chiến thuật Juego de Posición mà Pep Guardiola theo đuổi. Juego de Posicion, tạm dịch Định hướng vị trí, là lối chơi với ý đồ thao túng không gian, kiểm soát thế trận, do đó đề cao yếu tố cầm bóng, đồng nghĩa liên tục thực hiện các pha ban chuyền. Thuật ngữ tiqui-taca hay được sử dụng là một sự nhầm tưởng. Tiqui-taca thực ra chỉ là một phong cách ban chuyền, một phần của Juego de Posicion.
Gegen-presssing, tạm dịch Gây áp lực phản phản công đánh vào điểm mong manh nhất của lối chơi Định hướng vị trí. Đó là kiểm soát bóng bằng những pha ban chuyền, tức có thể gọi là tiqui-taca. Thay vì lùi sâu đội hình phòng ngự như truyền thống, Gegen-pressing khuyến khích việc dâng cao gây áp lực quyết liệt và có tổ chức mỗi khi không có bóng. Lối đá này đẩy cường độ trận đấu lên mức cao khủng khiếp và khiến những cầu thủ cầm bóng dễ mắc sai lầm. Từ đó đoạt bóng rồi tung đòn chớp nhoáng kết liễu đối phương.
Nửa đầu mùa giải 2018/19 càng cho thấy dấu hiệu Klopp và Gegen-pressing sẽ đánh bại Pep và Juego de Posicion, Liverpool sẽ lật đổ sự thống trị của Man City. Bằng chứng là cho đến trước cuộc chạm trán giữa hai đội trong khuôn khổ vòng 21 Ngoại hạng Anh, The Kop đang dẫn đầu trên bảng xếp hạng với thành tích bất bại, giành 17 chiến thắng, hòa 3 trận, giành tổng cộng 54 điểm, bỏ xa The Citizens tới 7 điểm.
Theo ước đoán của 11tegen11, cơ hội đăng quang của Liverpool vào thời điểm đó là 66% còn Man City chỉ 34%. Nếu Liverpool đánh bại Man City, cơ hội đăng quang của thầy trò Klopp sẽ tăng lên tới 88%. Cụ thể bằng số liệu, nếu chiến thắng trong trận cầu 6 điểm trên đỉnh Premier League, Lữ đoàn đỏ sẽ có 57 điểm, nới rộng khoảng cách với gã trọc phú thành Manchester lên thành 10 điểm. Từ thành tích đối đầu, sự kỵ giơ trong lối chơi, phong độ cho đến vận hội, mọi yếu tố dường như đều chống lại Man City. Nhưng thực tế trận đấu lại chứng minh điều ngược lại. Thầy trò Pep Guardiola mới là “chân mệnh đế vương”” của xứ sương mù!
90 phút của bóng đá tầm soát nghẹt thở
Bởi tính chất sống còn của trận đấu, cả hai HLV đều đề cao sự thận trọng trong việc chọn ra đội hình xuất phát. Liverpool mặc dù đang thành công với sơ đồ 4-2-3-1, HLV Klopp vẫn quyết định quay trở lại với sơ đồ 4-3-3, cho dù lần gần nhất The Kop sử dụng sơ đồ này đã cách đây 1 tháng trong trận gặp Napoli. Sơ đồ này chính là sơ đồ Liverpool đánh bại Man City trong cả 2 trận tại bán kết Champions League mùa trước. Đội hình ra sân của The Kop bao gồm Alisson trấn giữ khung thành, cặp hậu vệ biên Alexander-Arnold và Andy Robertson, chiến thần Van Dijk đá cặp trung vệ với Dejan Lovren do Joe Gomez và Joel Matip đều chấn thương. Bộ ba tiền vệ là James Milner, Georginio Wijnaldum và Jordan Henderson, những cầu thủ bền bỉ, dẻo dai và giàu năng lượng để pressing. Trên hàng công là bộ ba MSF (Mane-Salah-Firmino) lừng lẫy.
Về phía Man City, Guardiola cũng cho thấy sự cẩn trọng khi chọn những cầu thủ đạt phong độ tốt thay vì danh tiếng vào đội hình chính. Đơn cử Danilo được chọn đá hậu vệ phải trận thứ ba liên tiếp thay cho Kyle Walker. De Bruyne chưa có thể trạng tốt nhất nên hàng tiền vệ 3 người được tạo thành bởi Fernandinho, Bernardo Silva và David Silva. Trên hàng công Aguero lĩnh ấn tiên phong, hỗ trợ hai bên là Sterling và Leroy Sane. Aymeric Laporte lúc này được bố trí chơi ở vị trí hậu vệ cánh trái, cặp trung vệ là Kompany và John Stones.
Sau tiếng còi khai cuộc, vì sự trùng lặp vị trí khi cả hai đội đều sử dụng sơ đồ 4-3-3 và sự thận trọng nhất định của đôi bên, không gian gần như bị bóp nghẹt. Bóng chủ yếu lăn ở không gian chật hẹp và mật độ cầu thủ đông nghẹt ở giữa sân. Biểu đồ vị trí trung bình của các cầu thủ cho thấy, không một ai di chuyển vào vòng cấm địa đối phương, kể cả một chuyên gia săn bàn như Sergio Aguero.
11mm của John Stones
Trong thế trận đậm đặc tính chiến thuật như vậy, đột biết chỉ có thể đến từ sai lầm hoặc sự phối hợp xuất thần của các ngôi sao. MSF đã đem đến điều đó. Xuất phát từ tình huống lùi về tận vòng tròn giữa sân nhận bóng, Salah xoay trở khéo léo vượt qua sự đeo bám của Fernandinho và thực hiện pha bật tường đẹp mắt với Firmino. Tiền đạo người Brazil trong thế xoay người vẫn có thể giật gót đầy điệu nghệ cho đồng đội người Ai Cập đột phá vào khoảng trống trước vòng cấm địa, bảo sao anh hay quay mặt khi dứt điểm.
Salah lao lên như một mũi tên rồi chọc khe khéo léo cho Sadio Mane cũng nhanh không kém băng xuống dứt điểm chéo góc đánh bại thủ thành Ederson. Tuy nhiên, bóng thay vì lăn vào lưới lại dội cột dọc bật ra. Và đây mới là cao trào kịch tính của tình huống này. John Stones lùi về phá bóng nhưng lại sút trúng người Ederson cũng đang lao về bắt bóng. Bóng bật người thủ thành Brazil rồi nhảy về phía khung thành. Trong nỗ lực cuối cùng, John Stones lao người phá bóng ngay trên vạch vôi. Theo công nghệ Goal-line, trái bóng đã qua gần hết vạch vôi nhưng vẫn dính vạch 11 milimet, đồng nghĩa chưa có bàn thắng cho Liverpool.
Sau tình huống thoát chết trong đường tơ kẽ tóc, Man City một lần nữa thoát hiểm ở phút 31. Lần này là một tình huống cho thấy tại sao Gegen-pressing là lối chơi kỵ giơ của Juego de Posicion. Man City dâng cao đội hình tổ chức tấn công, John Stones thực hiện đường chuyền ngang ở sát vòng tròn giữa sân cho Kompany. Đường chuyền hơi lệch địa chỉ và Salah lập tức lao xuống như một cơn lốc. Sau lưng chỉ còn thủ môn và khoảng trống mênh mông, trung vệ thủ quân của Man City chỉ còn cách xoạc bóng để ngăn chặn tiền đạo người Ai Cập. Salah ngã xuống và trọng tài cất còi. Rất may cho Man City vì Kompany chỉ phải nhận thẻ vàng.
Tài săn bàn của Aguero và đòn kết liễu của Sane
Trụ vững một cách may mắn trước những cơn bão tố của Lữ đoàn đỏ, Man City bắt đầu phản đòn ở những phút cuối hiệp 1. Sane đột phá tốc độ xuống đáy biên trái rồi căng ngang vào bên trong, Alisson bay người đẩy bóng. Tiếp đến, Man City lấy lại quyền kiểm soát bóng và vẫn xuyên phá bên cánh trái, Laporte tạt bóng bổng vào vòng cấm cho Aguero nhưng không chiến thì El Kun không có cửa với Van Dijk. Dù vậy, bóng vẫn nằm trong tầm kiểm soát của Man City. Bernardo Silva lại lao xuống đáy biên trái và căng ngang vào bên trong. Lần này, sau một hồi phàn nàn đòi penalty, Aguero cắt mặt Lovren nhanh như một chú sóc, khống chế bóng rồi vô-lê như búa bổ ở góc hẹp. Alisson không kịp phản xạ, 1-0 cho Man City.
Bước sang hiệp 2, Liverpool tìm thấy bàn gỡ ở phút 64. Alexander-Arnold thực hiện quả tạt sớm quen thuộc nhưng lại bằng chân trái. Quả tạt hướng bóng về phía cột hai và Andy Robertson, hậu vệ cánh đối diện, băng xuống đón lõng và căng ngang để Firmino dễ dàng đánh đầu cận thành tung lưới đối phương.
Tuy nhiên, niềm vui của The Kop chỉ kéo dài vỏn vẹn 8 phút. Phút 72, Sterling từ cánh phải đi bóng cắt vào trung lộ rồi mớm bóng cho Sane. Sau một nhịp khống chế, cầu thủ chạy cánh người Đức tung cú sút chéo góc quyết đoán, bóng đi căng và chìm, khẽ chạm vào chân Alexander-Arnold rồi găm vào cột xa, khác với cú sút của Mane, lần này bóng bật cột lăn vào lưới.
Có được lợi thế dẫn bàn khi thời gian trận đấu không còn nhiều, Man City chuyển sang sơ đồ 4-1-4-1 để phòng ngự bảo vệ thành quả. Đội quân của Klopp không thể tạo thêm cơ hội nào, trong khi Aguero và Sterling suýt chút nữa nhân đôi cách biệt. Đồng nghĩa, Man City giành chiến thắng chung cuộc 2-1 một cách nghẹt thở, qua đó thu hẹp khoảng cách với Liverpool xuống còn 4 điểm.
Vĩ thanh
Từ bước ngoặt này, Liverpool bắt đầu có dấu hiệu hụt hơi, nhưng chỉ là hụt hơi so với chính họ khi vẫn về đích với 97 điểm, điểm số cao thứ ba lịch sử Premier League. Cho dù vậy, The Kop vẫn chỉ về nhì và trở thành kẻ về nhì vĩ đại nhất lịch sử. Bởi lẽ, cũng từ chiến thắng trong trận cầu trên đỉnh Ngoại hạng Anh, Man City hứng khởi tăng tốc lao vút về đích với mạch toàn thắng ở 14 vòng đấu cuối cùng, qua đó giành được 98 điểm, nhiều hơn Liverpool đúng 1 điểm. Lịch sử bóng đá Anh chưa từng chứng kiến cuộc đua nào khốc liệt, gay cấn và đạt điểm số cao vút đến như thế.
Nếu cú đá của Mane chỉ đi lệch vào bên trong một chút, nếu trọng tài nặng tay với Kompany một chút, nếu cú đá của Sane không khẽ chạm chân Alexander-Arnold hay quỹ đạo đi lệch ra ngoài một chút, và đặc biệt nếu trái bóng kịp dấn thêm 11mm trước khi bị John Stones phá ra, kịch bản cuộc đụng độ kinh điển vào ngày 3/1/2019 cũng như cuộc đua kinh điển mùa 2018/19 giữa Man City và Liverpool có lẽ đã diễn ra theo chiều hướng khác. Chỉ 11mm ấy, đã định đoạt cả giang sơn.
