Thái tử Ả Rập Saudi Mohammed bin Salman.
Theo CNN, đây được coi là động thái nhượng bộ của chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden. Chính quyền Mỹ từng đưa ra kết luận rằng thái tử MbS là người trực tiếp ra lệnh sát hại.
Đại diện Bộ Tư pháp Mỹ đã nộp hồ sơ lên tòa theo yêu cầu từ Bộ Ngoại giao, do thái tử MbS gần đây được vua cha bổ nhiệm làm Thủ tướng lãnh đạo chính phủ.
Tối ngày 17/11, ngay trước thời hạn chót, Bộ Tư pháp Mỹ đã đưa ra quan điểm để tòa có căn cứ xét xử.
"Thái tử Mohammed bin Salman, Thủ tướng Ả Rập Saudi, đang là người lãnh đạo chính phủ và được hưởng quyền miễn trừ truy tố trong vụ kiện này", nội dung trong hồ sơ viết.
Quyết định này có khả năng gây ra phản ứng tiêu cực ở Mỹ, với những luồng ý kiến cho rằng thái tử MbS đã có những hành động vi phạm nhân quyền.
Hồi tháng 7, trong chuyến thăm Ả Rập Saudi, Tổng thống Mỹ Joe Biden nói với thái tử MbS rằng nhà lãnh đạo này phải chịu trách nhiệm cho vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi.
“Về cơ bản, ông ấy nói ông ấy không chịu trách nhiệm cá nhân cho việc đó. Tôi nói tôi nghĩ ông ấy là người phải chịu trách nhiệm”, ông Biden kể về cuộc gặp thái tử MbS ở Riyadh.
Quan hệ giữa Mỹ và Ả Rập Saudi liên tục tuột dốc kể từ đó. Hồi tháng 10, Ả Rập Saudi thúc đẩy nhóm OPEC+ cắt giảm sản lượng khai thác dầu mỏ, bất chấp đề nghị của Mỹ về việc duy trì sản lượng ở mức cao để giúp giảm giá dầu. Sau khi OPEC+ thông báo cắt giảm khai thác ở mức 2 triệu thùng/ngày, ông Biden tuyên bố sẽ xem xét lại mối quan hệ với Ả Rập Saudi.
Theo CNN, các nghị sĩ quốc hội Mỹ là người hối thúc ông Biden phải trừng phạt mạnh tay với Ả Rập Saudi và nhiều khả năng sẽ càng tức giận khi thái tử MbS được chính quyền Tổng thống Mỹ xác nhận quyền miễn trừ truy tố. Hatice Cengiz, vợ của nhà báo Khashoggi, nộp đơn kiện thái tử MbS và 28 người khác vào tháng 10/2020 ở tòa án liên bang tại Washington D.C.
Đơn kiện nêu cáo buộc rằng nhóm sát thủ do thái tử MbS ra lệnh, đã "bắt cóc, tra tấn và sát hại" ông Khashoggi tại lãnh sự quán Ả Rập Saudi ở Thổ Nhĩ Kỳ. Nạn nhân bị phân xác phi tang và thi thể đến nay không được tìm thấy
Sarah Leah Whitson, giám đốc DAWN, tổ chức nhân quyền có trụ sở ở Mỹ, bày tỏ sự bất bình với quyết định từ Bộ Tư pháp. "Quyết định này là một cú sốc lớn, một sự nhượng bộ lớn của Mỹ với Ả Rập Saudi", Whitson nói, theo CNN.
"Thật không ngờ rằng Tổng thống Biden lại xác nhận quyền miễn trừ truy tố đối với thái tử MbS, hoàn toàn ngược lại với những gì ông Biden từng hứa, rằng sẽ buộc người đứng sau phải chịu trách nhiệm", Whitson nói thêm.
Theo CNN, khi phiên tòa xét xử diễn ra đến giai đoạn quan trọng, vua Salman tháng trước bất ngờ thông báo bổ nhiệm thái tử MbS làm Thủ tướng. Động thái này được coi là nhằm bảo vệ thái tử khỏi nguy cơ bị Mỹ truy tố.
"Tôi nghĩ thái tử được bổ nhiệm để chấm dứt các cáo buộc chống lại mình", William Dodge, giáo sư luật tại Đại học California Davis ở Mỹ, nói.
Bình luận về quyết định của Bộ Tư pháp Mỹ, một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ nói trên CNN: "Quyết định miễn trừ này không tác động đến tính chất của vụ án, không nói lên điều gì về chính sách của Mỹ với Ả Rập Saudi. Đây đơn giản chỉ là một quyết định pháp lý".
Đăng Nguyễn - CNN
