Mỹ trừng phạt hai công ty dầu lớn nhất của Nga
Bộ Tài chính Mỹ hôm thứ Tư đã áp lệnh trừng phạt đối với Rosneft và Lukoil, hai nhà sản xuất dầu hàng đầu của Nga, với lý do Moscow “thiếu cam kết nghiêm túc” trong việc chấm dứt chiến tranh Ukraine.
Theo Washington, mục tiêu là “làm suy yếu khả năng tài chính của Điện Kremlin” để duy trì cuộc chiến, đồng thời gửi tín hiệu rằng các biện pháp mạnh tay hơn có thể tiếp tục được triển khai.
Lệnh trừng phạt có hiệu lực cho đến ngày 21/11, cho phép các doanh nghiệp có gần một tháng để kết thúc hoặc hủy các hợp đồng hiện tại. Giới phân tích cho rằng khoảng thời gian này được thiết kế nhằm tránh gây sốc đột ngột cho thị trường dầu mỏ toàn cầu, trong khi vẫn gia tăng áp lực chính trị và kinh tế lên Nga.
Trung Quốc và Ấn Độ bị ảnh hưởng ra sao?
Nga hiện xuất khẩu hơn 4 triệu thùng dầu mỗi ngày, trong đó Trung Quốc nhập khoảng 2 triệu thùng/ngày, còn Ấn Độ khoảng 1,6 triệu thùng/ngày, theo số liệu của Vanda Insights. Từ sau khi phương Tây áp giá trần 60 USD/thùng vào năm 2022, hai quốc gia châu Á này đã trở thành khách hàng quan trọng nhất của Moscow.
Chuyên gia phân tích Muyu Xu từ Kpler nhận định, các lệnh trừng phạt của ông Trump “là bước leo thang đáng kể”, có thể khiến các nhà máy lọc dầu giảm mạnh hoặc ngừng mua dầu Nga trong ngắn hạn.
Tại Ấn Độ, các nhà máy lọc dầu quốc doanh như Indian Oil, Bharat Petroleum, Hindustan Petroleum và tập đoàn tư nhân Reliance Industries là những đơn vị chịu ảnh hưởng trực tiếp. Một số doanh nghiệp đang rà soát lại hồ sơ nhập khẩu để đảm bảo không giao dịch với Rosneft hay Lukoil.
Rosneft hiện còn nắm gần 50% cổ phần tại Nayara Energy Ltd., đơn vị vận hành nhà máy lọc dầu lớn Vadinar ở bang Gujarat, nên việc bán sản phẩm tinh chế có thể gặp khó khăn nghiêm trọng.
Tại Trung Quốc, các chuyên gia cho rằng các doanh nghiệp nhà nước sẽ hành động thận trọng với mọi lô hàng có liên quan đến Rosneft hoặc Lukoil.
Tập đoàn CNPC (China National Petroleum Corporation) vẫn duy trì hợp đồng cung cấp qua đường ống với Rosneft, nhưng không có thỏa thuận dài hạn cho dầu vận chuyển đường biển - theo Vortexa. Điều này giúp Trung Quốc có phần “đệm an toàn” hơn so với Ấn Độ.
Tuy nhiên, nhà phân tích Muyu Xu nhận định vẫn sẽ có “một giai đoạn gián đoạn ngắn hạn không thể tránh khỏi”, bởi các bên mua phải tìm phương thức thanh toán và vận chuyển mới, làm tăng chi phí và rủi ro giao dịch.
Mỹ thực sự muốn gì từ các lệnh trừng phạt này?
Theo chuyên gia Bob McNally, Chủ tịch Rapidan Energy Group, mục tiêu của Mỹ không phải cắt hoàn toàn xuất khẩu dầu Nga, mà là làm suy giảm lợi nhuận của Moscow bằng cách khiến việc giao dịch trở nên phức tạp, tốn kém hơn.
Các nhà máy lọc dầu ở Trung Quốc và Ấn Độ do đó có thể buộc phải tìm nguồn thay thế từ Mỹ hoặc OPEC, đặc biệt là Ả Rập Xê Út – quốc gia hiện có năng lực dự phòng lớn. Tuy nhiên, việc dồn cầu sang các nguồn “hợp pháp” này sẽ khiến giá dầu toàn cầu tăng lên, theo chuyên gia John Kilduff của Again Capital.
Với diễn biến mới, giá dầu Brent đã tăng 5% trong phiên, trước khi hạ nhẹ còn 64,91 USD/thùng, trong khi dầu thô Mỹ đạt 60,8 USD/thùng.
Các biện pháp mới của Mỹ khác hẳn cơ chế trần giá của G7 trước đây, vốn cho phép mua dầu Nga nếu giá dưới 60 USD/thùng. Giờ đây, theo chuyên gia Kilduff, “lệnh cấm mới giống như một lệnh cấm hoàn toàn, bất kể giá nào.” Vandana Hari, nhà sáng lập Vanda Insights, cho rằng đây là bước đi quyết liệt nhất của Washington kể từ đầu cuộc chiến Ukraine. Tuy nhiên, bà cũng lưu ý rằng “chỉ cần một cuộc điện đàm giữa ông Trump và ông Putin, mọi thứ có thể đảo chiều 180 độ.”
Phương Nhi (Theo CNBC)
