Trong bối cảnh băng giá khắc nghiệt của Bắc Băng Dương, lần đầu tiên, Nga đã huy động toàn bộ 8 tàu phá băng chạy bằng năng lượng hạt nhân – hạm đội mạnh nhất thế giới – để duy trì các tuyến vận tải Bắc Cực thông suốt ngay giữa mùa đông dữ dội nhất.
Thông tin trên được trang tin hàng hải gCaptain đưa hồi đầu tuần. Theo trang tin này, hạm đội tàu phá băng được triển khai tại Vịnh Ob và Vịnh Yenisei để hỗ trợ vận chuyển dầu mỏ, LNG và khoáng sản từ các khu vực sản xuất của Nga ở Bắc Cực, bao gồm cả cảng dầu Arctic Gate, nhà máy LNG Yamal và mỏ niken Norilsk.
Cụ thể, tại Vịnh Ob có các tàu Taymyr, Yamal, Arktika, Yakutiya, Sibir và 50 Let Pobedy; tại Vịnh Yenisei và sông Yenisei có Ural và Vaygach.
Các tàu chuyên dụng như Taymyr và Vaygach được thiết kế cho vùng cửa sông nông. Khả năng phá băng ở vùng biển hạn chế khiến chúng trở nên thiết yếu trong việc duy trì các tuyến xuất khẩu từ các cảng nội địa trong mùa đông.
Trong khi đó, lần đầu tiên, cả 4 tàu mới thuộc Dự án 22220 (Arktika, Ural, Sibir và Yakutiya) – với công suất lớn hơn, hiệu quả cao hơn và khả năng điều chỉnh mớn nước linh hoạt – được triển khai đồng thời.
Các tàu phá băng chạy bằng năng lượng hạt nhân của Nga: Yamal (trái), Sibir (giữa) và 50 Let Pobedy (phải). Ảnh: Reddit
Việc huy động toàn bộ hạm đội hùng mạnh này là nhằm đối phó với điều kiện băng giá nghiêm trọng, đảm bảo lưu thông hàng hóa từ các cảng và bên cảng nằm sâu trong Siberia.
Hạm đội này, cùng với khoảng 100 tàu hỗ trợ cũng có khả năng phá băng, còn đóng vai trò then chốt trong việc duy trì hoạt động gần như quanh năm trên Tuyến đường biển phía Bắc (NSR).
NSR dài khoảng 5.600 km dọc bờ biển phía Bắc của Nga, kết nối châu Âu với châu Á-Thái Bình Dương, rút ngắn quãng đường từ 21.000 km qua kênh đào Suez xuống còn 12.800 km, đồng thời giảm thời gian vận chuyển 10-15 ngày và tránh các điểm nghẽn như Suez hay Biển Đỏ.
Năm 2024, khối lượng hàng hóa qua NSR đạt kỷ lục 38 triệu tấn, tăng 1,6 triệu tấn so với năm trước đó, với hơn 3 triệu tấn từ 92 chuyến trung chuyển và số lượng đơn xin dẫn cao nhất từ trước đến nay, trang Russia’s Pivot to Asia dẫn nguồn Rosatom – nhà điều hành cơ sở hạ tầng của tuyến đường này – cho biết.
Nga đặt mục tiêu tham vọng là vận chuyển 270 triệu tấn hàng hóa qua đây mỗi năm vào năm 2035, trong khi mục tiêu thực tế hơn có thể là 150 triệu tấn, chủ yếu nhờ xuất khẩu năng lượng sang châu Á và sự quan tâm ngày càng tăng của 2 cường quốc kinh tế châu Á như Trung Quốc và Ấn Độ đối với kết nối và thương mại Bắc Cực.
Ngay cả khi đang triển khai cả 8 tàu phá băng hạt nhân, Nga vẫn phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng các tàu chở dầu và tàu chở LNG có khả năng vượt qua biển băng để đưa hàng hóa của nước này ra toàn cầu.
Do đó, Nga đang xây dựng thêm các tàu phá băng mới, hướng tới đạt 11 tàu vào năm 2035, bao gồm tàu mạnh nhất thế giới thuộc Dự án 10510 Rossiya và các tàu khác như Chukotka (dự kiến đi vào hoạt động vào năm 2026), Leningrad (2028) và Stalingrad (2030).
Các dự án lớn như Yamal LNG và Arctic LNG 2, với sự tham gia về vốn và công nghệ từ Trung Quốc, tập trung xuất khẩu LNG trực tiếp sang châu Á, đáp ứng nhu cầu tăng cao từ các cường quốc công nghiệp hàng đầu của lục địa này.
Các hoạt động ở Bắc Cực còn bao gồm phát triển cơ sở hạ tầng như cảng Murmansk, Sabetta, Dixon, Pevek; đường sắt, lưới điện, thông tin liên lạc kỹ thuật số và hiện đại hóa đô thị.
Hơn 1.000 dự án đầu tư đã được khởi động, thu hút 2,5 nghìn tỷ Rúp (khoảng 31,5 tỷ USD) vốn tư nhân.
Theo ước tính chính thức từ chính phủ Nga, Bắc Cực đóng góp hơn 6% GDP nước này và hơn 10% xuất khẩu, chủ yếu thông qua năng lượng, kim loại và tài nguyên khoáng sản.
Việc huy động toàn bộ tàu phá băng hạt nhân lần này nhấn mạnh cam kết của Nga trong việc giữ cho các tuyến xuất khẩu qua Bắc Cực thông suốt, hỗ trợ tăng trưởng thương mại với châu Á bất chấp thách thức từ băng giá mùa đông.
Minh Đức (Theo gCaptain, Russia’s Pivot to Asia)
