Theo dữ liệu công bố bởi Tổ chức Dịch vụ Quốc tế về Quay Trái Đất và Hệ quy chiếu (IERS), ngày 5/8/2025 dự kiến là ngày ngắn nhất trong mùa hè này, nhanh hơn khoảng 1,51 milligiây so với 24 giờ chuẩn. Mốc kỷ lục trước đó là ngày 5/7/2024 - ngắn hơn 1,66 milligiây. Các ngày 9/7/2025 và 22/7/2025 cũng ngắn hơn tương ứng là 1,30 và 1,38 milligiây. Lý do tại sao điều này xảy ra vẫn chưa được giải mã hoàn toàn.
Các nhà khoa học cho biết, băng tan từ sông băng và hai cực đang làm thay đổi phân bố khối lượng trên Trái Đất, tương tự như một vận động viên trượt băng thu tay lại để xoay nhanh hơn.
Ngoài ra, các yếu tố động lực học bên trong như sự dịch chuyển của lõi ngoài (gồm kim loại nóng chảy), hoạt động của dòng hải lưu và luồng gió tầng cao cũng có thể ảnh hưởng đến tốc độ quay.
Ngày 5/8/2025 có thể là ngày ngắn nhất trong lịch sử.
Một ngày thường dài 24 giờ – tương đương 86.400 giây. Tuy nhiên, tốc độ quay của Trái Đất không cố định mà dao động theo thời gian, do ảnh hưởng từ nhiều yếu tố như: lực hấp dẫn của Mặt Trăng, biến động khí quyển theo mùa, hay thậm chí sự dịch chuyển của lõi Trái Đất.
Sự chênh lệch mỗi ngày thường chỉ vài mili giây, khó cảm nhận trong cuộc sống thường nhật. Nhưng đối với hệ thống định vị vệ tinh, viễn thông, giao dịch tài chính, và đồng hồ máy tính – những thay đổi nhỏ này có thể gây ra hậu quả lớn.
Để theo dõi chính xác từng phần nghìn giây, các nhà khoa học sử dụng đồng hồ nguyên tử – thiết bị đo thời gian chính xác nhất hiện nay, hoạt động bằng cách đếm dao động của nguyên tử trong buồng chân không.
Hiện nay, khoảng 450 đồng hồ nguyên tử trên toàn thế giới đang đồng bộ để duy trì "Giờ Phối hợp Quốc tế (UTC)", chuẩn thời gian toàn cầu mà tất cả điện thoại, máy tính đều dựa vào.
Hiện nay, giới khoa học đang tập trung nghiên cứu nhiều yếu tố tự nhiên có thể ảnh hưởng đến tốc độ quay của hành tinh xanh. Một giả thuyết đáng chú ý cho rằng sự chuyển động của lõi sắt nóng chảy bên trong Trái đất có thể là thủ phạm. Sự thay đổi vị trí của khối lượng khổng lồ này giống như cách một vận động viên trượt băng xoay người nhanh hơn khi thu tay vào người, có thể làm tăng tốc độ quay của hành tinh.
Ngoài ra, các yếu tố khác như dòng hải lưu, gió tầng cao và sự tái phân bố khối lượng trên bề mặt địa cầu do biến đổi khí hậu hoặc động đất cũng có thể góp phần.
Đáng chú ý từ năm 2020, Trái Đất liên tiếp phá vỡ các kỷ lục về độ ngắn của ngày. Cụ thể, ngày 19/7/2020 ngắn hơn chuẩn 1,47 mili giây; ngày 9/7/2021 cũng ghi nhận mức giảm tương tự; ngày 30/6/2022 ngắn hơn 1,59 mili giây. Năm 2023 ghi nhận sự chững lại trong tốc độ quay, không có kỷ lục mới nào. Đến năm 2024, tốc độ quay tăng trở lại, nhiều ngày ngắn hơn đáng kể, khiến đây trở thành năm có nhiều ngày ngắn nhất được ghi nhận một cách liên tục.
Trong lịch sử, Trái Đất từng quay nhanh hơn nhiều. Cách đây hàng tỷ năm, một ngày chỉ kéo dài vài giờ. Hiện tượng quay chậm dần theo thời gian phần lớn là do lực hút thủy triều của Mặt Trăng. Tuy nhiên, các dữ liệu gần đây cho thấy một xu hướng ngược lại - Trái Đất có thể đang tăng tốc do nguyên nhân nội tại chưa xác định rõ.
Trúc Chi (t/h VTV, Sức khỏe & Đời sống)
