Nhiều tiềm năng, lợi thế cho phát triển du lịch xanh
Tỉnh Nghệ An được hội tụ đủ các yếu tố như một "Việt Nam thu nhỏ" với đầy đủ các loại địa hình như (đồng bằng, trung du, miền núi, biên giới, biển và đảo), nhiều cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, các hệ sinh thái tự nhiên đa dạng, phong phú. Đặc biệt là hệ sinh thái rừng nguyên sinh ở khu vực phía Tây Nghệ An, hình thành Khu dự trữ sinh quyển thế giới lớn nhất Đông Nam Á được UNESCO công nhận năm 2007 với hơn 1300km2.
Biển Cửa Lò có nhiều bãi tắm thiên nhiên tuyệt đẹp
Cùng với đó là hệ thống hang động tương đối phong phú, độc đáo, trong đó nhiều hang đã phát hiện được các di tích khảo cổ về cuộc sống của người Việt cổ cách đây hàng chục vạn năm như: hang Thẩm Ồm, hang Bua (Quỳ Châu), hang Pòong (Quỳ Hợp),… Nghệ An cũng có bờ biển dài trên 82km, phẳng, cát trắng mịn, nước trong, có độ mặn vừa phải, môi trường trong lành, số lượng giờ nắng nhiều, thích hợp cho sự phát triển loại hình du lịch nghỉ dưỡng, tắm biển, chữa bệnh với nhiều bãi tắm đẹp như: Cửa Lò, Bãi Lữ, Quỳnh Phương, Quỳnh Nghĩa…
Đặc biệt, Nghệ An là vùng đất địa linh nhân kiệt, có bề dày văn hoá và truyền thống cách mạng với lịch sử danh xưng hơn 990 năm, có nhiều công trình kiến trúc nghệ thuật, lễ hội truyền thống đặc sắc. Hệ thống di tích lịch sử, văn hóa Nghệ An phong phú về số lượng và thể loại, toàn tỉnh hiện có 2602 di tích đã được đưa vào danh mục kiểm kê của tỉnh, trong đó có 480 di tích được xếp hạng gồm 6 di tích quốc gia đặc biệt, 144 di tích quốc gia, 330 di tích cấp tỉnh, có 1 di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và 7 di sản văn hóa phi vật thể được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, tiêu biểu như: Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Kim Liên, Khu lưu niệm Phan Bội Châu, Đền thờ Nguyễn Xí; Đền Cờn; Đền Quả, Đền Cuông, Đền thờ và Miếu Mộ Vua Mai Hắc Đế, Chùa Đại Tuệ…
Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Kim Liên đón hàng vạn khách mỗi năm
Nền văn hoá bản địa phong phú, đặc sắc như âm nhạc dân gian, các phong tục, tập quán, lễ hội, văn hoá ẩm thực… nổi bật là Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh đã được tổ chức UNESCO công nhận là di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại. Đây là nguồn tài nguyên du lịch văn hóa vô cùng quý giá để tạo ra sản phẩm du lịch hấp dẫn.
Với những thế mạnh về tài nguyên du lịch, đến với Nghệ An khách du lịch sẽ được trải nghiệm nhiều loại hình du lịch như: Du lịch nghỉ dưỡng biển; Du lịch văn hóa - lịch sử; Du lịch sinh thái với các điểm trong các khu rừng nguyên sinh và khu bảo tồn: Vườn quốc gia Pù Mát, Khu dự trữ sinh quyển thế giới miền Tây Nghệ An; Du lịch mạo hiểm với các tour du lịch leo núi, vượt sông tại: Du thuyền trên sông Giăng, thác Khe Kèm - Bảo tàng thiên nhiên - Văn hóa mở, chinh phục đỉnh Pù Xai Lai Leng (2.720m)…
Đảo chè ở xã Thanh An và An Ngọc cũng thu hút một lượng lớn khách du lịch nước ngoài. Ảnh NT.
Du lịch cộng đồng, du lịch nông thôn khám phá các giá trị văn hóa, phong tục tập quán, nếp sống sinh hoạt, ẩm thực của người dân tại các huyện miền Tây: Bản Nưa, bản Khe Rạn, bản Xiềng (Con Cuông), Mường Lống (Kỳ Sơn), bản Cọ Muồng (Quế Phong), bản Hoa Tiến (Quỳ Châu)...
Định hướng phát triển bền vững
Xu hướng du lịch xanh, du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm đang ngày càng chiếm ưu thế. Nhiều sản phẩm mới gắn với văn hóa bản địa, thiên nhiên và nông nghiệp đã được địa phương giới thiệu, quảng bá đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của thị trường.
Một số địa phương miền núi ở tỉnh Nghệ An đã và đang triển khai các mô hình du lịch sinh thái, nông nghiệp hữu cơ, homestay gắn với bản sắc văn hóa dân tộc, thu hút sự quan tâm đặc biệt của du khách yêu thích khám phá.
Đặc biệt, công tác xúc tiến, quảng bá và liên kết phát triển du lịch tiếp tục được tỉnh chú trọng. Trong 6 tháng đầu năm 2025, Nghệ An đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực như Hội nghị "Nghệ An – Thanh Hóa – Ninh Bình: Hành trình du lịch xanh" bên lề Hội chợ Du lịch quốc tế VITM Hà Nội 2025. Đồng thời triển khai các đoàn Famtrip khảo sát sản phẩm mới; tổ chức tọa đàm đánh giá sản phẩm du lịch, nhằm lắng nghe góp ý của doanh nghiệp, chuyên gia để tiếp tục hoàn thiện chất lượng dịch vụ và điểm đến.
Du khách có thể đi thuyền để khám phá đảo chè.Ảnh NT.
Những năm trở lại đây, trước làn sóng du lịch xanh, nhiều du khách đã lựa chọn hình thức du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng - nơi lấy sự trải nghiệm và kết nối với đồng bào dân tộc, với nền văn hóa bản địa và cảnh sắc thiên nhiên.
Các cấp ngành, chính quyền tỉnh Nghệ An cũng đã ban hành nhiều chính sách, kế hoạch, chương trình hành động nhằm cụ thể hóa đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước về phát triển du lịch. Trong đó, đặc biệt nhấn mạnh hướng phát triển du lịch cộng đồng, trải nghiệm ở các huyện vùng cao.
Mới đây nhất, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành Quyết định số 2902/QĐ-UBND công nhận "Điểm tham quan, trải nghiệm du lịch nông nghiệp Dược liệu Pù Mát" tại thôn Quyết Tiến, xã Con Cuông. Việc công nhận điểm du lịch mới này không chỉ góp phần đa dạng hóa sản phẩm du lịch nơi vùng cao xứ Nghệ, mà còn tạo ra sự gắn kết chặt chẽ giữa bảo tồn thiên nhiên với phát triển kinh tế, nâng cao đời sống cộng đồng địa phương.
Trước đó, trong đề án chiến lược phát triển du lịch Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2035 mà tỉnh đưa ra cũng xác định rõ, du lịch cộng đồng - trải nghiệm là một trong bảy loại hình du lịch chính được các cấp ngành cùng chính quyền địa phương tập trung huy động tối đa mọi nguồn lực để đầu tư, phát triển.
Theo đó, giải pháp trọng tâm mà địa phương này đưa ra trong thời gian tới, đó là quyết tâm đổi mới mạnh mẽ về tư duy, cách làm trong quy hoạch, kế hoạch phát triển, trong xây dựng cơ chế, chính sách, chương trình hành động; xây dựng nguồn nhân lực có năng lực, phẩm chất và tính chuyên nghiệp, tinh thần trách nhiệm, yêu nghề, đáp ứng được yêu cầu trong quản lý nhà nước và trong hoạt động kinh doanh loại hình sản phẩm du lịch cộng đồng.
Ông Trần Xuân Cường – Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nghệ An cho biết, trước đây, sản phẩm du lịch biển chủ yếu là tắm biển, nghỉ dưỡng, nay tỉnh Nghệ An đã có khá nhiều loại hình và sản phẩm du lịch đa dạng như: du lịch tắm biển, nghỉ dưỡng kết hợp với thưởng thức văn hóa ẩm thực, mua sắm; du lịch tham quan các di tích văn hóa, lịch sử, danh lam thắng cảnh; du lịch tham quan làng nghề; du lịch văn hóa - lễ hội; du lịch công vụ, hội nghị, hội thảo; du lịch thể thao (câu mực trên biển, mô tô nước)… Nhiều khu du lịch nghỉ dưỡng ven biển, dự án du lịch sinh thái gắn với nghỉ dưỡng ven biển đã hình thành và phát triển, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của du khách.
Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nghệ An cho rằng: "Các địa phương, các doanh nghiệp lữ hành cần hoạch định chiến lược mới cho riêng mình, nâng cao nhận thức cũng như đào tạo về du lịch xanh. Du lịch gắn với cộng đồng dân cư, trong quá trình phát triển du lịch tránh tác động đến môi trường, cảnh quan để những giá trị này là "thỏi nam châm" hút khách du lịch cho Nghệ An".
Hà Hằng
