Sách Đại Nam chính biên liệt truyện (Quốc sử quán triều Nguyễn) chép: "Huệ trong lúc lấy kinh đô Phú Xuân có mạo phạm vào lăng tẩm Liệt thánh. Một ngày kia, đương ngồi, thình lình bắt đầu xây xẩm rồi ngã ra hôn mê.
Mơ màng thấy một lão trượng đầu bạc áo trắng, cầm gậy sắt từ không trung đi đến, mắng rằng: "Ông cha mày đều sinh ở đất vua, mày sao dám mạo phạm vào lăng tẩm?". Nói dứt lời liền lấy gậy sắt đánh nơi trán Huệ. Huệ ngã xuống bất tỉnh, hồi lâu mới tỉnh lại. Từ ấy bệnh ngày càng nặng...".
Gạt bỏ phần hoang đường do các sử gia nhà Nguyễn bịa ra để đề cao triều Nguyễn, ta có thể thấy rõ cốt lõi sự thật về cái chết của hoàng đế Quang Trung. Xét triệu chứng của hiện tượng trên, ta có thể suy đoán Nguyễn Huệ bị bệnh cao huyết áp do làm việc quá căng thẳng, suy nghĩ nhiều, dẫn đến tai biến mạch máu não.
(Ảnh minh họa)
Về cái chết của hoàng đế Quang Trung, ta cũng có thể nêu một giả thiết khác. Sách Hoàng Lê nhất thống chí ghi: "... Vừa lúc ấy thì vua Quang Trung bị bệnh rồi mất. Hôm ấy nhằm ngày mùa thu, tháng 8 năm Nhâm Tý (1792), sau khi lên ngôi Hoàng đế được 5 năm.
Trước đó, khi sứ nhà Thanh sang phong, vua Thanh đã ban cho vua Quang Trung chiếc áo bào, trong có thêu bảy chữ bằng kim tuyến: "Xa tâm chiết trục, đa điền thử". Bấy giờ không ai hiểu ra sao, thì ra đến lúc này mới nghiệm. "Xa tâm chiết trục, đa điền thử" nghĩa đen là: Bụng xe gãy trục, nhiêu chuột đồng.
Chữ Xa và chữ tâm hợp lại thành chữ Huệ - tên vua Quang Trung. Chuột thuộc về Tý, ý nói năm Tý vua Quang Trung chết. Không phải ngẫu nhiên mà các tác giả Hoàng Lê nhất thống chí gắn cái chết của hoàng đế Quang Trung với chiếc áo bào vua Thanh tặng.
Phải chăng người chép sử muốn kín đáo gửi gắm lại cho hậu thế một nghi án rằng: Chính chiếc áo bào là nguyên nhân gây nên cái chết của vua Quang Trung? Phải chăng triều đình Tây Sơn và vua Quang Trung đã mất cảnh giác với chiếc áo bào, có thể đã được tẩm một chất độc nào đấy? Và chính chất độc từ áo đã ngấm dần qua lỗ chân lông người mặc và gây nên cái chết của vua Quang Trung?
Luật nay: Yêu cầu phải xác định sự thực của vụ án
Đúng như những gì mà sử sách ghi chép để lại, thì câu chuyện về cái chết của vua Quang Trung -Nguyễn Huệ vẫn để lại những nghi vấn cho đến ngày nay. Đó là cái chết đột ngột, bất ngờ, không bình thường, khi ông mới ở tuổi 40 và đang sung sức. Nhưng cũng phải nói rằng, giả sử với vụ việc đó xảy ra vào thời nay thì cái chết còn nhiều nghi án đó sẽ được làm sáng tỏ.
Ngay sau khi có án mạng xảy ra, nhận được tin báo thì cơ quan chức năng phải điều tra làm rõ nguyên nhân vụ việc. Theo quy định tại Điều 10 của bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS) về xác định sự thật của vụ án.
Theo đó, cơ quan điều tra, Viện kiểm sát và Tòa án phải áp dụng mọi biện pháp hợp pháp để xác định sự thật của vụ án một cách khách quan, toàn diện và đầy đủ, làm rõ những chứng cứ xác định có tội và chứng cứ xác định vô tội, những tình tiết tăng nặng và những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của bị can, bị cáo. Trách nhiệm chứng minh tội phạm thuộc về các cơ quan tiến hành tố tụng. Bị can, bị cáo có quyền nhưng không buộc phải chứng minh là mình vô tội.
Khi đã làm rõ các vấn đề đó thì có thể kết luận được cái chết của vua Quang Trung bấy giờ là do bệnh tật hay bị đầu độc. Từ đó, cơ quan điều tra mới có cơ sở để ra quyết định khởi tố vụ án được.
Điều 13 BLTTHS ghi: Khi phát hiện có dấu hiệu tội phạm thì cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm khởi tố vụ án và áp dụng các biện pháp do Bộ luật này quy định để xác định tội phạm và xử lý người phạm tội.
Tường Linh
