Đến Mộc Châu vào một ngày đông khá đẹp trời, tôi cũng giống hầu hết du khách, đều lựa chọn ghé thăm những nông trường chè, những đồi hoa cải, hoa tam giác mạch rực rỡ và ngút ngàn.
Vẻ đẹp của những đồi chè Mộc Châu, sắc màu của những vạt đồi hoa cải có lẽ không cần phải dùng ngôn từ để diễn tả. Bởi chúng đã quá quen thuộc với những người đam mê du lịch, say mê khám phá. Chỉ cần nhắc đến hai từ “Mộc Châu”, ngay lập tức trong đầu chúng ta sẽ hiện lên những khung cảnh “mướt quá, xanh như ngọc” với đủ gam màu xanh từ xanh thẫm của lá chè, xanh nhẹ của rau cải, cho đến xanh úa của những gốc rau, gốc cây đã thu hoạch.
Con đường vào bản Ôn.
Sau khi được mục sở thị, tham quan những bức tranh “như ngọc” mà trước đó tôi chỉ được gặp trên internet, trong lời kể của những người bạn hay trong trí tưởng tượng của chính mình, chúng tôi đã đi xe máy men theo con đường bám núi để vào bản. Mục đích vào bản để thưởng thức những món ăn dân tộc do chính những người bản địa chế biến.
Nhưng chuyến đi đã thành công ngoài sức tưởng tượng nhờ có duyên gặp được một “cô chủ nhà hàng” chân chất, nhiệt tình. Chỉ với 100.000 đồng/một suất ăn, chúng tôi có cơ hội được thưởng thức gần như toàn bộ đặc sản nơi đó như thịt trâu gác bếp, lợn bản, gà rừng, bê chao, cải mèo… Không những vậy, cô còn “điều phối” một hướng dẫn viên bản địa dẫn chúng tôi lên Ngũ động trong thời gian chờ cơm.
Theo lời chỉ dẫn của “cô chủ”, chúng tôi chạy xe máy theo “hướng dẫn viên”. Cứ rồng rắn theo nhau khoảng 200 mét, bỗng anh hướng dẫn đứng khựng lại, bảo chúng tôi để số một khi đi xe bởi “con đường này khó đi lắm”.
Về số một, xe vừa rồ, vừa giật. Ngồi đằng sau, tôi không dám ngó nghiêng sang hai bên mà chỉ biết bám chặt vào xế, giữ cho người tôi và người xế liền thành một khối để tay lái anh không lạc. Bởi con đường chỉ rộng khoảng 80cm, một bên là vách núi, một bên là vực với độ ngoằn nghèo, lên xuống mà có lẽ nhà thơ Quang Dũng đã miêu tả khá sát: “Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm”.
Con đường chỉ rộng khoảng 80 cm để vào động. Một bên là vách, một bên là vực.
Tôi không thể đong đếm được độ dài của đoạn đường bởi theo cảm tính của tôi, con đường đó phải dài gần như vô tận. Ngồi đằng sau xe, có lúc tôi từng nghĩ mình thật dại dột, có lúc tôi lại tiếc nuối vì chưa gọi cuộc gọi cuối cùng cho gia đình, có lúc chẳng dám nghĩ gì vì đầu óc như đóng băng. Nhưng rồi mọi chuyện cũng ổn khi người hướng dẫn dừng trước mũi xe chúng tôi cười xòa và nói “đến nơi rồi”.
Gửi xe tại một quán nước, chúng tôi men theo một đường mòn để lên động. Vừa đi, anh hướng dẫn vừa giải thích về tên gọi cũng như khái quát về lịch sử của Ngũ động bản Ôn.
Anh kể rằng trước kia, có hai cha con người Thái Bình lên đây hái thuốc, không may gặp trời mưa bão rất lớn, bèn tìm nơi trú ẩn thì gặp một hang động và chui vào. Khi vào trong, hai cha con những nhũ đá trong động đẹp quá, liền ngắt mang về.
Nhũ đá khổng lồ ở gần cửa động.
Mọi chuyện tưởng chừng như vô hại, nhưng chỉ trong vòng vài tháng sau, gia đình của ông ta gặp rất nhiều chuyện. Người vợ bỗng dưng bị điên, con trai thì gặp tai nạn. Nhưng rồi ông ta mơ một giấc mơ, trong giấc mơ đó, ông ta được báo rằng ông ta đã là người “mở” một động, không những thế lại xâm phạm đến những “hiện vật” ở động này. Nay ông phải trả lại toàn bộ những gì đã mang từ trong động ra và đồng thời phải tìm và “mở” được bốn động còn lại thì mọi tai ương mới không còn nữa.
Nhờ giấc mơ đó, ông cùng người dân bản Ôn đã tìm được bốn động còn lại. Tuy nhiên, động thứ năm vẫn chưa ai có duyên để khám phá nó.
Ngũ động này là động thiêng ngay khi chưa ai biết bởi những giấc mơ báo mộng. Cho đến khi năm động được tìm ra thì những câu chuyện liêu trai xung quanh nó càng khiến cho người khác tò mò và ghê sợ đến rợn tóc gáy.
Mỗi khi ở bản có lễ hội hay có người mất (đặc biệt là những người có tiếng nói, có đóng góp trong bản), bỗng dưng ở những động này sẽ có tiếng tù và, tiếng cồng, tiếng chiêng phát ra như muốn chung vui hoặc chia buồn với những người ở bản.
Cửa động số 3 (động Thủy) - động rộng và thiêng nhất trong năm động.
Tôi đặt câu hỏi nghi vấn với anh hướng dẫn rằng hay có người nào đã vào trong động, cố tình tạo ra những âm thanh đấy để tăng tính thiêng liêng cho những lễ hội. Nhưng anh chàng hướng dẫn viên lại nhẹ nhàng kể một câu chuyện khác như muốn khẳng định tính thiêng là có thật. Anh nói đã có rất nhiều lần, thanh niên trong bản vì tò mò và cũng nghi hoặc tính chân thực của những tiếng vọng phát ra từ trong động đó nên đã cử người đứng ở năm cửa động mỗi khi bản có việc. Kết quả là người ở động này nghe thấy tiếng cồng chiêng, tù và ở động kia và rốt cục, không ai biết tiếng cồng chiêng phát ra ở động nào.
Từ những câu chuyện như thế, “ngũ động” đã trở thành một niềm tin tâm linh vững chãi của người trong bản. Cũng vì những lí do đấy mà một thời gian dài, những người gắn bó với năm động này phải “đau đầu” vì sự cuồng tín của người dân. Việc đốt vàng mã, thắp hương vô tổ chức khiến động trở thành một nơi hút khói, u ám cả một vùng rừng.
Nhưng cũng may, nhìn ra sự bất cập đó nên người dân nơi đây đã “đóng cửa” dịch vụ “du lịch tâm linh”, nghiêm cấm mọi hình thức đốt vàng mã, đốt nhang gây ảnh hưởng đến môi trường. Và sau đó, ngũ động bản Ôn chỉ đón những đợt khách du lịch sinh thái, khám phá đơn thuần.
Bảo Trang/NĐT
(Mời các bạn đón đọc phần tiếp theo: Khám phá động Thủy ở Ngũ động bản Ôn)
