Nhức mắt với những 'đúp hình' phản cảm trong quảng cáo

Vô duyên đến... phản cảm

Liên tục những ngày qua, quảng cáo của một hãng sữa đang phát trên truyền hình, nhân vật nữ chính mở đầu bằng những lo lắng về tình hình sức khỏe của mẹ, vì bác sỹ nói bà có nguy cơ loãng xương. Tuy nhiên, chỉ sau vài giây, khán giả "ngỡ ngàng" khi cô này cầm ly sữa ngừa loãng xương... uống một mình. Nội dung đoạn quảng cáo ngắn hơn chục giây trên truyền hình đã bị phản ứng, bởi người con "vừa vô duyên, vừa bất hiếu" khi bỏ mặc người mẹ đang có nguy cơ loãng xương, chỉ lo cho bản thân mình. Trần tình về clip này, diễn viên Thúy Hằng cho biết, xảy ra sự hiểu lầm này là do lỗi cắt dựng. Trong bản đầy đủ có cảnh cả hai mẹ con cùng uống sữa, nhưng bản cắt ngắn 15 giây lại cắt bỏ không khéo, khiến khán giả phản ứng.

Quảng cáo nước tăng lực phản cảm của ba kiều nữ Việt

Dù sự thật có thể đúng như Thúy Hằng nói thì cũng cho thấy rõ sự non tay của ê kíp làm quảng cáo. Bản chất của quảng cáo là những thông điệp. Thông điệp đó phải để lại ấn tượng đẹp, được khách hàng tiềm năng tiếp nhận thì mới được coi là thành công. Sử dụng "hiệu ứng ngược" cũng là một chiêu thức trong quảng cáo. Nghĩa là họ chọn cách quảng cáo khiến khán giả phản ứng, thậm chí rất ghét, nhưng thương hiệu đó được biết đến và ghi nhớ đã là một thành công rực rỡ. Nhưng không phải quảng cáo nào cũng làm được điều này. Bởi xuôi đã là khó, ngược lại càng khó hơn. Nếu khán giả gay gắt đến mức "tẩy chay" sản phẩm thì sự nhớ tên đó cũng chỉ là đánh dấu của sự thất bại mà thôi.

Cách đây không lâu, quảng cáo một sản phẩm dầu gội đầu có sự góp mặt của hoa hậu Mai Phương Thúy vừa tung ra cũng đã bị phản ứng gay gắt. Nội dung clip nói về cô gái trẻ trung, xinh đẹp có mái tóc dài óng ả được người yêu đưa về nhà giới thiệu, do Mai Phương Thúy làm diễn viên. Khi mẹ chàng trai hỏi bí quyết để có mái tóc đẹp của cô gái: "Cháu duỗi tóc ở tiệm à?". Đáp lại câu hỏi niềm nở này, cô gái tươi cười trả lời bằng câu: "À không, chỉ là Rjejoice thôi mà!". Câu trả lời này bị cho là vô lễ, không phù hợp với văn hóa Việt Nam, với hoàn cảnh được hỏi. Và cô gái nào lần đầu về ra mắt gia đình người yêu mà nói câu tương tự như thế, chắc chắn sẽ mất điểm thảm hại.

Trong khi thế giới đã đạt đến tính nghệ thuật và tính đột phá của những ý tưởng trong quảng cáo, với những quảng cáo cực ngắn, chủ yếu dùng hình ảnh để gây ấn tượng, thì quảng cáo của Việt Nam vẫn loay hoay sử dụng ngôn ngữ để miêu tả tính năng của sản phẩm là chính. Một phần được hiểu do sự khác biệt về tư duy, phong cách quảng cáo, đến những yếu tố văn hóa. Tuy nhiên, đã đến lúc những người làm quảng cáo cần hiểu rằng, văn hóa trong quảng cáo là rất cần thiết trong quá trình đưa một sản phẩm đến gần người tiêu dùng hơn. Bởi hình ảnh là thứ đọng lại rất lâu trong bộ não của con người.

Hình ảnh ba chân dài của làng giải trí Việt: Ngọc Trinh - Hoàng Yến - Yến Trang, với trang phục mỏng manh khoe nội y, uốn éo đủ tư thế để nước tăng lực chảy tràn trên cơ thể, trong một clip quảng cáo chỉ khiến không ít người có cảm giác "dung tục" khi tiếp cận với sản phẩm này. Hay như quảng cáo của một sản phẩm tương ớt, cô gái đang ngồi ăn trên tầng cao, vẩy mãi mới được giọt tương ớt cuối cùng. Nhưng không may, giọt tương lại văng ra cửa sổ, rơi trúng mặt chàng trai đi đường. Cô gái lao vội xuống, đối mặt với chàng trai và không ngần ngại "thè lưỡi" liếm giọt tương ớt đó… Những hình ảnh phản cảm này không thể tăng giá trị của sản phẩm, mà chỉ khiến người tiêu dùng dị ứng, ngán ngẩm hơn.

Cư dân mạng chế ảnh quảng cáo phản cảm

Đâu là nguyên nhân?

Nhan nhản những quảng cáo bị xem là chưa phù hợp với văn hóa Việt Nam với những câu nói, hình ảnh khiến nhiều người nhức mắt. Nhiều bậc phụ huynh khó tính cảm thấy thật sự phản cảm với những quảng cáo này. Tuy nhiên, ở một góc độ nào đó, nếu xét về tính văn hóa trong quảng cáo cần nhiều yếu tố, thạc sĩ Hồ Ngọc Đoan Khương (giảng viên khoa Báo chí Truyền thông, trường ĐH KHXH&NV, ĐHQG TP.HCM) cho biết: "Trên thực tế, muốn đánh giá quảng cáo đó có phù hợp với văn hóa của người Việt hay không thì cũng phải xem xét trên nhiều tiêu chí. Ví dụ, quảng cáo đó có bị cắt xén để khớp với thời gian phát sóng không, hay quảng cáo đó là quảng cáo của nước ngoài, nhà quảng cáo chỉ đem nguyên nội dung TVC (television commercia) về phát ở Việt Nam (có chăng chỉ là lồng lại tiếng Việt)... Nếu không nắm rõ được xuất xứ thực sự của TVC quảng cáo đó thì không thể nhận định được là quảng cáo đó có phù hợp với văn hóa người Việt hay không".

Có thực tế rằng, vì giá thành quảng cáo hiện nay đang đội lên rất nhiều nên nhiều nhà sản xuất đành cắt đi vài giây khi lên sóng. Ngoài ra, do một phần quảng cáo cho người xem cảm giác suy cảm, nên những hiệu ứng mang lại sau đó khá nhiều chiều. Thạc sĩ Hồ Ngọc Đoan Khương cho biết thêm: "Quảng cáo là những spots chỉ có khoảng 30 - 45 giây, thậm chí có khi chỉ có 15 giây. Quảng cáo nói ít hiểu nhiều, nên người xem có quyền suy diễn thông điệp theo cách hiểu của mình (và có khi họ hiểu sai thông điệp đó của nhà quảng cáo). Vì vậy, có những quảng cáo đối với người này thì hay nhưng với người khác có khi lại dở. Điều quan trọng đối với nhà quảng cáo là thông điệp, hình ảnh, nội dung quảng cáo sản phẩm đó có đến được với đối tượng công chúng mục tiêu của họ không, sản phẩm đó có tăng doanh thu sau quảng cáo không. Nếu đạt được những tiêu chí đó thì quảng cáo đã được đánh giá là thành công".

Xét về quy trình, một quảng cáo trước khi trình làng nó trải qua rất nhiều khâu kiểm duyệt, anh Lê Thư (chuyên viên PR, marketing tại TP.HCM) cho biết: "Một quảng cáo khi được phát sóng trên truyền hình phải được kiểm duyệt ít nhất bốn lần, đến khi phát sóng nó lại được nhà đài kiểm tra lại lần cuối. Qua nhiều khâu trung gian nhưng đôi khi người ta chỉ kiểm tra xem có nội dung không lành mạnh hay không, hoặc có hợp thuần phong mỹ tục hay không... Tuy nhiên, xem và cảm nhận như thế nào là văn hóa lại còn tùy thuộc vào từng khán giả. Dù đã đo lường nhưng khi quảng cáo bị cắt xén để hợp với thời lượng trên truyền hình, thì nhiều người đành phải bó tay".

Trong những năm gần đây, ngành quảng cáo của nước ta đã có sự phát triển vượt bậc. Với sự phát triển mạnh mẽ này, phải chăng đã đến lúc các nhà sản xuất, nhà quảng cáo cần tính toán đến những quảng cáo ngắn gọn, xúc tích để sao vừa phù hợp với các yếu tố bên ngoài, song cũng đem lại cảm giác dễ chịu cho người xem. Bởi ở một góc độ nào đó, những quảng cáo được lặp lại nhiều lần dễ đánh vào tiềm thức của mỗi người, khiến họ có những suy nghĩ và phản ứng theo cách mà họ thường tiếp xúc. 

Hợp Phố - Hương Lam