Những điều tối kị không nên làm khi bị rắn cắn để tránh tử vong

Liên tục từ đầu hè đến nay, gần như ngày nào trung tâm Chống độc, bệnh viện Bạch Mai cũng tiếp nhận và điều trị cho bệnh nhân bị rắn cắn.

Chia sẻ với PV báo Người Đưa Tin, BS Nguyễn Đàm Chính, trung tâm Chống độc cho biết: "Đây là khoảng thời gian vào mùa rắn cắn. Bởi đặc điểm sinh học của rắn là sinh hoạt theo mùa. Mùa đông, rắn thường ngủ và mùa hè thì ra khỏi tổ đi kiếm ăn. Đặc biệt, mưa lại là yếu tố thuận lợi cho rắn di chuyển và kiếm ăn nhiều hơn. Trung bình mỗi ngày, trung tâm Chống độc tiếp nhận và điều trị 1 – 2 ca bị rắn cắn".

Bằng kinh nghiệm điều trị tại trung tâm Chống độc, BS Chính nhận định: "Ở phía Bắc, các khu du lịch như Tam Đảo, Hạ Long, Cát Bà… là những nơi khách thích hành trình khám phá, leo trèo thám hiểm khu vực rừng núi nên dễ bị rắn lục tấn công.

Do rắn lục có khả năng ngụy trang gần giống với màu lá hay thân cây nên khách du lịch khó phát hiện để phòng ngừa, chỉ khi bị tấn công thì mới phát hiện ra. Vì vậy, khách du lịch hạn chế hái hoa, lá, dựa, bám vào các cành, thân cây khi mùa rắn sinh nở, kiếm ăn…

Rắn lục có đầu hình tam giác, mắt có con ngươi hình ê-líp dựng đứng. Rắn lục xanh: Có màu xanh lá cây với các mức độ khác nhau, thường ở vùng rừng núi, cả ba miền đều có. Rắn khô mộc, rắn lục mũi hếch: Thân màu nâu hoặc giống như màu cành cây khô, thường ở vùng rừng núi phía Bắc. Rắn choàm quạp: Thân màu nâu, thường ở vùng rừng phía Nam".

Bên cạnh đó BS Chính cho biết thêm: "Khi bị rắn lục cắn, tại chỗ cắn sẽ bị sưng nề, phỏng nước, chảy máu và chảy máu toàn thân, khó cầm. Từ đó dẫn đến tử vong do mất máu". BS cũng nhấn mạnh, trong những trường hợp đó, tuyệt đối không chích, nặn vì càng làm tăng nguy cơ chảy máu, không cầm máu và dẫn đến tử vong.

Thêm thông tin được BS Chính đưa ra, có những trường hợp tử vong vì mưu sinh bằng việc kiếm sống từ rắn như bắt rắn, nuôi rắn hoặc đi làm đồng...

Với trường hợp này thường là bị rắn hổ mang và cạp nia tấn công. Đặc điểm của nhóm bệnh nhân này thường là người nghèo, dân tộc, không tham gia bảo hiểm y tế nên khi vào viện, người bệnh phải đối diện với khó khăn do chi phí điều trị cao.

"Huyết thanh kháng nọc rắn thường khoảng 20 - 30 triệu đồng. Chưa kể, những bệnh nhân bị hoại tử sẽ phải cắt cụt chi hoặc cắt bỏ tổ chức gân, cơ rất lớn. Với tình huống này, người bệnh còn phải chịu thêm chi phí của một cuộc phẫu thuật cắt gọt và ghép da.

Điều đau lòng là người bệnh thường đến viện muộn do tin vào thuốc nam, kinh nghiệm dân gian hoặc các thầy lang. Khi đến viện, tổ chức gân cơ đã bị hoại tử và khi đó, liệu trình điều trị huyết thanh không còn giá trị. Nhiều trường hợp đã bị tử vong. Vì vậy, khi phát hiện người bị rắn cắn, lập tức đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất ngay trong những giờ đầu", BS Chính khuyến cáo.

Do thiếu hiểu biết những thông tin cần thiết về phòng tránh và xử trí rắn độc cắn nên vẫn còn nhiều trường hợp đáng tiếc, nạn nhân được sơ cấp cứu không đúng cách, tới cơ sở y tế chậm trễ dẫn tới nhiễm độc nặng, bị di chứng hoặc tử vong.

BS Chính đưa ra một số dấu hiệu nhận biết rắn cắn: Tại chỗ đau, sưng nề, có thể có hoại tử đen trên da (da bị chết do nọc độc), nhiễm trùng (sưng đỏ, sốt, có mủ). Tuy nhiên, vết cắn do rắn cạp nia, cạp nong cắn thường không có gì đặc biệt. Toàn thân người bệnh đau nhiều, nói khó, mờ mắt, yếu chân tay, khó thở, liệt toàn thân, loạn nhịp tim, tiểu ít... Nguyên nhân tử vong chủ yếu do liệt các cơ hô hấp gây khó thở tiến tới suy hô hấp.

"Để giúp bác sĩ có thể xác định và điều trị một cách phù hợp, người nhà nên mang rắn đã cắn (nếu còn giữ) đến bệnh viện để bác sĩ nhận dạng loại rắn. Nếu ở xa, có thể nhờ người chụp ảnh của rắn và gửi qua email trước để giúp cho việc chẩn đoán nhanh và chữa trị kịp thời. Ngoài ra, nên cung cấp thêm thông tin về nơi bị rắn cắn, đặc điểm của rắn (nếu nhìn thấy), các biện pháp sơ cứu đã áp dụng...", BS Chính nhấn mạnh.

Nguyễn Huệ