Nỗ lực của Tổng thống Donald Trump nhằm hạn chế quyền công dân theo nơi sinh tại Mỹ đã gặp phải trở ngại lớn khi Tòa Phúc thẩm Liên bang Khu vực 1 ở Boston tuyên bố sắc lệnh hành pháp của ông về vấn đề này là vi hiến.
Đây là lần thứ hai một tòa phúc thẩm liên bang bác bỏ chính sách này, sau phán quyết tương tự từ Tòa Phúc thẩm Khu vực 9 ở San Francisco vào tháng 7, đánh dấu thêm một thất bại nữa đối với một nội dung cốt lõi trong chương trình nghị sự cứng rắn về nhập cư của ông chủ Nhà Trắng.
Ngay trong ngày đầu tiên trở lại Nhà Trắng vào ngày 20/1, ông Trump đã ký sắc lệnh hành pháp nhằm từ chối công nhận quyền công dân của những trẻ em sinh ra trên đất Mỹ nếu không có ít nhất một phụ huynh là công dân Mỹ hoặc thường trú nhân hợp pháp (người sở hữu thẻ xanh).
Chính sách này trực tiếp thách thức Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Mỹ, trong đó quy định rằng bất kỳ ai sinh ra tại Mỹ đều được coi là công dân Mỹ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng. Ảnh: Getty
Tòa Phúc thẩm Khu vực 1, với hội đồng gồm 3 thẩm phán do Thẩm phán David Barron dẫn đầu, đã giữ nguyên các lệnh cấm toàn quốc do các bang do Đảng Dân chủ lãnh đạo và các tổ chức ủng hộ quyền nhập cư đạt được.
Trong bản ý kiến dài 100 trang, Thẩm phán Barron nhấn mạnh rằng sắc lệnh của ông Trump vi phạm Tu chính án thứ 14.
"Vấn đề cơ bản về phạm vi quyền công dân theo nơi sinh không phải là một câu hỏi khó trả lời. Điều này giải thích tại sao đã hơn một thế kỷ kể từ khi một nhánh của chính phủ Mỹ cố gắng phủ nhận quyền công dân của người Mỹ một cách có hệ thống như nhánh Hành pháp hiện nay", ông Barron viết trong một ý kiến được hai thẩm phán do các tổng thống Đảng Dân chủ bổ nhiệm.
Phán quyết này củng cố quyết định trước đó của các thẩm phán cấp dưới, bao gồm Thẩm phán Leo Sorokin ở Boston và Joseph Laplante ở Concord, New Hampshire, những người đã ngăn chặn sắc lệnh của ông Trump từ đầu năm nay.
Người phát ngôn Nhà Trắng Abigail Jackson cho rằng tòa án đã hiểu sai Tu chính án thứ 14 và bày tỏ hy vọng Tòa án Tối cao sẽ đứng về phía chính quyền.
Tuần trước, chính quyền Trump đã yêu cầu Tòa án Tối cao xem xét vụ việc sau phán quyết tương tự từ Tòa Phúc thẩm Khu vực 9.
Nếu Tòa án Tối cao chấp nhận thụ lý, đây sẽ là lần thứ hai vụ kiện liên quan đến sắc lệnh này được đưa lên tòa án cao nhất, sau khi Tòa án Tối cao vào tháng 6 giới hạn quyền của các thẩm phán liên bang trong việc ban hành lệnh cấm toàn quốc.
Phán quyết này của Tòa án Tối cao đã mở đường cho sắc lệnh của Trump có hiệu lực ở một số khu vực của đất nước.
Tuy nhiên, kể từ đó, các thẩm phán cấp dưới như ông Sorokin và ông Laplante vẫn tiếp tục ban hành hoặc tái khẳng định các lệnh cấm toàn quốc, giữ cho sắc lệnh của ông Trump không thể có hiệu lực trên toàn lãnh thổ Mỹ.
Minh Đức (Theo Reuters, Media ITE)
