De Bruyne đi xuống, Odegaard đi lên
Kevin De Bruyne là tiền vệ sáng tạo xuất sắc nhất Ngoại hạng Anh trong vòng 10 năm trở lại đây. Từ khi đầu quân cho Man City, cầu thủ người Bỉ luôn sắm vai nhạc trưởng. Cho dù vị chiến lược gia tài ba và “nghĩ nhiều” Pep Guardiola có phát kiến ra bất cứ hệ thống chiến thuật tinh kỳ nào đi chăng nữa, De Bruyne vẫn là linh hồn. Gần 100 pha kiến tạo tại Premier League chỉ sau 8 mùa khoác áo The Citizens và tổng cộng 200 đường chuyền thành bàn trong suốt sự nghiệp ở cấp CLB là những con số thực sự đáng nể.
Mùa giải này không phải ngoại lệ. Anh vẫn dối lừa hàng thủ đối phường bằng quả tạt hình trăng lưỡi liềm thương hiệu. Số liệu của De Bruyne càng ấn tượng bởi trên hàng công Man City xuất hiện thêm một sát thủ Erling Haaland ghi bàn đều như vắt tranh. Nếu De Bruyne tìm thấy khoái cảm từ những đường chuyền cho đồng đội lập công thì Haaland như “con nghiện” làm bàn, chỉ tìm thấy tột đỉnh đê mê qua những lần làm tung lưới đối phương. Quả là trời sinh một cặp.
Nhưng, ở mùa giải tưởng chừng toàn diện nhất về mặt con người trên lý thuyết, Man City lại đang ở thế phải bám đuổi thay vì chễm chệ trên đỉnh bảng Ngoại hạng Anh như những mùa trước. Dẫn đầu trên bảng xếp hạng là Arsenal chứ không phải đội chủ sân Etihad. Dưới sự dẫn dắt của HLV Mikel Arteta, môn đệ của chính Pep Guardiola trên cương vị trợ lý ở Man City trước đây, Pháo thủ thành London lột xác bằng lối chơi khoa học, tinh kỳ và tiến bộ mang hơi hướng tư tưởng Guardiola. Trong đó, Martin Odegaard nổi lên như linh hồn của đội bóng.
Hơn nữa, cho dù đảm bảo về mặt “con số”, giới quan sát đã manh nha nhận ra sự sa sút của De Bruyne, cầu thủ sắp bước qua tuổi 32 và vừa trải qua nỗi ê chề chiến bại tại World Cup 2022. Sau giải vô địch bóng đá thế giới tại Qatar, trong 14 vòng gần nhất ở Premier League, tiền vệ người Bỉ chỉ có 1 bàn và có 3 pha kiến tạo. Trước đó, 15 vòng đầu tiên của mùa giải, De Bruyne ghi 3 bàn và thực hiện 10 pha kiến tạo. Ở trận gặp Newcastle, tiền vệ người Bỉ gây thất vọng khi chuyền sai, xử lý hỏng nhiều và bị thay ra ở phút 65. Người vào sân thay De Bruyne, Bernardo Silva chỉ mất 2 phút để ghi bàn ấn định chiến thắng 2-0. Đến trận gặp Crystal Palace, De Bruyne chỉ vào sân từ băng ghế dự bị ở 11 phút cuối trận.
Mặc dù đã tỏa sáng trở lại ở trận gặp Man City, với bàn thắng ấn định tỷ số… 7-0 ở phút 90, tuy nhiên những dự kiện vừa nêu thể hiện mối quan ngại cho cầu thủ thuộc dạng không thể đụng đến như De Bruyne. “Dĩ nhiên, mọi người có một tiêu chuẩn đánh giá khác dành cho tôi. Họ chờ đợi tôi ghi bàn và kiến tạo trong mọi trận đấu. Tôi thì nghĩ rằng mình vẫn chơi ổn. Có thể là có ít pha kiến tạo hơn một chút nhưng tôi không nghĩ là mình tạo ra cơ hội ít hơn. Có thể không phải ở phong độ xuất sắc nhất tôi từng có, những vẫn ổn. Tôi biết những con số thống kê. Tôi là người tạo ra nhiều cơ hội nhất và có nhiều pha kiến tạo nhất ở giải VĐQG. Tôi đã làm điều đó đều đặn trong suốt 8 năm chơi bóng ở Anh và 15 năm sự nghiệp chuyên nghiệp. Tôi cảm thấy mình ổn”, tiền vệ người Bỉ phản biện.
Trong khi đó, Odegaard vẫn tiếp đà thăng hoa tại Arsenal. Màn trình diễn của tiền vệ người Na Uy trong trận thắng Fulham với tỷ số 3-0 đã khiến chuyên gia Jamie Redknapp phải thốt lên: “Ngay bây giờ, Odegaard là tiền vệ số một tại Ngoại hạng Anh. Thường thì người ta đánh giá De Bruyne là tiền vệ số một thế giới, không chỉ Premier League mà trên toàn thế giới. Hiện tại, nhận định này không còn đúng cho lắm, vì cậu ấy không còn ra sân nhiều như mong muốn. Odegaard lại sở hữu phẩm chất mọi cầu thủ vĩ đại đều sở hữu: Đó là khi có bóng, thời gian như thể đứng lại. Cậu ấy có sự bình tĩnh vô song.
Cậu ấy đã ghi được 4 hay 5 bàn giống như bàn vào lưới Fulham, bằng cái chân trái. Cậu ấy là đội trưởng, là người lãnh đạo. Cậu ấy đang dẫn dắt cả đội. Khi cậu ấy không có bóng, cậu ấy gây áp lực lên đối phương và săn đuổi trái bóng”.
Số liệu thống kê cho thấy nhận định của Redknapp hoàn toàn có cơ sở: Odegaard đã đối mặt 510 đợt áp lực từ cầu thủ đối phương khi có bóng, so với chỉ 336 của De Bruyne, chứng tỏ khả năng cầm bóng vô cùng xuất sắc của tiền vệ người Na Uy. Tất nhiên, nhạc trưởng của Man City là mẫu tiền vệ tìm khoảng trống để thoát áp lực và tạo sự bứt phá cho đợt lên bóng, song Odegaard rõ ràng vượt trội hoàn toàn trong không gian hẹp và sự bình tĩnh, như đã nói, vô song.
So sánh De Bruyne vs Odegaard
Về mặt số lượng, De Bruyne và Odegaard đều có 16 bàn thắng và kiến tạo tại Premier League, nhiều hơn bất kỳ tiền vệ nào khác. Khác biệt là, De Bruyne kiến tạo gấp đôi Odegaard còn Odegaard ghi bàn gấp đôi De Bruyne.
Nễu xem xét chỉ số bàn thắng và kiến tạo kỳ vọng, số liệu phản ánh chất lượng cơ hội tạo ra, thì De Bruyne một lần nữa vượt trội ở chỉ số Kiến tạo kỳ vọng (xA). Trong khi đó, Odegaard dẫn đầu danh sách về Bàn thắng kỳ vọng (XG) cho các tiền vệ.
Trong buổi phỏng vấn trên Super Sunday, cựu tiền đạo Jimmy Floyd Hasselbaink đưa ra quan điểm: "Odegaard là mẫu tiền vệ khác với De Bruyne. Cậu ấy luôn có giải pháp. Khi bị đặt không gian chật hẹp, cậu ấy tìm ra giải pháp hợp lý nhất và rất bình tĩnh. Cậu ấy không có nhiều đường kiến tạo như De Bruyne vì không phải kiểu tiền vệ như vậy. Cậu ấy thể hiện những phẩm chất khác, tinh tế và hiệu quả. Theo dõi Odegaard chơi bóng là một niềm vui”.
Số liệu thống kê chứng minh điều này: Odegaard hoạt động trong không gian chật hẹp hơn và di chuyển quãng đường ít hơn một nửa so với De Bruyne để đưa bóng lên phía trên, nhưng khả năng kiểm soát của tiền vệ này trước áp lực là không ai bì kịp.
Hình minh họa dưới đây cho thấy cách De Bruyne thường hoạt động bên cánh phải, kết hợp thường xuyên nhất với trung vệ lệch phải, hậu vệ phải và cầu thủ chayk cánh phải, nhưng đôi khi anh dạt sang cánh trái. De Bruyne đem đến sự uy hiếp đáng kể cho hàng tiền vệ cả trên mặt trận tấn công lẫn phòng ngự và thực hiện các nỗ lực phòng ngự trên khắp chiều rộng bên phần sân đối phương.
Odegaard hoạt động trong không gian tương tự nhưng theo cách khác.
Thủ quân của Arsenal bó vào trung lộ nhiều hơn. Do đó, tiền vệ phòng ngự và tiền đạo trung tâm là đối tác chuyền bóng thường xuyên nhất của Odegaard, bên cạnh hậu vệ và tiền đạo cánh phải. Các hành động phòng ngự của người Na Uy cũng tập trung nhiều hơn trong khu vực hành lang trong bên phải, ở nửa sân đối phương, và thường dẫn đến những pha phản công.
Các đồ họa bên trên mô tả rõ hơn về những điểm đã đề cập ở trên, cho thấy Odegaard có số đường chuyền hướng vào trung lộ nhiều gần gấp đôi De Bruyne và tỷ lệ chính xác cũng cao hơn.
Liên quan đến khâu pressing, bảng số liệu bên dưới nhận mạnh rõ ràng hiệu quả của Odegaard trong chiến thuật gây áp lực của Arsenal. Số liệu cho thấy, các pha gây áp lực của tiền vệ người Na Uy hiệu quả hơn De Bruyne tới 36%.
Tại sao Odegaard gần như gấp đôi số lượng bàn thắng so với De Bruyne, và tại sao điều ngược lại xảy ra đối với số lượng kiến tạo? Những đồ họa dưới đây cung cấp những câu trả lời đơn giản.
Gần như toàn bộ các pha dứt điểm của De Bruyne đều đến từ ngoài vòng cấm, trong khi Odegaard đã thực hiện số pha sút bóng ở trong và ngoài vòng cấm gần như bằng nhau.
Và những số liệu dưới đây nhắc lại sự khác biệt về lối chơi giữa hai tiền vệ hay nhất Ngoại hạng Anh: Khoảng cách trung bình cú sút của De Bruyne là 23m, trong khi cú sút của Odegaard gần hơn 5m.
Sự ngang bằng về uy lực trong những cú cú sút có thể khiến nhiều người bất ngờ. Bộ sưu tập những cú nã đại bác của De Bruyne có rất nhiều bàn thắng đẹp, nhưng tốc độ trung bình các cú sút của cả hai đều ở mức 80km/h và tối đa là 96km/h.
Về khoản tạo cơ hội cho đồng đội, De Bruyne đã tung ra nhiều đường chuyền vào khu vực cấm địa hơn, phần lớn là những quả tạt sớm bên cánh phải. Ngược lại, Odegaard thường tạo cơ hội từ những khu vực sâu hơn, đa số ở rìa vòng cấm với những đường chọc khe tinh tế cho các đồng đội chạy chỗ. Cũng vì vậy, tốc độ đường chuyền của De Bruyne cao hơn còn tỷ lệ chuyền bóng chính xác của Odegaard cao hơn.
Pep Guardiola mới đây ca tụng cậu học trò người Bỉ: "Cậu ấy có khả năng tạo cơ hội ghi bàn và kiến tạo tuyệt vời hơn bất kỳ ai khác. Khi bạn làm những điều đơn giản một cách hoàn hảo, bạn luôn đúng thời điểm, dù di chuyển ra ngoài, vào trong, khi xuyên phá vào các tuyến, bất kỳ điều gì bạn làm đúng thời điểm, những hành động ấy đều tạo ra đường chuyền đáng kinh ngạc mà chỉ cậu ấy làm được”.
Thật vậy, tỷ lệ kiến tạo 0,56 mỗi 90 phút ở Premier League mùa này là hiệu suất cao thứ ba trong sự nghiệp của De Bruyne. Nhưng Odegaard, người kém De Bruyne 7 tuổi rưỡi, đang dần xóa bỏ vị thế độc tôn của cầu thủ người Bỉ với tư cách tiền vệ số một Ngoại hạng Anh. Hiện tại, cả hai cầu thủ đều có số lần tham gia vào bàn thắng giống nhau trong khi đội của họ vẫn đang cạnh tranh vị trí đầu bảng. Tuy nhiên, đến tháng 5, có thể sẽ có sự thay đổi trong cả hai cuộc đua.
