Ông Trump phát biểu tại một diễn đàn đầu tư ở Riyadh trong khuôn khổ chuyến thăm Ả Rập Saudi. Ảnh: Reuters.
Ngày 13/5, ông Trump tuyên bố sẽ dỡ bỏ toàn bộ lệnh cấm vận với Syria, đánh dấu sự thay đổi lớn đầu tiên trong chính sách đối ngoại Mỹ kể từ khi ông quay trở lại Nhà Trắng. Thông báo được ông đưa ra tại một diễn đàn đầu tư ở Riyadh, Ả Rập Saudi, chỉ vài tháng sau khi chính quyền Assad sụp đổ. Chính phủ lâm thời Syria hiện do ông Ahmed al-Sharaa lãnh đạo.
“Tôi nghĩ đã đến lúc Syria có cơ hội vươn lên và thể hiện điều gì đó đặc biệt”, ông Trump nói về quyết định. “Chúng tôi đang khởi động lại quan hệ giữa hai nước sau hơn một thập kỷ gián đoạn”.
Thông báo này lập tức gây ra phản ứng trái chiều. Trong khi nhiều người Syria ăn mừng trên đường phố với cờ Syria và Ả Rập Saudi, thì chính phủ Israel bày tỏ lo ngại sâu sắc, đặc biệt khi ông al-Sharaa từng có quá khứ gắn bó với nhóm vũ trang Jabhat al-Nusra – một nhánh từng trung thành với tổ chức khủng bố al-Qaeda. Dù vậy, Mỹ nhấn mạnh ông al-Sharaa đã rời bỏ tổ chức này từ năm 2016, theo CNN.
Theo ông Trump, quyết định được đưa ra sau các cuộc thảo luận với thái tử Ả Rập Saudi Mohammed bin Salman và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan. Ông cũng tiết lộ Ngoại trưởng Marco Rubio sẽ gặp Ngoại trưởng Syria Asaad Al-Shaibani tại Thổ Nhĩ Kỳ trong tuần này – bước đi ngoại giao cấp cao đầu tiên giữa hai chính phủ kể từ khi Syria có chính quyền mới.
Ngoại trưởng Syria gọi đây là “một khởi đầu mới trên con đường tái thiết”. Cộng đồng quốc tế cũng phản hồi tích cực, trong đó đặc phái viên Liên Hợp Quốc Geir Pedersen nhận định việc dỡ cấm vận là thiết yếu để phục hồi kinh tế, y tế và giáo dục cho Syria.
Tại Mỹ, thượng nghị sĩ lưỡng đảng Jeanne Shaheen và Jim Risch đều ủng hộ bước đi này, cho rằng đây là cơ hội quan trọng cho Syria. Tuy nhiên, Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, đồng minh thân cận của ông Trump, cảnh báo cần thận trọng khi chính quyền mới lên nắm quyền bằng vũ lực chứ chưa tổ chức bầu cử.
Tại Syria, không khí phấn khởi lan rộng. Truyền hình khu vực ghi lại hình ảnh người dân ăn mừng tại Homs và Latakia, với pháo hoa, cờ xí và tiếng hô vang ca ngợi thái tử Salman. Bộ trưởng Kinh tế Syria, ông Mohammad Nidal al-Shaar, bật khóc khi tuyên bố Syria đang bước vào “thời kỳ phục hưng kinh tế” và cho biết Syria sẽ sớm được tái kết nối với hệ thống tài chính quốc tế SWIFT.
Theo ông, dòng tiền từ kiều bào và các quốc gia ủng hộ sẽ sớm đổ vào nước này, tạo đà cho đầu tư, thương mại và cải thiện đời sống người dân.
Chuyên gia Natasha Hall từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế nhận định: “Đây không chỉ là thắng lợi cho chính quyền mới ở Syria, mà còn là thắng lợi cho Ả Rập Saudi. Việc ông Trump tuyên bố công khai như vậy cho thấy Mỹ đang tạo điều kiện để Syria có cơ hội tái thiết”.
Đăng Nguyễn - CNN
