Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 10/11 cam kết hỗ trợ mạnh mẽ cho công cuộc tái thiết và phát triển của Syria sau cuộc gặp mang tính lịch sử tại Nhà Trắng với Tổng thống lâm thời Syria Ahmed al-Sharaa.
Đây là lần đầu tiên một nhà lãnh đạo Syria ghé thăm trụ sở chính phủ Mỹ kể từ khi quốc gia Trung Đông này giành độc lập cách đây gần 80 năm. Cuộc gặp đánh dấu bước ngoặt lớn trong quan hệ Mỹ-Syria, với trọng tâm là hỗ trợ tái thiết và giảm nhẹ các lệnh trừng phạt.
Phát biểu với các phóng viên sau gần 2 giờ thảo luận kín, ông Trump tuyên bố chính quyền của ông sẽ thực hiện mọi biện pháp khả thi để hỗ trợ Syria phục hồi sau nhiều thập kỷ xung đột và chuyển giao chính trị.
Ông Trump ca ngợi ông Sharaa – một cựu chỉ huy al Qaeda từng bị Mỹ truy nã với mức thưởng 10 triệu USD – là "một nhà lãnh đạo mạnh mẽ" và "một người cứng rắn".
Ông Sharaa, 43 tuổi, lên nắm quyền vào năm ngoái sau khi các chiến binh Hồi giáo thuộc nhóm HTS do ông lãnh đạo dẫn đầu một cuộc tấn công chớp nhoáng và lật đổ chính quyền cựu Tổng thống Bashar al-Assad.
Kể từ đó, Syria đã chuyển mình với tốc độ chóng mặt. Bản thân ông Sharaa – từ một thủ lĩnh nổi dậy – đang nỗ lực xây dựng hình ảnh lãnh đạo ôn hòa, hướng Syria thoát khỏi sự cô lập quốc tế và các đồng minh cũ như Iran và Nga, chuyển hướng về Thổ Nhĩ Kỳ, các nước vùng Vịnh và Washington.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống lâm thời Syria Ahmed al-Sharaa tại Nhà Trắng, ngày 10/11/2025. Ảnh: Al Jazeera
"Chúng tôi sẽ làm mọi thứ có thể để giúp Syria thành công", ông Trump nói trong cuộc họp báo sau cuộc hội đàm được ông mô tả là hiệu quả, đồng thời thừa nhận quá khứ phức tạp của lãnh đạo Syria.
"Chúng ta đều có quá khứ khó khăn", nhà lãnh đạo Mỹ nói, bày tỏ sự tin tưởng vào cá nhân ông Sharaa: "Tôi thích ông ấy. Tôi rất hợp với ông ấy, vị Tổng thống mới của Syria".
Cuộc gặp tại Nhà Trắng hôm 10/11 diễn ra chỉ 6 tháng sau lần gặp mặt đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo tại Ả Rập Xê Út, nơi ông Trump công bố kế hoạch dỡ bỏ lệnh trừng phạt lâu năm đối với Syria.
Theo Bộ Tài chính Mỹ, một lệnh gia hạn 180 ngày hoãn thực thi Đạo luật Trừng phạt Caesar (áp đặt năm 2019 để đáp trả các vi phạm nhân quyền dưới thời Assad) đã được ban hành, thay thế cho lệnh miễn trừ hồi tháng 5.
Tuy nhiên, chỉ Quốc hội Mỹ mới có quyền bãi bỏ hoàn toàn các biện pháp này, vốn được coi là rào cản lớn nhất đối với đầu tư quốc tế vào Syria – quốc gia bị chiến tranh tàn phá 14 năm và cần hơn 200 tỷ USD để tái thiết, theo ước tính của Ngân hàng Thế giới (WB).
An ninh cũng là trọng tâm hàng đầu trong cuộc gặp giữa ông Sharaa với ông Trump. Mỹ đang làm trung gian cho một thỏa thuận an ninh tiềm năng giữa Syria và Israel – quốc gia vẫn cảnh giác với quá khứ phiến quân của ông Sharaa.
Tuần trước, Reuters đưa tin rằng Mỹ đang có kế hoạch thiết lập sự hiện diện quân sự tại một căn cứ không quân ở Damascus.
Ngoài ra, Syria gần đây đã ký tuyên bố hợp tác chính trị với một liên minh toàn cầu do Mỹ dẫn dắt nhằm đánh bại Nhà nước Hồi giáo (IS), theo thông báo từ Bộ Thông tin Syria trên nền tảng X hôm 10/11.
Chỉ vài giờ trước cuộc đàm phán mang tính bước ngoặt, xuất hiện tin tức về 2 âm mưu riêng biệt của IS nhằm ám sát ông Sharaa đã bị chặn đứng trong vài tháng qua, theo một quan chức an ninh cấp cao của Syria và một quan chức cấp cao ở Trung Đông.
Cuối tuần qua, Bộ Nội vụ Syria đã phát động một chiến dịch toàn quốc nhắm vào các chi nhánh của IS trên khắp đất nước, bắt giữ hơn 70 nghi phạm, theo truyền thông chính phủ.
Minh Đức (Theo Reuters, Yeni Safak)
