Các nhà nghiên cứu phát hiện chuyến săn mồi hụt của bọ cạp biển cách đây 450 triệu năm trong lúc tìm hiểu và phân tích hóa thạch bọ ba thùy Dalmanitina socialis. Hóa thạch này nằm trong bộ sưu tập của Viện Khảo sát Địa chất Czech từ năm 1846 nhưng đến nay mới được nghiên cứu kỹ lưỡng, theo Science Alert.
Dù phần hóa thạch quý giá này chỉ còn lại phần đầu nhưng nó là bằng chứng lâu đời nhất về sự tái sinh cơ quan thị giác trên Trái Đất. Trên hóa thạch, nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi tiến sĩ Oldrich Fatka từ Viện Địa chất và Cổ sinh vật học Chales (Cộng hòa Chzech) tìm được những dấu vết cho thấy con bọ ba thùy từng bị hỏng một mắt nhưng may mắn thoát khỏi cuộc tấn công của bọ cạp biển, thậm chí còn mọc lại mắt thay thế.
Hóa thạch bọ ba thùy mới được nghiên cứu và một mẫu vật có tình trạng tương đương trước đó. Ảnh: Internatonal Journal of Paleopathology
Cụ thể con bọ ba thùy đã bị vạt mất phần mắt, xước phần vỏ siêu cứng và mang một vết sẹo khủng khiếp trên mặt, giống như bị một chiếc kìm khổng lồ kẹp phải. Tuy nhiên nó vẫn sống sót và mọc lại mắt mới. "Mắt mới dịch xuống phía sau, có hướng khác và sự phân bố thủy tinh thể khá kỳ lạ nhưng vẫn là một cơ quan hoạt động được", nhóm nghiên cứu cho hay.
Việc tìm thấy hóa thạch bọ ba thùy với mắt bị thương rất hiếm, có thể vì đa số đã bị kẻ săn mồi ăn thịt. Trước đó vào năm 2017 một hóa thạch bọ ba thùy 465 triệu năm tuổi từng được phát hiện ở Na Uy có những vết thương ở đầu và mắt hỏng giống như bị chiếc mỏ nhọn của động vật chân đầu gây ra.
Động vật chân đầu là một lớp động vật thân mềm gồm mực ống, bạch tuộc, mực nang và ốc anh vũ. Lớp này bao gồm phần lớn các động vật sống dưới biển với đặc trưng là cơ thể đối xứng, phần đầu nổi bật, và có nhiều xúc tua được phát triển từ chân của các động vật thân mềm nguyên thủy.
Động vật chân đầu ngày nay, ví dụ bạch tuộc, có thể đâm thủng mắt cua. Nhưng con mắt bị hỏng của hóa thạch bọ ba thùy trên không có dấu vết bị đâm thủng. Điều này chứng tỏ thủ phạm là một sinh vật khác. Các hóa thạch gián tiếp cho thấy sự hiện diện của một loài động vật chân đốt lớn, bởi bản thân những con bọ ba thùy cũng rất lớn và có vỏ cứng.
Hóa thạch một con bọ cạp biển từng được tìm thấy - Ảnh: Internatonal Journal of Paleopathology
Các nhà nghiên cứu cho rằng nhiều khả năng “quái vật” mà con bọ ba thùy đã “chạm trán” là bọ cạp biển. Càng của bọ cạp biển có thể đã gây ra những vết trầy xước trên vỏ bọ ba thùy và làm hỏng một con mắt của nó.
Trong thời kỳ Đại Cổ sinh, trước khi sự kiện đại tuyệt chủng diễn ra khiến đa số loài vật trên Trái Đất biến mất, bộ Bọ cạp biển (Eurypterids) là những kẻ săn mồi đáng sợ dưới đáy đại dương. Chúng là động vật chân khớp giống bọ cạp, có nhiều kích thước, từ lớn bằng bàn tay đến bằng cơ thể người. Với bọ cạp biển, bọ ba thùy là nguồn thức ăn dễ kiếm và dồi dào. Kẻ săn mồi có thể thuộc liên họ Pterygotioid với những con phát triển tới kích cỡ dài hơn 2m.
Việc nghiên cứu những hóa thạch giúp tái hiện một phần bức tranh về sự sống trên Trái Đất 450 triệu năm trước, với những cuộc đấu tranh sinh tồn khốc liệt giữa các “quái thú” khổng lồ thời Đại Cổ sinh.
Minh Hoa (t/h)
