Lời tòa soạn:
Việc lựa chọn một quốc hoa chính thức không chỉ đơn thuần là một quyết định biểu trưng, mà còn mang ý nghĩa văn hóa và tinh thần sâu sắc đối với một quốc gia. Tại Việt Nam, việc lựa chọn quốc hoa vẫn là một vấn đề gây nhiều tranh luận và chưa đạt được sự đồng thuận rộng rãi.
Hoa sen, với ý nghĩa tượng trưng cho sự thanh khiết, trường tồn và sức sống mãnh liệt, đã trở thành một biểu tượng văn hóa vô cùng quan trọng của người Việt. Tuy nhiên, việc công nhận chính thức hoa sen là quốc hoa của Việt Nam vẫn chưa được thực hiện. Câu hỏi đặt ra là: Tại sao hoa sen, một trong những biểu tượng tiêu biểu nhất của Việt Nam, vẫn chưa được công nhận là quốc hoa chính thức?
Những vấn đề về lịch sử, ý nghĩa và những tranh luận xung quanh việc lựa chọn quốc hoa của Việt Nam, đồng thời khám phá lý do tại sao hoa sen vẫn chưa được công nhận là quốc hoa sẽ được Người Đưa Tin phản ánh qua loạt bài: "Hoa sen và câu chuyện quốc hoa chính thức".
Biểu tượng quốc gia
Mỗi quốc gia trên thế giới đều có những nét văn hóa và truyền thống độc đáo riêng. Điều này được phản ánh sinh động qua các biểu tượng quốc gia như quốc kỳ, quốc ca và quốc hoa. Loài hoa được chọn làm biểu tượng không chỉ thể hiện vẻ đẹp tự nhiên mà còn mang những ý nghĩa văn hóa, lịch sử sâu sắc của mỗi dân tộc.
Nhìn ra thế giới, nhiều nước đã có quốc hoa như nước Úc, loài hoa Mimosa (Hoa Keo Vàng) được chọn làm quốc hoa. Đây là loài hoa rực rỡ, khi nở vàng chói lọi, tượng trưng cho sự tươi vui, lạc quan của người dân xứ sở chuột túi. Hoa Keo Vàng được sử dụng rộng rãi trong các lễ hội, sự kiện văn hóa của Úc.
Nhật Bản là xứ sở của hoa Anh Đào, nhưng loài hoa này không phải quốc hoa của Nhật Bản mà phải là hoa cúc. Hoa cúc biểu tượng cho sự trường tồn vĩnh cửu, cho sự phúc hậu, đầy đặn và bản chất tốt đẹp nhất.
Hoa Cúc - quốc hoa của Nhật Bản.
Ở phương Tây, Hà Lan với hoa tulip rực rỡ, Bulgaria với hoa hồng tươi thắm được chọn làm quốc hoa. Những loài hoa này không chỉ đẹp mà còn gắn liền với lịch sử, văn hóa của từng quốc gia.
Trung Quốc chọn hoa mẫu đơn, loài hoa biểu tượng cho sự sang trọng, quý phái. Trong khi đó, ở Lào, hoa Chăm pa loài hoa trắng tinh khôi, được coi là biểu tượng của sự trong sáng, thanh khiết.
Việt Nam là một trong 16 quốc gia trên thế giới có hệ sinh thái đa dạng bậc nhất, là một trong những cái nôi của các loài hoa. Những yếu tố trên là những điều kiện rất thuận lợi cho nước ta khi lựa chọn một loài hoa song cũng là khó khăn trong việc chọn lựa loài hoa nào là đặc trưng, tiêu biểu cho cốt cách con người, văn hóa Việt Nam với bạn bè thế giới.
Hàng loạt "ứng cử viên" sáng giá
Năm 2011, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã khởi xướng cuộc bầu chọn quốc hoa cho Việt Nam. Với nhiều "ứng cử viên" được đề xuất, từ hoa mai, đào, lúa đến hoa sen, kết quả bầu chọn đã gây nhiều tranh luận trong dư luận.
Tỉ lệ chọn hoa sen lên tới 81%, cao hơn nhiều so với các loài hoa khác. Tuy nhiên, cuộc bầu chọn vẫn chưa đi đến hồi kết khi không có loài hoa nào chính thức được công nhận là quốc hoa. Điều này đặt ra câu hỏi lớn: Liệu hoa sen có xứng đáng trở thành biểu tượng quốc gia của Việt Nam?
Hoa sen - Không thể phủ nhận rằng hoa sen gắn bó với văn hóa Việt Nam từ ngàn đời nay. Hình ảnh đẹp đẽ và ý nghĩa biểu tượng của hoa sen luôn hiện diện trong di sản văn hóa, nghệ thuật và tín ngưỡng của người Việt.
Từ Phật giáo, lễ hội đến thơ ca, hội họa, hoa sen là đề tài không thể thiếu. Nó mang ý nghĩa sự trong sạch, tinh khiết và cao quý. Bên cạnh giá trị biểu tượng, hoa sen còn là loài thực vật hữu ích đa năng, từ hạt, củ, lá đến hoa đều được người dân sử dụng.
Tuy nhiên, một số ý kiến lại cho rằng việc Việt Nam chọn hoa sen làm quốc hoa sẽ tạo ra sự trùng lặp về hình ảnh biểu trưng, vì hoa sen đã được Ấn Độ và Sri Lanka công nhận là quốc hoa của các nước này.
Hoa sen được mọi người lựa chọn là ứng cử viên sáng giá nhất cho danh hiệu quốc hoa.
Bên cạnh hoa sen thì hoa mai và hoa đào cũng là hai loài hoa đặc trưng, gắn liền với văn hóa Tết cổ truyền Việt Nam. Tuy nhiên, khi xem xét về giá trị văn hóa và sự phù hợp với khí hậu miền Nam, nhiều ý kiến cho rằng hoa mai xứng đáng trở thành quốc hoa hơn.
Hoa mai biểu trưng cho sự phồn vinh, thịnh vượng và may mắn, phù hợp với không khí ấm áp, tràn đầy sức sống của người dân miền Nam khi đón Tết. Trong khi đó, hoa đào lại gắn liền với không khí Tết ở miền Bắc, với những cơn mưa phùn lất phất và gió Bắc lạnh lẽo.
Một số người cho rằng hoa đào vẫn có những giá trị văn hóa, lịch sử riêng mà không thể thay thế được. Tuy nhiên, với những lý giải về ý nghĩa văn hóa và sự phù hợp với khí hậu miền Nam, nhiều người vẫn cho rằng hoa mai xứng đáng trở thành quốc hoa của Việt Nam hơn.
Hoa mào gà: Cố Giáo sư Vũ Khiêu, một trí thức nổi tiếng, từng đề xuất hoa mào gà là ứng viên sáng giá cho vị trí này. Theo ông, hoa mào gà là biểu tượng cho "chủ nghĩa anh hùng" của dân tộc Việt Nam. Bông hoa đỏ rực lên, như màu của trái tim, của dòng máu, của lý tưởng dân tộc ngàn đời”.
Tuy nhiên, đề xuất này dường như chưa được công chúng Việt Nam ủng hộ nhiệt tình. Một số người cho rằng hoa mào gà còn khá ít phổ biến, không thực sự gắn bó với văn hóa và tinh thần dân tộc.
Hoa tre: Hoa tre cũng là ứng viên sáng giá cho vị trí quốc hoa của Việt Nam. Với những đặc điểm độc đáo, hoa tre không chỉ thể hiện sự gần gũi với văn hóa truyền thống mà còn là biểu tượng của sức sống và sự vĩnh cửu.
Hoa tre chỉ nở một lần trong 60 đến 130 năm.
Khác với những loài hoa khác, hoa tre chỉ nở một lần trong 60 đến 130 năm. Điều này khiến cho việc ngắm nhìn loài hoa này trở nên vô cùng quý giá và hiếm hoi. Tuy nhiên, đây cũng chính là yếu tố khiến hoa tre trở nên đầy ý nghĩa với người Việt.
Đặc biệt, một hiện tượng lạ lùng liên quan đến hoa tre là kể cả khi cây tre được trồng ở những nơi khác nhau trên thế giới chúng vẫn nở hoa đồng loạt. Không phân biệt vị trí địa lý và khí hậu, miễn là chúng có cấu trúc gen giống cây mẹ. Điều này khiến nhiều người liên tưởng đến sự gắn kết, hài hòa và sự vĩnh cửu của dân tộc Việt Nam.
Hoa lúa: Lúa không chỉ là cây lương thực nuôi sống người dân Việt Nam mà còn gắn bó sâu sắc với cuộc sống, văn hóa và tâm hồn của họ. Hình ảnh những cánh đồng lúa vàng, những bông lúa đung đưa trong gió đã trở thành biểu tượng của sự bình yên, thịnh vượng. Khi xanh, bông lúa ngẩng cao đầu, phản ánh bản sắc dũng cảm, bất khuất của người Việt.
Khi chín vàng, bông lúa cúi mình khiêm nhường, thể hiện sự cộng hưởng giữa tinh thần kiêu hùng và lòng khiêm tốn - hai nét đặc trưng trong văn hóa Việt Nam.
Theo nhiều ý kiến, hoa lúa mang những ý nghĩa đặc biệt đối với người dân Việt Nam.
Ngoài ý nghĩa văn hóa, việc chọn hoa lúa làm quốc hoa cũng có những lý do thuyết phục khác. Đó là sự phù hợp với các biểu tượng quốc gia khác như Quốc huy Việt Nam, in hình bông lúa bao quanh. Bên cạnh đó, khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, đã chọn hình ảnh bó lúa làm biểu tượng cho khối ASEAN - một sự gắn kết và thống nhất giữa các quốc gia trong khu vực.
Trao đổi về vấn đề lựa chọn quốc hoa, anh Meka Muotoh đến từ Vương Quốc Anh đã sống và làm việc tại Việt Nam trong 4 năm cho rằng, anh nhận thấy trong tâm thức của người Việt, hoa sen luôn là loài hoa được yêu quý và tôn sùng.
Anh Meka Muotoh chia sẻ: "Ở Việt Nam, hoa sen không chỉ là biểu tượng của đất nước mà còn là biểu tượng của tinh thần và giá trị được đa số người dân yêu thích, chấp nhận và tôn vinh. Hoa sen đồng hành cùng lịch sử và văn hóa Việt Nam, trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hằng ngày của người dân".
Anh Meka Muotohchia (bên phải) cho rằng, trong tâm thức của người Việt, hoa sen luôn là loài hoa được yêu quý và tôn sùng.
Đồng tình với quan điểm trên, anh Đặng Quyết Thắng (Hà Nội) cũng đưa ý kiến rằng nên lựa chọn hoa sen là quốc hoa.
"Hoa sen là loài hoa thanh khiết, giản dị nhưng đẹp đẽ. Nó mọc lên từ bùn nhưng vươn lên rạng rỡ, tỏa hương thơm ngát. Đó chính là biểu tượng của sự thịnh vượng, bình yên và toàn vẹn mà người dân Việt Nam luôn hướng tới", anh Thắng nói.
Mỗi loài hoa đều có những giá trị và ý nghĩa riêng. Qua những chia sẻ trên có thể thấy rằng hoa sen đang nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ cộng đồng. Vậy còn những ý kiến khác thì sao? Hãy tiếp tục theo dõi trong bài sau.
