Trước các nhà lập pháp, trước khi bị bỏ phiếu mất tín nhiệm, ông Bayrou phát biểu: "Mọi người có khả năng đánh sập chính phủ, nhưng không có khả năng xoá bỏ thực tế".
"Thực tế vẫn sẽ phải được đối mặt: chi phí sẽ tiếp tục tăng, và gánh nặng nợ công vốn đã khó giải quyết sẽ càng trở nên lớn hơn và tốn kém hơn".
Ông đã đề nghị tổ chức bỏ phiếu tín nhiệm để giành được sự hậu thuẫn từ quốc hội đối với chiến lược của ông về giảm mức thâm hụt cao gấp đôi mức trần 3% mà EU đề ra, và đối mặt với khoản nợ công tương đương 114% mức GDP của Pháp.
Tuy nhiên các đảng đối lập không mấy mặn mà về việc ủng hộ kế hoạch tiết kiệm 44 tỷ euro trong ngân sách năm 2026 mà ông đề ra, trong khi cuộc bầu cử tìm ra người kế nhiệm ông Macron sẽ sớm diễn ra trong năm 2027.
Lãnh đạo đảng cánh hữu Marine Le Pen đã đề nghị tổ chức bầu cử sớm hơn thường lệ, một yêu cầu mà ông Macron đã từ chối.
Tiếp theo là ai?
Khoảng thời gian bất ổn chính trị và tài chính kéo dài đang tạo nên nguy cơ phá hoại khả năng ảnh hưởng của ông Macron tại châu Âu trong thời điểm Mỹ giữ lập trường cứng rắn về thương mại, an ninh và cuộc chiến tại Ukraine vẫn đang diễn ra.
Vị Tổng thống Pháp này có thể chọn ra một chính trị gia từ đảng trung lập cầm quyền hoặc từ nhóm các quan chức cánh bảo thủ để trở thành nguyên thủ mới của Pháp, nhưng những quyết định này đồng nghĩa với việc một lần nữa đánh cược vào chiến lược vừa thất bại trong mục tiêu tạo dựng một liên minh vững chắc trên chính trường Pháp.
Ảnh: REUTERS/Benoit Tessier.
Ông cũng có thể chọn ra một chính trị gia theo chủ nghĩa xã hội ôn hoà, hoặc một nhà kỹ trị.
Mọi kịch bản đều khó có khả năng giúp chính phủ giành được đa số tại quốc hội. Trước khi diễn ra cuộc bỏ phiếu tín nhiệm, Bộ trưởng Bộ Tài chính Pháp Eric Lombard đã nhận định nhu cầu thành lập chính phủ mới dẫn tới huỷ bỏ kế hoạch giảm mức thâm hụt kinh tế là không thể tránh khỏi.
Ông Macron cũng có thể quyết định chọn con đường thoát khỏi cuộc khủng hoảng bằng cách tổ chức bầu cử sớm, nhưng cho tới thời điểm hiện tại, ông đã phản đối những kêu gọi từ bà Le Pen và đảng La France Insoumise yêu cầu ông giải thể chính phủ.
Mớ bòng bong tài chính
Thị trường tài chính Pháp đã dự kiến cuộc bỏ phiếu tín nhiệm sẽ thất bại và trong ngày thứ Hai, chưa có phản ứng nào diễn ra trước diễn biến này. Thị trường tài chính Pháp sẽ phải đối mặt với một thử thách thứ 2 trong ngày thứ Sáu tới, khi cơ quan đánh giá thị trường tài chính Fitch Ratings đưa ra đánh giá mới cho Pháp. Moody’s và S&P Global sẽ đưa ra đánh giá trong tháng 10 và 11.
Chris Scicluna, giám đốc nghiên cứu kinh tế của Daiwa Capital Markets cho biết: "Trong tương lai gần, tôi tin rằng thị trường đã đoán trước được tình trạng đóng băng và rớt hạng đánh giá". Cho tới thời điểm hiện tại, "các diễn biến đều nằm trong dự kiến, nên thị trường sẽ không phản ứng quá nghiêm trọng".
Các đối tác EU của Pháp sẽ quan sát một cách thận trọng.
Pháp có mức thâm hụt kinh tế so với mức GDP cao nhất khu vực sử dụng đồng euro. Quốc gia này đầu tư để trả nợ nhiều hơn Tây Ban Nha, và mức khác biệt lãi suất trái phiếu so với trái phiếu kỳ hạn 10 năm của Đức, một loại trái phiếu được sử dụng làm thước đo, đang đạt mức cao nhất trong 4 tháng qua.
Việc một cơ quan đánh giá tài chính giảm hạng đánh giá của Pháp có thể ngăn cản khả năng điều động vốn lãi suất thấp từ các nhà đầu tư, và có thể khiến tình trạng nơ công của Pháp càng tồi tệ hơn.
Đảng Xã hội đã đưa ra đề xuất ngân sách áp đặt mức thuế 2% lên các khối tài sản cá nhân lớn hơn 100 triệu euro và tiết kiệm 22 tỷ euro – một đề xuất khó có thể được chấp nhận bởi các chính sách cải tổ ủng hộ doanh nghiệp của ông Macron.
Người dân cũng có thể sẽ bắt đầu thể hiện sự bức xúc. Một phong trào biểu tình cơ sở mang tên "Bloquons Tout" ("Chặn bằng sạch") đang kêu gọi biểu tình toàn quốc trong ngày thứ Tư. Các công đoàn cũng đang lên kế hoạch tổ chức đình công trong tuần tới.
Mohamed, một người đàn ông 80 tuổi bán hàng tại chợ Aligre của Paris, cho rằng các chính trị gia không thể tìm ra được giải pháp.
Nguyễn Quang Minh (Theo Reuters)
