Hoang mang là bởi, té ra lâu nay hàng giả nhiều quá, người tiêu dùng hoa mắt trước hệ thống dày đặc hàng giả này. Khi không biết đấy là hàng giả, chúng ta cứ yên tâm dùng, tới lúc biết thì... hoang mang.
Nói đâu xa, ngay mấy ông hay uống rượu tây mà ra. Bình thường cứ uống thì không sao. Trong bàn nhậu có ông xách chai rượu tới, giơ lên khoe: xịn nhé, xách tay nhé. Uống. Đang ngon lành có một ông thủng thẳng: chắc gì đã rượu xịn, mà là rượu lên đời đấy. Thế là thấy độ ngon tụt hẳn, uống cứ chờn chợn.
Gọi rượu lên đời là bởi, cứ đồn nhau chứ chả biết có thật không, là bọn làm rượu giả ấy, thực chất số rượu giả thật không nhiều đâu, vì người uống họ rất tinh, nhưng chúng lên đời, ví dụ mua rượu 12 lên đời thành 25. Tức cũng rượu ấy nhưng giá đội lên rất cao.
Tôi có anh bạn nhà báo, thạo chuyện rượu, mỗi khi uống xong thì hoặc là đập vỡ chai, hoặc chịu khó cắp về cho vợ... đựng nước mắm. Ông ấy bảo: chị em ve chai đi mua lại rồi bán cho bọn rượu lên đời, mình không tiếp tay bằng cách không cho chai lọt vào tay chúng.
Tất nhiên giới bình dân thì uống rượu gạo được quảng cáo là cũng... xịn, rượu đặt nhà quen nấu, thi thoảng gặp vài vụ ngộ độc mới phát hiện là không... xịn. Có hồi còn đồn nhau chỉ cần 1 cục men như ngón tay cái, khoắng ra được cả... thùng phuy trăm lít, uống say nhòe.
Rồi thi thoảng thấy hội chị em sang chảnh bóc phốt nhau: cái túi kia nhìn thế chứ made in... chợ Lớn đấy, chứ chả phải Paris, Luân Đôn gì đâu, dù người dùng khăng khăng khẳng định mua tại Saigon Square đấy, thậm chí là mua tại Bangkok, Singapore... đấy.
Và mừng, tất nhiên rồi, sạch bóng hàng giả thì mua gì cũng yên tâm hơn, không nơm nớp sợ bị giả.
Thôi thì, hàng tiêu dùng mà giả thì còn thể chịu được. Mua áo quần hàng hiệu mà phải đồ giả thì vẫn... mặc được. Rượu giả, miễn nó đừng làm bằng thuốc độc, cũng còn... uống được, dẫu nhanh say hơn, hoặc đắt hơn nếu "lên đời" như tôi nhắc trên kia, rượu 12 thành 25 vân vân. Còn thuốc giả, mỹ phẩm giả thì kinh hoàng.
Tôi mới đọc được ý kiến của ông chủ tịch hội bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam: "Trong xu thế hội nhập và chuyển đổi số, vai trò của người tiêu dùng ngày càng được khẳng định rõ nét. Tuy nhiên, người tiêu dùng cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức mới như hàng giả, hàng kém chất lượng, hành vi cạnh tranh không lành mạnh, thiếu minh bạch thông tin, và đặc biệt là các vi phạm trên môi trường thương mại điện tử. Chính vì vậy, trách nhiệm của Hội Bảo vệ người tiêu dùng ngày càng lớn hơn, đòi hỏi chúng ta cần đổi mới hoạt động, nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng, góp phần xây dựng một thị trường lành mạnh, văn minh và phát triển bền vững. Cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu đang ảnh hưởng đến chi phí sinh hoạt của người tiêu dùng; việc phát triển nền thương mại điện tử khiến cho người tiêu dùng đang phải đối mặt với nhiều rủi ro hơn, như: bị lợi dụng thông tin cá nhân để chiếm đoạt tài sản, bị lừa đảo hoặc mua phải hàng nhái, hàng giả, hàng kém chất lượng".
Và ngay sau đấy là cái tin mới toanh này: "Tây Ninh phá đường dây làm mỹ phẩm giả đã bán hơn 100.000 đơn hàng qua mạng". Nhóm này làm mỹ phẩm là kem trộn được làm từ bột phèn chua, hương liệu, hóa chất trôi nổi rồi dán nhãn mác, đã livestream bán qua mạng hơn 100.000 đơn hàng. Và họ khai nhận đã bắt đầu "sản xuất" từ năm 2020 và bán từ đấy.
Và thế nên, trừ các vụ nặng phải vào bệnh viện cấp cứu, có người thập tử nhất sinh, thì thi thoảng ta gặp những chị vào quán vẫn bịt khăn kín mít, nạn nhân của kem trộn sản xuất ở... góc chuồng lợn đấy ạ. Mở ra thì môi sưng vều, má lở loét... trông rất... kem trộn.
Công an Tây Ninh phân loại các sản phẩm mỹ phẩm giả.
Tôi là người nghiện cà phê, sáng nào cũng một ly, thiếu là không làm gì được. Thế mà vừa rồi nghe mấy nhãn cà phê nổi tiếng cũng làm giả thì rùng mình. Tất nhiên là ơn giời, tôi sành cà phê nên hầu như chưa bao giờ bị uống cà phê giả, ngậm vào miệng là biết ngay. Ngay Pleiku, nơi tôi đang sống, thủ phủ cà phê, tôi cũng chỉ uống ở vài quán quen, còn nếu đi nơi khác, thì tôi mang theo cà phê để pha phin, dù gu tôi là cà phê Espresso, dân Việt gọi nôm na là cà phê pha máy. Nhưng đọc tin xong cà phê giả thì dặn mình càng phải thận trọng.
Chúng ta cứ khuyên người tiêu dùng hãy làm người tiêu dùng thông minh, nhưng quả là, giữa thiên la địa võng hàng giả như thế, có rất thông minh cũng bị lừa chứ đừng nói là thông minh hoặc chưa thông minh lắm.
Thì tới như thế này thì ai mà ngờ, tin cũng rất mới đây: "Tiếp tục thu giữ 400 sản phẩm nghi hàng giả tại Saigon Square". Lại nhớ có cô bạn thuộc loại "có điều kiện", bay từ Buôn Ma Thuột vào Sài Gòn Square mua cái túi rồi bay về. Hôm sau mới phát hiện, túi này có phải có cặp, không ai dùng 1 cái. Thế là lại bay vào mua cho đủ cặp. Hôm qua đọc tin này, ngồi cười mà như khóc. Nghe đâu tới cả ngàn đô.
Thế nên cũng ở Việt Nam mới có mấy ông kêu trời lên là, cái gì cũng giả, chỉ răng giả là thật. Tôi thì phản đối các ông ấy quyết liệt, ai lại bi quan thế, chúng ta là những người tiêu dùng thông thái, chúng ta còn có hội bảo vệ người tiêu dùng, rồi chính quyền vân vân...
Và rất mừng là, thời gian gần đây, các cơ quan chức năng ra tay quét hàng giả rất quyết liệt. Và đọc báo hàng ngày, chúng ta ngỡ ngàng với danh mục hàng giả, đúng là nhiều thứ không thể ngờ, và cái gì chúng cũng làm giả được thật.
Bây giờ còn nhu cầu an toàn trên không gian mạng, ở môi trường số nữa. Rất nhiều người tiêu dùng bị lừa trên địa hạt mới mẻ này. Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc cho biết: "Cuối năm 2024, cả nước có hơn 204,5 triệu tài khoản thanh toán cá nhân và gần 87% người trưởng thành có tài khoản ngân hàng. Các hình thức thanh toán không tiền mặt đã mở rộng trong nhiều lĩnh vực như học phí, viện phí, giao thông, mua sắm, góp phần tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và kiểm soát dòng tiền.
Tuy nhiên quá trình triển khai vẫn còn không ít rào cản: thói quen dùng tiền mặt, tâm lý e ngại "lưu vết", hạ tầng chưa đồng bộ, đặc biệt là rủi ro về an ninh, an toàn mạng. Chúng ta phải bảo vệ người tiêu dùng, nhất là người dân, tránh bị lừa đảo trong quá trình thanh toán không dùng tiền mặt".
Và chúng ta hy vọng, một mặt phải là người tiêu dùng thông minh và rất thông minh, thì các cơ quan ban ngành có trách nhiệm cũng ra tay quét sạch hàng giả, hàng không nguồn gốc xuất xứ để người tiêu dùng thông minh có điều kiện... thông minh vào đúng chỗ, đúng sản phẩm, chứ không còn phải vừa mua vừa nơm nớp. Và đặc biệt nữa, hàng giả là thực phẩm, là thuốc, là thực phẩm chức năng..., những thứ liên quan đến sức khỏe con người cần phải được trừng trị thích đáng.
* Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả
