Cũng theo báo cáo của Cơ quan này, trận siêu động đất 9 độ richte ngày 11/3 chính là “chất xúc tác” đánh thức các ngọn núi lửa này. “13 ngọn núi lửa cùng với núi Phú Sỹ đã hoạt động yếu đi trong hơn 100 năm qua, tuy nhiên hoạt động này đã tăng lên sau khi trận động đất ngày 11/3 xảy ra”- Báo cáo cho biết.
Núi Phú Sỹ của Nhật Bản
Cũng nằm trong thông báo về nguy cơ hoạt động trở lại của núi lửa Phú Sỹ và 13 ngọn núi lửa khác, Cơ quan khí tượng của Nhật Bản cũng đã tăng cường khả năng giám sát từ thời điểm hiện tại cho đến 2 tháng tới. Nếu những ngọn núi lửa này hoạt động trở lại thì Chính phủ và người dân Nhật lại tiếp tục phải gánh chịu những tổn thất to lớn khác sau trận động đất và sóng thần kinh hoàng ngày 11/3 vừa qua.
Người khổng lồ sẽ thức giấc?
Phú Sĩ là ngọn núi cao nhất ở Nhật Bản, 3776m, và được xem là một trong những biểu tượng của đất nước mặt trời mọc. Với dáng vẻ hùng vĩ của một ngọn núi lửa, tô điểm bởi nhiều hồ nước mênh mông và thơ mộng, hàng năm núi Phú Sĩ và vùng du lịch xung quanh thu hút hàng trăm nghìn du khách đến thăm. Để có được dáng vẽ hùng vĩ như ngày nay, núi Phú Sĩ đã có biết bao lần thức giấc và bùng nổ và thay hình đổi dạng. Nhưng đã 300 năm nay núi Phú Sĩ ngủ im lìm như một tên khổng lồ sau khi đã chén no say, với lần phun trào gần đây nhất là vào ngày 16 tháng 12 năm 1707. Lần phun trào ấy, được gọi tên là Hoei, kéo dài suốt 2 tuần lễ. Tro của nó theo gió bay đi bốn phương, phủ lên thành phố Yamanashi và các tỉnh lân cận một màu xám đen ảm đạm.
Xa như thành phố Kawasaki của Tokyo mà vẫn bị phủ một lớp tro dày đến 5cm, cây cối quanh vùng rụng hết lá, ruộng đồng xác xơ, và làng mạc như không còn sự sống.
Để cho dễ hình dung, có thể nói một chút về núi lửa Pinatubo ở Phillipine mà nhiều người trong chúng ta vẫn còn nhớ đến khi nó phun trào vào năm 1991 sau 460 năm ngủ yên. Có lẽ có người còn nhớ những cơn mưa sau đó với những giọt nước đen xì gây hoang mang cho dân chúng, và các nhà khoa học phải đăng đàn giài thích rằng đó là vì tro núi lửa Pinatubo đã bay đi rất xa làm ô nhiễm bầu trời cả những nơi xa như Việt Nam.
Sẽ không ai nhắc đến khả năng phun trào của núi Phú Sĩ, nếu như không có sự gia tăng đột ngột của các cơn chấn động tần số thấp (con người không nhận ra được) mà các máy móc đã ghi nhận, chứng tỏ có sự chuyển động của các khối nham thạch nóng chảy. Thực ra 300 năm đối với núi lửa chỉ giống như một cái chớp mắt của con người, và núi Phú Sĩ thực chất vẫn đang hoạt động. Mặc dù người ta loại trừ sự liên quan của trận động đất kinh hoàng có khả năng xảy ra ở vùng Kanto (chu kỳ 70 năm) với sự phun trào của núi Phú Sĩ, nhưng ai biết được điều gì sẽ xảy ra vì đã có tiền lệ: 49 ngày trước lần phun trào cách đây 300 năm, một trận động đất lớn đến 8.4 độ Magnitude đã xảy ra.
Chuẩn bị sẵn sàng cho trường hợp xấu nhất
Ảnh mang tính minh họa
Thành phố Yamanashi, và các tỉnh lân cận trong đó có Tokyo, Phủ Nội Các và nhiều tổ chức khoa học đã thiết lập các nhóm nghiên cứu để chuẩn bị các giải pháp đảm bảo an toàn cho dân chúng, dự đoán về những thiệt hại do núi lửa gây ra và khắc phục hậu quả do thiên tai để lại.
Chúng ta cần biết rằng chưa có một nghiên cứu nào trên thế giời về việc đánh giá ảnh hưởng của núi lửa phun trào trước khi nó thực sự xảy ra. Cái mà người ta phải nghĩ đến nhiều nhất là phạm vi ảnh hưởng của tro núi lửa và làm sao để thu dọn thành phố sau khi trời quang mây tạnh. Người ta dùng máy tính mô phỏng dòng chảy của các khối nham thạch nóng chảy tuôn ra từ miệng núi lửa để xác định đâu là vụng chịu ảnh hưởng trực tiếp của dòng nham thạch nóng hàng nghìn độ C để kịp thời thông báo cho người dân trong vùng.
Các nghiên cứu này cũng khẳng định rằng không chỉ có tỉnh Yamanashi và các vùng lân cận bị ảnh hưởng nếu núi Phú Sĩ hoạt động trở lại, đặc biệt hai mạng lưới giao thông quan trọng là tàu cao tốc Shinkansen (300km/h) tuyến Tokaido, và đường cao tốc Tomei (nối liền Tokyo và Nagoya) chạy ngang qua khu vực có khả năng bị ảnh hưởng trực tiếp. Các tính toán cũng cho ra chiều dày lớp tro sẽ phủ lên mặt đất tại những địa điểm khác nhau.
Theo tính toán, sẽ có đến 6.130.000 mét khối tro sẽ rơi xuống các khu dân cư và để thu dọn hết số tro này người ta phải dùng đến 705.000 chuyến xe tải loại có tải trọng 10 tấn. Khu vực đường giao thông cũng sẽ hứng chịu một khối lượng tro khổng lồ đến 1.620.000 mét khối, và cần đến 187.000 chuyến xe tải tương tự.
Thiệt hại cho riêng khu vực dân cư và các hoạt động sản xuất lên đến 25 tỷ đô la. Đó là chưa kể đến thiệt hại gây ra cho các công trình công cộng (ví dụ như việc dọn dẹp các con đường, vận chuyển tro đi nơi khác…). Nếu núi Phú Sĩ phun trào vào mùa mưa thì thiệt hại trên còn cao hơn, lên đến 40 tỷ đô la. Để có thể hình dung về thiệt hại này, bạn có thể so sánh nó với con số 30 tỷ đô la mà cả thế giới đóng góp để khắc phục hậu quả của trận động đất và sóng thần vừa qua.
Có thể hình dung về những thiệt hại cho hoạt động dân sự và sản xuất do núi Phú Sĩ phun trào như sau: Sẽ có chừng 3800 xe hơi bị vỡ kính trước (một thiệt hại tuy nhỏ nhưng khá phổ biến), 12.000.000 người sẽ bị các bệnh về đường hô hấp, khoảng 280 đến 700 căn nhà sẽ bị phá hủy một phần hay hoàn toàn, có chừng 70.000km đường bộ bị ảnh hưởng (xe cộ dồn ứ vì hạn chế tầm nhìn hay tai nạn), và 14.600km đường bộ hoàn toàn không sử dụng được, 1.800km đường sắt phải hoạt động ở chế độ điều tiết đặc biệt, 1900km vuông rừng bị thiệt hại 50% và 700km vuông khác bị mất trắng, 20.000.000 người bị ảnh hưởng về nguồn nước sinh hoạt, ngành du lịch bị ảnh hưởng nghiêm trọng và rất nhiều những con số “ấn tượng” khác.
Nhiều người sẽ đặt câu hỏi là tại sao trời mưa lại làm cho thiệt hại trở nên nghiêm trọng hơn. Đó là vì trời mưa làm tro kết dính lại với nhau và thấm nước nên có trọng lượng nặng hơn. Và hậu quả là có nhiều mái nhà bị sập hơn, nhiều kính trước của xe bị vỡ, cần nhiều xe tải để vận chuyển tro…
Thủy Bình (tổng hợp)
