Ngành lương thực thực phẩm giữ vai trò trụ cột trong cấu trúc kinh tế Tp.HCM
Với quy mô dân số khoảng 14 triệu người sau hợp nhất, Tp.HCM đang trở thành thị trường tiêu thụ lương thực thực phẩm lớn nhất cả nước.
Áp lực không chỉ đến từ số lượng người tiêu dùng gia tăng, mà còn từ sự thay đổi trong cấu trúc nhu cầu: thực phẩm an toàn, có truy xuất nguồn gốc, chất lượng cao và phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế.
Trao đổi với PV Người Đưa Tin, ông Trần Phú Lữ, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Tp.HCM (ITPC) cho biết, ngành lương thực thực phẩm hiện là một trong bốn ngành công nghiệp trọng điểm được ưu tiên phát triển của Thành phố, chiếm khoảng 14 - 15% giá trị sản xuất toàn ngành công nghiệp.
Ông Trần Phú Lữ, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Tp.HCM (ITPC) và bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Thực phẩm Tp.HCM (FFA) tại tuần lễ kết nối giao thương và giới thiệu sản phẩm ngành Lương thực Thực phẩm năm 2025.
Theo ông Lữ, việc Tp.HCM bước sang giai đoạn phát triển mới sau hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu đã mở ra không gian kinh tế lớn hơn, đồng thời đặt ra yêu cầu tái cấu trúc ngành theo hướng hiện đại và bền vững.
Quy mô dân số khoảng 14 triệu người cùng mật độ doanh nghiệp cao khiến nhu cầu lương thực thực phẩm tăng mạnh, trong khi tiêu chuẩn chất lượng và an toàn ngày càng khắt khe.
Để tạo nền tảng dài hạn cho ngành, UBND Tp.HCM đã ban hành Chiến lược phát triển ngành chế biến lương thực thực phẩm đến năm 2030, tầm nhìn 2050, với mục tiêu giữ vững vai trò chủ lực của ngành trong cơ cấu công nghiệp Thành phố .
Cũng theo ông Lữ, nếu như trước đây, câu chuyện lương thực của Tp.HCM chủ yếu xoay quanh nguồn cung và giá cả, thì hiện nay trọng tâm đã dịch chuyển sang chất lượng và độ an toàn. Các thị trường xuất khẩu lớn như Hoa Kỳ, Nhật Bản, châu Âu siết chặt tiêu chuẩn, trong khi người tiêu dùng trong nước ngày càng khắt khe.
Thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp lương thực thực phẩm của Thành phố vẫn có quy mô vừa và nhỏ, thậm chí siêu nhỏ. Việc đầu tư công nghệ, chuyển đổi sang sản xuất xanh, đáp ứng tiêu chuẩn truy xuất nguồn gốc hay chứng nhận quốc tế vẫn là rào cản lớn, nhất là trong bối cảnh chi phí logistics tăng cao và sức mua phục hồi chậm.
Dù vậy, chỉ số sản xuất công nghiệp ngành lương thực thực phẩm trong 11 tháng năm 2025 vẫn tăng gần 9% so với cùng kỳ, phản ánh khả năng chống chịu và thích ứng của doanh nghiệp.
Đây được xem là tín hiệu tích cực, nhưng cũng cho thấy áp lực duy trì đà tăng trưởng trong bối cảnh tiêu chuẩn ngày càng cao sẽ không hề dễ dàng.
Doanh nghiệp chịu sức ép kép
Ở góc độ hiệp hội ngành nghề, bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Thực phẩm Tp.HCM (FFA) nhìn nhận, năm 2025 là giai đoạn nhiều thách thức đối với doanh nghiệp. Theo bà, chi phí logistics gia tăng, thị trường xuất khẩu biến động trong khi sức mua nội địa phục hồi chậm đã tạo áp lực lớn cho hoạt động sản xuất - kinh doanh .
Tuy nhiên, bà Kim Chi cũng nhấn mạnh những thay đổi về xu hướng tiêu dùng đang định hình lại thị trường. Yêu cầu đối với thực phẩm xanh, sản phẩm thay thế, truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn an toàn cao không còn là lựa chọn, mà trở thành điều kiện bắt buộc để doanh nghiệp tồn tại và phát triển.
Thực tế, phần lớn doanh nghiệp lương thực thực phẩm của Tp.HCM có quy mô vừa và nhỏ. Việc đầu tư công nghệ, chuẩn hóa quy trình và đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế vẫn là rào cản lớn.
Dù vậy, theo số liệu được công bố, chỉ số sản xuất công nghiệp của ngành trong 11 tháng năm 2025 vẫn tăng gần 9% so với cùng kỳ, phản ánh năng lực thích ứng đáng kể của khu vực doanh nghiệp.
Người dân tham quan gian hàng trưng bày các sản phẩm lương thực, thực phẩm được bày bán.
Định hướng phát triển ngành lương thực thực phẩm trong giai đoạn tới không chỉ dừng ở việc đáp ứng nhu cầu tiêu dùng, mà còn gắn với mục tiêu tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng và chuỗi giá trị toàn cầu. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải chuyển dịch từ sản xuất số lượng sang chú trọng chất lượng, từ cạnh tranh giá sang cạnh tranh bằng tiêu chuẩn.
Trong bối cảnh Tp.HCM trở thành siêu đô thị đa trung tâm, vấn đề lương thực thực phẩm gắn trực tiếp với an ninh đô thị, sức khỏe cộng đồng và chất lượng tăng trưởng. Áp lực đặt ra không chỉ cho doanh nghiệp, mà còn cho chính sách điều phối vùng nguyên liệu, hạ tầng logistics và hệ thống phân phối.
"Ngành lương thực Tp.HCM đang đứng trước ngã rẽ mới, nơi dư địa phát triển đi kèm với những yêu cầu cao hơn về chất lượng và tính bền vững là một bài toán không dễ, nhưng không thể né tránh", bà Kim Chi nhấn mạnh.
