Sốt xuất huyết tăng “nóng” giữa mùa mưa, WHO khuyến nghị tiêm vắc-xin

Sốt xuất huyết tăng "nóng" 

Theo Bộ Y tế, tính tới ngày 28/7, Việt Nam ghi nhận hơn 32.000 trường hợp mắc sốt xuất huyết, trong đó riêng Tp.Hồ Chí Minh hơn 15.500 ca, tăng gần 160% so với cùng kỳ năm ngoái và có 10 ca tử vong. Tại Hà Nội, số ca mắc tuần qua đã tăng lên gấp đôi so với tuần trước, với nhiều ổ dịch có chỉ số côn trùng ở ngưỡng nguy cơ cao.

Đáng chú ý trong điều kiện thời tiết mưa nhiều, nóng ẩm như hiện nay, muỗi truyền bệnh ngày càng sinh sôi mạnh, làm gia tăng nguy cơ lây lan.

Sốt xuất huyết Dengue là một trong những bệnh truyền nhiễm do virus lây qua muỗi có tốc độ lan truyền nhanh nhất trên thế giới.

Với xu hướng biến đổi khí hậu, đô thị hóa và môi trường sống ngày càng thuận lợi cho muỗi phát triển, gánh nặng của bệnh sốt xuất huyết không ngừng gia tăng.

Khu vực châu Á - Thái Bình Dương hiện chiếm tới 70% tổng số ca bệnh toàn cầu. Đặc biệt, Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, đặc biệt trong mùa mưa từ tháng 6 đến tháng 11 hằng năm.

Theo các chuyên gia, sốt xuất huyết không chỉ phổ biến mà còn là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, với tỉ lệ mắc cao vượt trội so với nhiều bệnh khác có thể phòng ngừa bằng vắc-xin.

Thông tin trên báo Đầu Tư, số liệu năm 2024 cho thấy, tỉ lệ mắc sốt xuất huyết cao gấp 11.500 lần so với bệnh não mô cầu, gấp 8,4 lần sởi và gấp 3,1 lần tay chân miệng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về các giải pháp phòng ngừa chủ động, trong đó, vắc-xin đóng vai trò then chốt.

Tiêm chủng giúp giảm ca nặng

Thời gian gần đây, sốt xuất huyết tăng "nóng", dẫn đến nguy cơ "dịch chồng dịch" khi các bệnh truyền nhiễm khác như tay chân miệng, cúm, Covid-19, sởi vẫn đang lưu hành.

Chia sẻ xoay quanh vấn đề này với báo Nhân Dân, ông Võ Hải Sơn, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế cho hay, sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính do muỗi truyền, có thể diễn tiến nhanh, từ nhẹ sang nặng nếu không điều trị kịp thời. Việt Nam ghi nhận khoảng 100.000 ca mắc với chu kỳ bùng phát dịch có xu hướng rút ngắn, từ 5 năm còn 3, 4 năm. "Lần gần nhất là năm 2022, dịch sốt xuất huyết lan rộng với hơn 370.000 ca mắc. Điều này cho thấy nguy cơ bùng phát dịch mới trong năm 2025 là hoàn toàn có thể xảy ra nếu các biện pháp kiểm soát không được thực hiện quyết liệt và đồng bộ", ông Sơn nhận định.

Theo ông Sơn, thời tiết là một trong những yếu tố chính. Mùa mưa tạo ra nhiều điểm nước đọng - nơi sinh sản lý tưởng cho muỗi vằn. Bên cạnh đó, mật độ dân cư cao, thói quen trữ nước trong các dụng cụ hở nắp, việc người dân chưa thật sự chủ động diệt muỗi, loăng quăng cũng khiến số ca mắc khó kiểm soát.

Bên cạnh đó, PGS.TS Phạm Quang Thái, Phó Trưởng khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm (Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương) cảnh báo, sốt xuất huyết giờ đây không chỉ bùng phát ở đô thị đông dân mà còn lan đến cả vùng núi trước kia vốn yên ả. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách về một chiến lược kiểm soát vector toàn diện, không giới hạn không gian và thời gian.

Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) cũng đã có văn bản gửi các địa phương về việc thực hiện công điện của Thủ tướng Chỉnh phủ về phòng, chống dịch bệnh sốt xuất huyết.

Văn bản nêu rõ, đề nghị các địa phương tăng cường công tác giám sát, xử lý ngay, triệt để ổ dịch và triển khai các hoạt động phòng chống sốt xuất huyết; Tổ chức các đoàn kiểm tra, giám sát hoạt động loại trừ loăng quăng, bọ gậy; Các cơ sở điều trị sẵn sàng thu dung, cấp cứu và điều trị bệnh nhân, hỗ trợ kỹ thuật chuyên môn cho tuyến dưới và phân tuyến điều trị để tránh quá tải bệnh viện, phòng chống lây nhiễm chéo trong bệnh viện...

Điều đáng nói hiện nay, sốt xuất huyết chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Vì vậy, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã khuyến nghị những quốc gia có tỉ lệ mắc cao như Việt Nam nên đưa vắc-xin sốt xuất huyết vào chương trình tiêm chủng mở rộng. Tại Việt Nam hiện mới chỉ có một loại vắc-xin được cấp phép, sử dụng cho người từ 4 tuổi trở lên. Đây được xem là "vũ khí mới" giúp giảm ca mắc, chuyển nặng và tử vong bên cạnh tăng cường công tác phòng chống dịch sốt xuất huyết.

Trong bối cảnh dịch bệnh phức tạp, theo PGS.TS Phạm Quang Thái, vắc-xin là giải pháp chủ động, lâu dài và bền vững, bổ trợ cho các biện pháp truyền thống như: diệt muỗi, loăng quăng và nâng cao nhận thức cộng đồng.

Để phát huy tối đa hiệu quả của vắc-xin, theo một số chuyên gia, trong thời gian tới, Việt Nam cần xây dựng chiến lược tiêm chủng hợp lý theo vùng dịch tễ, ưu tiên các nhóm tuổi có nguy cơ cao, đồng thời tích hợp giám sát chặt chẽ sau tiêm để đánh giá liên tục hiệu quả và độ an toàn trong điều kiện thực tế.

Tiêm đủ 2 liều tốn tiền triệu

Tại Việt Nam, Bộ Y tế đã phê duyệt sử dụng vắc-xin TAK-003 cho người từ 4 tuổi trở lên, không yêu cầu xét nghiệm huyết thanh trước tiêm. Đây là một bước tiến quan trọng, giúp đơn giản hóa quy trình sàng lọc và mở rộng khả năng tiếp cận tiêm chủng. 

Tuy nhiên, sau gần 1 năm triển khai tiêm chủng, người dân cho biết, hiện giá vắc xin vẫn cao, do đó khó có thể tiếp cận được.

Theo báo Tuổi Trẻ sáng 29/7, nhiều đơn vị tư nhân và bệnh viện công lập tại Tp.HCM tiêm vắc-xin sốt xuất huyết dịch vụ với giá dao động từ 960.000 đến gần 1,4 triệu đồng/liều.

Trong khi đó, Trung tâm tiêm chủng và khám, tư vấn sức khỏe trẻ em Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM, nhân viên tư vấn vắc-xin phòng bệnh sốt xuất huyết có giá khoảng 960.000 đồng/liều (chưa tính phí vào khám mới tiêm).

Còn tại Viện Pasteur Tp.HCM, loại vắc-xin này có giá 1.250.000 đồng/liều. Bác sĩ Nguyễn Minh Ngọc, Trưởng phòng Khám tiêm chủng của Viện, cho hay, hiện nay, đơn vị đang triển khai tiêm vắc-xin ngừa sốt xuất huyết, với số lượng tăng dần khoảng 100 - 150 lượt mỗi tháng.

Tại một trung tâm tiêm chủng tư nhân, giá vắc-xin sốt xuất huyết là 1.390.000 đồng/liều. Để phòng bệnh, nhân viên tư vấn cho hay, cần tiêm 2 liều, mỗi liều cách nhau 3 tháng.

Đây cũng là giá tại một trung tâm tiêm chủng tư nhân khác, nhân viên tư vấn cho biết thêm, nếu khách hàng đăng ký tiêm trong tháng này sẽ nhận được giá ưu đãi hơn với 2.696.000 đồng cho cả 2 liều tiêm (giảm 84.000 đồng so với giá gốc).

Trúc Chi (t/h)