Bashir Noorzai (giữa) đã ngồi tù 17 năm ở Mỹ.
Một cựu lính hải quân Mỹ bị bắt giữ ở Afghanistan từ năm 2020, ngày 19/9 đã được Taliban trả tự do để đổi lấy một nhân vật có liên hệ với Taliban, bị giam giữ ở nhà tù Mỹ trong 17 năm qua, Bộ trưởng Ngoại giao Afghanistan cho biết.
Công dân Mỹ Mark Frerichs làm việc ở Afghanistan với vai trò là kỹ sư xây dựng và bị Taliban "bắt làm con tin".
“Sau các cuộc đàm phán kéo dài, công dân Mỹ Mark Frerichs đã được chúng tôi bàn giao cho một phái đoàn Mỹ và phái đoàn này đã bàn giao người mà chúng tôi yêu cầu", Ngoại trưởng Afghanistan Amir Khan Muttaqi, cho biết. "Cuộc trao đổi tù nhân đã diễn ra suôn sẻ tại sân bay quốc tế Kabul".
"Chúng tôi rất vui khi chứng kiến một trong những người đồng hương của chúng tôi đã trở về nhà sau hàng chục năm", Muttaqi nói thêm, nhấn mạnh việc Mỹ trả tự do cho một nhân vật có tên Bashar Noorzai.
Noorzai được chính quyền Taliban coi như một anh hùng và được chào đón ở Afghanistan. "Nếu Nhà nước Hồi giáo Afghanistan (IEA) không thể hiện quyết tâm mạnh mẽ, tôi đã không thể có mặt ở đây", Noorzai phát biểu. "Việc tôi được trao đổi với một công dân Mỹ thể hiện mong muốn hòa bình giữa Afghanistan và Mỹ".
Chuyên gia phân tích an ninh người Afghanistan, Hekmatullah Hekmat nói sự trở về của Noorzai là "thành tựu lớn" đối với Taliban, rằng tổ chức có thể đàm phán với Mỹ và đưa các nhân vật có ảnh hưởng trở về.
Công dân Mỹ Mark Frerichs bị Taliban bắt làm con tin kể từ năm 2020.
Muttaqi nói sự trở về của Noorzai đánh dấu sự khởi đầu của một chương mới trong quan hệ giữa Afghanistan và Mỹ. Nắm quyền kiểm soát ở Afghanistan kể từ tháng 8/2021, nhưng đến nay chính quyền Taliban chưa được cộng đồng quốc tế công nhận.
Noorzai là một chỉ huy có liên hệ với Taliban, bị kết án tù chung thân ở Mỹ với các cáo buộc liên quan đến ma túy và đã ngồi tù 17 năm.
Noorzai từng chiến đấu trong hàng ngũ lực lượng mujahideen do Mỹ hậu thuẫn để đối đầu với Liên Xô và là nhân vật thân cận với cố thủ lĩnh tối cao Taliban Mullah Omar.
Noorzai là người đã hỗ trợ rất lớn cho Taliban trong giai đoạn những năm 1990, phát ngôn viên Taliban, Zabihullah Mujahid nói.
Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Joe Biden nói về "quyết định khó khăn" để giải cứu tù nhân Mỹ bị giam giữ ở Afghanistan. Đó là ân xá và Bashir Noorzai để nhân vật này trở về Afghanistan.
"Mark Frerichs đã được trả tự do. Đây là kết quả của nhiều năm làm việc, quá trình thương lượng đòi hỏi nhiều quyết định khó khăn. Ưu tiên hiện nay là bảo đảm anh ấy trở về Mỹ một cách an toàn và khỏe mạnh", ông Biden cho biết.
Việc Mỹ đồng ý trao đổi tù nhân với Taliban có thể tác động đến tính hợp pháp của chính quyền Taliban ở Afghanistan. Mỹ đã yêu cầu Taliban tôn trọng quyền phụ nữ và thực hiện một số cam kết để tiến tới thiết lập quan hệ trở lại với Afghanistan.
Đăng Nguyễn - SCMP
