Sửa luật để khắc phục “điểm nghẽn” thu hồi tài sản tham nhũng kinh tế

Một luật sửa nhiều luật là “kỹ thuật phức tạp”

Sáng 21/1, Văn phòng Chủ tịch nước tổ chức họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch nước công bố luật đã được Quốc hội khóa XV, tại kỳ họp bất thường lần thứ nhất thông qua.

Trước đó, tại ngày 11/1/2022, tại kỳ họp bất thường lần thứ nhất, Quốc hội khoá XV đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật đầu tư công, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Luật Đầu tư, Luật Nhà ở, Luật Đấu thầu, Luật Điện lực, Luật Doanh nghiệp, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật thi hành án dân sự.

Tại buổi họp báo, Thứ trưởng Bộ Tư Pháp Phan Chí Hiếu - đại diện cho cơ quan chủ trì soạn thảo cho biết, mục tiêu của việc xây dựng, ban hành Luật nhằm kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về thể chế, pháp luật, khơi thông và phát huy nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh phòng, chống dịch bệnh Covid-19; đơn giản hóa thủ tục đầu tư, kinh doanh, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp.

Quan điểm chỉ đạo xây dựng Luật Sửa đổi, bổ sung những vấn đề cấp bách, đã rõ, được thực tế kiểm nghiệm, có sự đồng thuận cao để khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn; tăng cường phân quyền đồng thời bảo đảm sự kiểm soát chặt chẽ nguồn lực của đất nước.

Trả lời báo chí về nội dung liên quan cơ sở pháp lý cũng như việc đánh giá tác động các chính sách được, thông qua tại dự án luật khi đây là lần đầu tiên có dự án luật sửa đổi 9 luật với các vấn đề hoàn toàn khác nhau, Thứ trưởng Phan Chí Hiếu cho biết, việc một luật sửa nhiều luật đã được quy định tại luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015.

“Theo quy định của luật thì kỹ thuật này áp dụng cho một số tình huống cấp bách, đã được nhận thức rõ, đánh giá tác động kỹ lưỡng và các vấn đề nằm trong các lĩnh vực có quan hệ xã hội gần nhau”, ông Hiếu cho hay.

Theo ông, với tính chất này, việc một luật thông qua nhiều luật cần được hạn chế tối đa vì đây là “kỹ thuật phức tạp chứ không đơn giản”. Ông cũng cho biết, sau khi luật sửa đổi 9 luật được công bố, Bộ Tư pháp cùng các cơ quan liên quan sẽ tiến hành hợp nhất các văn bản luật theo quy định để người dân có thể tra cứu.

Đối với việc đánh giá tác động các chính sách được đề xuất sửa đổi trong dự án luật, Thứ trưởng Bộ Tư pháp cho biết, đây đều là những vấn đề bất cập lớn, đã được phát hiện nhận thức rõ, “không thể không sửa để khắc phục các vướng mắc, chồng chéo”.

Theo đó, mặc dù được thông qua tại kỳ họp bất thường vừa qua nhưng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành đánh giá tổng kết thực tiễn, phát hiện các vướng mắc từ sớm và trình Quốc hội từ tháng 6/2021.

“Các chính sách lớn đều được các bộ, ngành xây dựng báo cáo tác động và báo cáo Chính phủ. Bộ Tư pháp cũng đã thẩm định chi tiết, các chính sách cũng được tổ chức lấy ý kiến đối tượng chịu tác động khá cụ thể”, Thứ trưởng Phan Chí Hiếu thông tin.

Khắc phục “điểm nghẽn” thu hồi tài sản tham nhũng

Luật thi hành án dân sự là 1 trong 9 luật được sửa đổi bổ sung lần này. Những điểm sửa đổi của luật Thi hành án dân sự là cho phép mở rộng cơ chế ủy thác xử lý tài sản cùng lúc trên nhiều địa phương khi các tài sản bị kê biên, phong tỏa trong vụ án ở nhiều địa phương khác nhau.

Trả lời báo chí về nội dung này, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Đỗ Đức Hồng Hà cho biết, cơ chế này được kỳ vọng sẽ khắc phục “điểm nghẽn” thu hồi tài sản tham nhũng thời gian vừa qua.

Theo ông Hà, dù thời gian gần đây có tiến bộ hơn, song việc thu hồi tài sản tham nhũng có tỉ lệ rất thấp, trung bình chỉ đạt 10%. Một trong những điểm nghẽn là do cơ chế ủy thác xử lý tài sản trong luật Thi hành án dân sự hiện nay bắt buộc phải thực hiện thi hành án xong tại một địa phương mới được phép ủy thác cho địa phương khác.

“Chẳng hạn một vụ việc mất khoảng 6 tháng để xử lý thì theo cơ chế cũ, một vụ án với 5 vụ việc phải xử lý tài sản sẽ kéo dài 3 năm. Luật sửa đổi lần này bổ sung cơ chế mới cho phép đồng thời xử lý tài sản tại cả 5 địa phương. Như vậy, sẽ xử lý nhanh và triệt để hơn, khắc phục điểm nghẽn trong thời gian qua”, ông Hà phân tích.

Bổ sung ý kiến, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Phan Chí Hiếu cũng cho biết, trong các vụ án tham nhũng, kinh tế, tài sản thường nằm ở nhiều địa phương khác nhau. Do đó, quy định ủy thác thi hành án từng phần dẫn đến khó khăn trong thực hiện.

“Quy định cũ buộc phải chờ địa phương này xong thì mới được ủy thác thi hành án ở địa phương kia. Thời gian chờ đợi đó cũng kẽ hở dẫn đến thất thoát tài sản. Thực tế thu hồi tài sản tham nhũng thời gian qua rất thấp”, ông Hiếu nói và cho biết, với cơ chế mới Chính phủ kỳ vọng thi hành án dân sự đạt hiệu quả cao hơn, đặc biệt là thu hồi tài sản trong vụ án tham nhũng, kinh tế.