Tổ chức phi chính phủ APOPO của Bỉ đã huấn luyện loài chuột có túi Gambia ở châu Phi biết đánh hơi dò mìn và phát hiện các mầm mống của bệnh lao. Từ năm 2006 tới nay, các “anh hùng chuột” đã làm việc chăm chỉ trên khoảng 11 triệu m2 đất ở Mozambique và tìm thấy hơn 13.000 quả mìn còn sót lại sau hai thập kỷ chiến tranh , giúp người dân an tâm trồng trọt, xây dựng nhà cửa. Bên cạnh đó, loài chuột cỡ lớn này còn có thể chẩn đoán chính xác khoảng 25% với các mẫu nước bọt của bệnh nhân nhiễm lao.
Bart Weetjens, nhà sáng lập APOPO, đã nảy ra ý tưởng huấn luyện chuột từ cách đây hàng chục năm khi ông còn là một sinh viên đại học. Ông từng nuôi chuột làm thú cưng nên hiểu rõ rằng chúng là những sinh vật “dễ đào tạo, dễ gần và thông minh”. Weetjens đã chọn loài chuột túi Gambia bởi sự nhanh nhẹn và khứu giác nhạy bén của chúng.
Quá trình huấn luyện chuột kéo dài trong 9 tháng, bắt đầu từ khi chúng mới vài tuần tuổi cho tới lúc “thành tài”. Chi phí đào tạo mỗi con vào khoảng 6.900 USD, rẻ hơn nhiều so với số tiền phải bỏ ra để đào tạo con người hoặc huấn luyện chó.
Nếu tìm thấy thiết bị nổ chúng sẽ liên tục cào xuống đất để báo hiệu. Loài gặm nhấm này có trọng lượng nhẹ nên khi dẫm đè lên bom mìn cũng không khiến chúng phát nổ. Bởi vậy tới nay chưa có chú chuột nào bị thương vong trong lúc làm nhiệm vụ. Chỉ đến khi chúng đã quá già để làm việc, chúng sẽ được "nghỉ hưu" và sống tiếp phần đời còn lại như một chú chuột bình thường.
P.H