Tân Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul. Ảnh: Reuters
Trong cuộc bỏ phiếu, ông Anutin giành đủ 247 phiếu ủng hộ, vượt qua đối thủ Chaikasem Nitisiri, 77 tuổi, ứng cử viên của đảng Pheu Thai, người chỉ giành được hơn 100 phiếu. Sau khi kết quả được công bố, Chủ tịch Hạ viện Wan Muhamad Noor Matha sẽ trình Quốc vương để ra sắc lệnh bổ nhiệm chính thức, đây là bước thủ tục cuối cùng, theo Reuters.
Việc ông Anutin lên nắm quyền diễn ra sau khi bà Paetongtarn Shinawatra bị Tòa án Hiến pháp phán quyết vi phạm quy tắc đạo đức và bị miễn nhiệm chức Thủ tướng vào tuần trước. Việc ông Anutin lên nắm quyền được coi là một đòn giáng mạnh vào gia tộc Shinawatra, vốn là trụ cột chính trị của Thái Lan trong hai thập kỷ qua.
Sự nghiệp chính trị biến động
Con đường đưa ông Anutin tới ghế Thủ tướng có nhiều biến động. Khi ông Anutin còn là Phó Thủ tướng, đảng Bhumjaithai của ông là đảng lớn thứ hai trong liên minh cầm quyền do đảng Pheu Thai của bà Paetongtarn dẫn dắt. Tuy nhiên, tháng 6 vừa qua, ông đã rút đảng ra khỏi liên minh sau khi có vụ rò rỉ cuộc điện đàm giữa bà Paetongtarn và Chủ tịch hạ viện Campuchia Hun Sen. Đây là khởi nguồn cho vụ việc khiến bà Paetongtarn mất chức.
Đảng Nhân dân, lực lượng đối lập lớn nhất trong quốc hội và nắm gần một phần ba số ghế tại Hạ viện, đã quyết định ủng hộ ông Anutin. Tuy nhiên, họ đưa ra điều kiện là ông phải giải tán quốc hội trong vòng 4 tháng. Đảng này không tham gia chính phủ nhưng sự hậu thuẫn của họ, cùng với 7 đảng và nhóm chính trị khác mà ông Anutin đã kêu gọi được, giúp ông có đủ số phiếu cần thiết để trở thành Thủ tướng.
Ông Anutin ban đầu tham gia đảng Thai Rak Thai của ông Thaksin Shinawatra. Ông từng giữ chức Thứ trưởng Y tế, rồi Thứ trưởng Thương mại dưới thời ông Thaksin, trước khi quay lại Bộ Y tế năm 2005. Sau khi Thai Rak Thai bị giải tán năm 2007, ông bị cấm hoạt động chính trị trong 5 năm. Năm 2012, ông trở lại chính trường với vai trò lãnh đạo đảng Bhumjaithai, vốn có thế mạnh tại vùng đông bắc Thái Lan.
Trong cuộc bầu cử năm 2023, đảng của ông giành được 70 ghế. Ông cũng từng giữ chức Bộ trưởng Y tế trong đại dịch COVID-19, phụ trách các biện pháp phong tỏa, mua vaccine và điều trị. Ông được ghi nhận đã góp phần mở cửa trở lại ngành du lịch, trụ cột kinh tế quan trọng của Thái Lan. Từ năm 2023, ông giữ chức Bộ trưởng Nội vụ trong chính phủ do Pheu Thai đứng đầu.
Một trong những dấu ấn lớn của ông Anutin là chiến dịch hợp pháp hóa cần sa. Ông từng gây chú ý khi mặc áo in hình lá cần sa đi bỏ phiếu năm 2023. Tuy nhiên, chính sách này dẫn đến sự gia tăng sử dụng cho mục đích giải trí và bùng nổ các cửa hàng bán cần sa. Đảng Pheu Thai sau đó đã thúc đẩy kế hoạch đưa cần sa phi y tế trở lại danh mục cấm.
Ông Anutin tham dự buổi họp báo sau khi giành đủ số phiếu để trở thành tân Thủ tướng của Thái Lan. Ảnh: AFP.
Ông Anutin được cho là có quan hệ gần gũi với Hoàng gia Thái Lan. Tháng 4 năm nay, ông từng tháp tùng Quốc vương Maha Vajiralongkorn trong chuyến thăm Bhutan kéo dài bốn ngày.
Một trong những chính trị gia giàu có nhất Thái Lan
Về gia thế, ông Anutin, thường được gọi bằng biệt danh “Noo” (nghĩa là chuột trong tiếng Thái), là con trai của ông Chavarat Charnvirakul – doanh nhân và chính khách từng giữ chức Thủ tướng tạm quyền. Cha ông từng là quyền Thủ tướng Thái Lan trong cuộc khủng hoảng chính trị năm 2008 và sau đó giữ chức Bộ trưởng Nội vụ trong 3 năm.
Ông Anutin là người thừa kế tập đoàn xây dựng Stecon Group, công ty từng xây dựng tòa nhà Quốc hội ở Bangkok. Ông tốt nghiệp ngành kỹ thuật công nghiệp tại Đại học Hofstra ở New York (Mỹ) và duy trì quan hệ mật thiết với giới kinh doanh cũng như các chính khách có ảnh hưởng, trong đó có ông Newin Chidchob, “ông trùm” chính trị tại vùng đông bắc.
Ông Anutin từng được ghi nhận là triệu phú và là một trong những chính trị gia giàu có nhất Thái Lan. Báo cáo của Ủy ban Chống tham nhũng Quốc gia Thái Lan (NACC) cho biết, tính đến đầu năm 2023, tổng khối tài sản của ông — bao gồm cả tài sản cá nhân, vợ/cộng sự kèm theo máy bay và du thuyền — được công bố vào khoảng 4,41 tỷ baht (khoảng 123 triệu USD).
Trước đó, vào năm 2019, ông cũng từng báo cáo tài sản cá nhân lên đến khoảng 4,248 tỷ baht (gần 119 triệu USD), cùng các tài sản bổ sung như hai máy bay trị giá khoảng 160 triệu baht (4,48 triệu USD) và hai du thuyền trị giá khoảng 32,5 triệu baht (910 nghìn USD).
Ngoài chính trị và kinh doanh, ông Anutin còn có sở thích bay thể thao. Truyền thông Thái Lan cho biết, ông từng tự lái máy bay trong các chuyến vận chuyển khẩn cấp nội tạng hiến tặng, trong khuôn khổ chương trình “Trái tim có đôi cánh”. Bản kê khai tài sản của ông cũng cho thấy ông là một nhà sưu tầm amulet (bùa hộ mệnh) Phật giáo.
Ông Anutin tự nhận mình là một người phụng sự nhân dân, yêu thích ẩm thực đường phố Thái Lan. Ông từng xuất hiện trên mạng xã hội với hình ảnh đang nấu ăn, mặc áo phông và quần ngắn, và chơi nhạc pop Thái Lan những năm 1980 bằng saxophone hoặc piano.
Ông Anutin ủng hộ việc sửa đổi hiến pháp để tăng cường dân chủ, tuân thủ pháp quyền. Ông tin tưởng vào sức mạnh của toàn dân, coi đây là trọng tâm thúc đẩy đất nước tiến lên.
Nguyên tắc chỉ đạo của ông Anutin là "nói và làm", tập trung vào việc giảm thiểu quyền lực nhà nước để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân. Ông Anutin cũng ủng hộ việc ân xá như một biện pháp để thúc đẩy hòa giải.
Đăng Nguyễn - Reuters, CNA
