Chiều 3/6, tiếp tục chương trình phiên họp thứ 46, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).
Chuyển nhiều nhiệm vụ, quyền hạn của UBND cho Chủ tịch UBND
Báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, về phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp, ủy quyền, dự thảo Luật phân định rõ thẩm quyền giữa HĐND và UBND; tập thể UBND và cá nhân Chủ tịch UBND cấp tỉnh, cấp xã.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà (Ảnh: Phạm Thắng).
Đồng thời, thiết lập cơ chế điều hành chủ động, linh hoạt, sáng tạo trong tổ chức thực hiện của chính quyền địa phương.
Bổ sung nguyên tắc thực hiện cơ chế theo dõi, đánh giá, kiểm tra và giám sát nhằm kịp thời điều chỉnh nội dung phân cấp, phân quyền phù hợp với thực tiễn.
Chính phủ quyết định trao quyền chủ động cho chính quyền địa phương trong việc giải quyết các vấn đề liên quan đến từ 2 đơn vị hành chính trở lên, nhằm giảm thiểu tình trạng đùn đẩy trách nhiệm lên cấp trên, nâng cao hiệu quả điều hành ở cấp xã;
Bổ sung quy định về chủ thể được phân cấp là HĐND cấp tỉnh được phân cấp cho UBND cùng cấp và HĐND cấp xã, nhằm bảo đảm sự phù hợp với quy định tại các luật hiện hành và thực tiễn của các địa phương hiện nay.
Bổ sung thẩm quyền phân cấp của Chủ tịch UBND cấp tỉnh để phù hợp với nhiệm vụ, quyền hạn đã được phân định, qua đó tăng cường vai trò và trách nhiệm của người đứng đầu UBND cấp tỉnh trong chỉ đạo, điều hành hoạt động trên toàn địa bàn cấp tỉnh.
Liên quan đến việc bổ sung thẩm quyền phân cấp của Chủ tịch UBND cấp tỉnh, Chính phủ đã rà soát, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật bảo đảm đồng bộ, thống nhất.
Về nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương, Chính phủ đã rà soát, chỉnh lý hoàn thiện các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp tỉnh, cấp xã, bảo đảm quy định bao quát, đầy đủ, toàn diện, làm căn cứ pháp lý cho các Luật chuyên ngành quy định cụ thể nhiệm vụ, quyền hạn trong các lĩnh vực chuyên ngành.
Đồng thời, nhằm tăng cường vai trò và trách nhiệm của người đứng đầu theo góp ý của các đại biểu, dự thảo Luật đã hoàn thiện nội dung phân định giữa nhiệm vụ, quyền hạn chung của UBND và nhiệm vụ, quyền hạn riêng của Chủ tịch UBND theo hướng tăng nhiều hơn thẩm quyền của Chủ tịch UBND.
Theo đó, dự thảo Luật đã chuyển nhiều nhiệm vụ, quyền hạn của UBND cho Chủ tịch UBND thực hiện để bảo đảm việc xử lý nhanh chóng, kịp thời trong chỉ đạo, điều hành các hoạt động quản lý hành chính ở địa phương.
"Bên cạnh đó, để đề cao vai trò, trách nhiệm cá nhân của Chủ tịch UBND, dự thảo Luật bổ sung quy định Chủ tịch UBND được thay mặt UBND quyết định những vấn đề thuộc thẩm quyền của UBND và báo cáo UBND tại phiên họp gần nhất, trừ những nội dung mà Luật quy định UBND phải thảo luận tập thể và quyết định", Bộ trưởng cho hay.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng (Ảnh: Phạm Thắng).
Thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, thường trực Ủy ban tán thành với việc chỉnh lý các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương các cấp theo hướng phân định rõ hơn thẩm quyền giữa Chủ tịch UBND và tập thể UBND như đề xuất của Chính phủ.
Theo đó, trên cơ sở tiếp thu ý kiến thẩm tra và ý kiến của ĐBQH, dự thảo Luật đã chuyển nhiều nhiệm vụ, quyền hạn của UBND cho Chủ tịch UBND thực hiện, cụ thể: UBND cấp tỉnh có 12 nhóm nhiệm vụ, quyền hạn; Chủ tịch UBND cấp tỉnh có 23 nhóm nhiệm vụ, quyền hạn; UBND cấp xã có 10 nhóm nhiệm vụ, quyền hạn; Chủ tịch UBND cấp xã có 17 nhóm nhiệm vụ, quyền hạn.
Đồng thời, để đề cao vai trò, trách nhiệm cá nhân của Chủ tịch UBND, dự thảo Luật bổ sung quy định Chủ tịch UBND thay mặt UBND quyết định những vấn đề thuộc thẩm quyền của UBND và báo cáo UBND tại phiên họp gần nhất, trừ những nội dung mà luật yêu cầu UBND phải thảo luận tập thể và quyết định.
Chuyển giao hơn 1.000 nhiệm vụ từ các bộ ngành xuống địa phương
Tinh thần chủ đạo của lần sửa đổi này là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền. Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, Quốc hội sẽ phân quyền hạn cho Chính phủ, Chính phủ tiếp tục phân cấp cho các bộ ngành và chính quyền địa phương các cấp.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn (Ảnh: Phạm Thắng).
Theo Chủ tịch Quốc hội, sau khi Hiến pháp được thông qua, việc sáp nhập tỉnh/thành phố sẽ được tiến hành. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ cho ý kiến về việc sáp nhập xã.
Dự kiến, khoảng 32 nghị định của Chính phủ cần được ký ban hành đồng thời để cụ thể hóa việc phân cấp, phân quyền, chuyển giao hơn 1.000 nhiệm vụ từ các bộ ngành xuống cho địa phương.
Dự kiến, công tác tập huấn toàn quốc dự kiến diễn ra vào ngày 16-17/6 dù các nghị định chưa được ký tên đóng dấu chính thức, do việc sắp xếp lại tổ chức bộ máy đang cấp bách.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cần tiếp tục rà soát kỹ lưỡng các quy định từ nay đến khi Quốc hội thông qua, để tiếp tục phân cấp, nhằm đảm bảo tính khả thi khi triển khai tại địa phương, tránh tình trạng không thực hiện được do vướng mắc.
"Dự thảo luật cũng có điểm mở giao Chính phủ quy định chi tiết, miễn là không trái với Hiến pháp, để đảm bảo bộ máy vận hành thông suốt, đặc biệt trong giai đoạn chuyển tiếp. Những vấn đề phát sinh từ thực tiễn sẽ được xem xét, bổ sung nếu cần", Chủ tịch Quốc hội nói.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị sau kỳ họp thứ 9, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp chủ trì, phối hợp với Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban khác xem xét lại các luật đã ban hành gần đây cùng các nghị định, thông tư hướng dẫn của Chính phủ, bộ ngành có đúng và thống nhất với tinh thần của luật hay không.
Bởi thực tế hiện nay, trong việc phân cấp, phân quyền, còn tình trạng quy định ở cấp trên khác so với khi triển khai xuống bộ ngành và địa phương do đó, cần làm rõ những bất cập này, từ Quốc hội, Chính phủ, các bộ đến địa phương.
"Nhiều khi địa phương phản ánh khó khăn nhưng thật sự vấn đề nằm ở việc triển khai luật, nghị định, thông tư chưa tới nơi tới chốn và cứ khi gặp vấn đề là kêu khó", ông Mẫn nhấn mạnh.
Tới đây, với chủ trương phân cấp, phân quyền, áp lực công việc đặt lên vai trò Bí thư, Chủ tịch phường/xã rất lớn, với hơn 1.000 nhiệm vụ từ cấp huyện, tỉnh chuyển xuống cấp xã, trong khi biên chế cán bộ cấp xã có hạn (tối đa khoảng 60 người).
"Đây là vấn đề cần được tính toán, sau này có thể điều chỉnh nếu cần thiết nhưng trước mắt phải thực hiện", Chủ tịch Quốc hội nêu.
Kỳ họp Thường vụ lần này sẽ quyết định nhanh việc sáp nhập xã để đảm bảo đúng cam kết với Bộ Chính trị, hoàn thành thủ tục và ký các văn bản liên quan chậm nhất là 17/6.
