Thay mặt Ủy ban Văn hóa và Xã hội, Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Đắc Vinh vừa ký ban hành Kết luận số 1034 về Phiên giải trình việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả.
Thực phẩm giả chủ yếu thuộc nhóm gia vị, nước chấm, sữa
Ủy ban Văn hóa và Xã hội nêu rõ, phiên giải trình ngày 21/8/2025 diễn ra công khai, dân chủ, khách quan. Bộ trưởng Bộ Y tế, lãnh đạo Bộ Công Thương và lãnh đạo các bộ liên quan đã giải trình việc thực hiện chính sách, pháp luật, đồng thời nêu rõ giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế, khó khăn trong đấu tranh phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả. Ủy ban Văn hoá và Xã hội thống nhất một số nội dung:
Việc sản xuất, kinh doanh thuốc giả, thực phẩm giả là vấn đề chung nhiều quốc gia đang phải đối mặt, có diễn biến phức tạp với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi.
Quang cảnh phiên giải trình việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả (Ảnh: Media Quốc hội).
Thuốc giả, thực phẩm giả gây ra nhiều tác hại đối với sức khỏe người dân, kinh tế và nhiều hệ lụy xã hội khác. Ở nước ta, thời gian gần đây, nhiều vụ việc sản xuất, kinh doanh thuốc giả, thực phẩm giả đã được phát hiện. Thực phẩm giả chủ yếu thuộc nhóm gia vị, nước chấm, sữa, thực phẩm chức năng.
Ủy ban Văn hoá và Xã hội cũng nêu rõ, hành lang pháp lý cho công tác phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả còn một số bất cập. Cùng với đó, việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả vẫn còn khó khăn, hạn chế.
Trên cơ sở đó, Ủy ban Văn hoá và Xã hội đề ra các giải pháp chủ yếu, trong đó giải pháp về hoàn thiện chính sách, pháp luật được đặt lên hàng đầu.
Theo đó, tiếp tục thể chế hóa các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, nhất là Nghị quyết số 20 ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới; Chỉ thị số 17 ngày 21/10/2022 của Ban Bí thư về tăng cường bảo đảm an ninh, ATTP trong tình hình mới và các chủ trương mới của Đảng.
Rà soát, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả; xử lý vi phạm pháp luật về sản xuất, kinh doanh thuốc, thực phẩm nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn, bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, nhất là về nguyên tắc phân loại, quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa.
Đề cao trách nhiệm người đứng đầu
Bên cạnh đó, cần khẩn trương nghiên cứu, sửa đổi Luật An toàn thực phẩm; Nghị định số 15 ngày 2/2/2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật ATTP.
Sửa đổi Nghị định số 98 ngày 26/8/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Kịp thời ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa (Luật số 78/2025/QH15) và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật (Luật số 70/2025/QH15) bảo đảm hiệu lực thi hành đồng bộ từ ngày 1/1/2026.
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu tại phiên giải trình (Ảnh: Media Quốc hội).
Ủy ban Văn hoá và Xã hội cho rằng, cần nghiên cứu, quy định cụ thể hơn trách nhiệm của các bộ; cơ chế phối hợp giữa các cơ quan chức năng khi triển khai thực thi nhiệm vụ phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả.
"Nghiên cứu tăng nặng hình phạt đối với hành vi sản xuất, buôn bán, tàng trữ thuốc giả, thực phẩm giả, trong đó quy định rõ mức độ xử lý vi phạm hành chính, xử lý hình sự, đặc biệt đối với pháp nhân vi phạm; bổ sung các tình tiết tăng nặng, chế tài xử lý đối với sàn thương mại điện tử, mạng xã hội nếu để hành vi buôn bán thuốc giả, thực phẩm giả diễn ra", kết luận nêu rõ.
Về giải pháp chỉ đạo, điều hành, cần tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy, chính quyền; huy động sự tham gia của cả hệ thống chính trị, phát huy sức mạnh của nhân dân, các hiệp hội ngành nghề trong công tác đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng sản xuất, kinh doanh thuốc giả, thực phẩm giả.
Tăng cường kỷ luật, kỷ cương thực thi công vụ, đề cao trách nhiệm của người đứng đầu; xử lý nghiêm minh những người tiếp tay, móc nối, bao che cho đối tượng sản xuất, kinh doanh thuốc giả, thực phẩm giả.
Nâng cao hiệu quả công tác phối hợp liên ngành trong phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả; ứng dụng mạnh mẽ chuyển đổi số trong hoạt động thanh tra, kiểm tra.
Cùng với đó, sớm ban hành quy hoạch hệ thống kiểm nghiệm của Nhà nước; triển khai các giải pháp quản lý việc kinh doanh trực tuyến các sản phẩm là thuốc, thực phẩm theo phương thức thương mại điện tử.
Tăng cường quản lý Nhà nước về quảng cáo trên mạng đối với thuốc, thực phẩm, nhất là thực phẩm chức năng; tăng cường kiểm tra việc thực hiện các quy định của Luật Dược về kê đơn, bán thuốc theo đơn, hệ thống quản lý bán thuốc theo đơn.
