Tăng vốn điều lệ: Bước chạy đà của ngân hàng trước lộ trình Basel III

Ngân hàng chạy đua tăng vốn điều lệ

Ngay từ đầu năm 2025, nhiều ngân hàng đã đẩy mạnh các kế hoạch tăng vốn điều lệ. Về phía nhóm ngân hàng quốc doanh, Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại Thương Việt Nam (Vietcombank) hồi cuối tháng 3 đã phát hành thêm hơn 2,7 tỷ cổ phiếu với tỉ lệ 49,5%, nâng vốn điều lệ từ 55.890,9 tỷ đồng lên gần 83.557 tỷ đồng, trở thành ngân hàng có mức vốn điều lệ cao nhất hệ thống.

Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (VietinBank) dự kiến sẽ phát hành tối đa gần 2,4 tỷ cổ phiếu với tỉ lệ 44,64% (tỉ lệ cụ thể sẽ thực hiện theo phê duyệt của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền) cho cổ đông hiện hữu, qua đó tăng vốn điều lệ từ 53.700 tỷ lên 77.671 tỷ đồng.

Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) chưa công bố phương án tăng vốn điều lệ trong năm 2025. Tuy nhiên, hồi tháng 3 vừa qua, ngân hàng thông báo đã chào bán xong 123,8 triệu cổ phiếu riêng lẻ cho các nhà đầu tư chuyên nghiệp, nâng tổng vốn điều lệ của ngân hàng từ 68.975 tỷ đồng lên hơn 70.213 tỷ đồng.

Về phía nhóm ngân hàng tư nhân, Ngân hàng TMCP Quốc tế (VIB) dự kiến sẽ trình cổ đông kế hoạch phát hành hơn 417 triệu cổ phiếu thưởng cho cổ đông hiện hữu và 7,8 triệu cổ phiếu thưởng cho cán bộ nhân viên để vốn điều lệ tăng từ 29.791 tỷ đồng lên 34.040 tỷ đồng.

Ngân hàng TMCP Thịnh vượng và Phát triển (PGBank) cũng thông báo chào bán 80 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu, tương ứng tỷ lệ phát hành là 21% để tăng vốn điều lệ từ 4.200 tỷ đồng lên 5.000 tỷ đồng.

Ngân hàng TMCP Nam Á (Nam A Bank) lên kế hoạch phát hành hơn 343 triệu cổ phiếu để tăng vốn cổ phần từ nguồn vốn chủ sở hữu và 85 triệu cổ phiếu theo chương trình lựa chọn cho người lao động (ESOP) để tăng vốn điều lệ từ 13.725 tỷ đồng lên 18.007 tỷ đồng.

Ngân hàng TMCP Quốc dân (NCB) dự kiến phát hành 700 triệu cổ phiếu riêng lẻ để tăng vốn điều lệ từ 11.780 tỷ lên 18.780 tỷ đồng trong quý II - quý IV/2025.

Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) dự kiến phát hành gần 670 triệu cổ phiếu nhằm tăng vốn điều lệ thêm 6.700 tỷ đồng, từ 44.666 tỷ đồng lên 51.366 tỷ đồng. Thời gian dự kiến hoàn thành kế hoạch là quý III/2025.

Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank) cũng dự kiến phát hành tối đa hơn 132 triệu cổ phiếu để trả cổ tức với tỉ lệ thực hiện 5%. Tổng giá trị phát hành theo mệnh giá tối đa là gần 1.321 tỷ đồng. Nếu hoàn thành phương án phát hành trên, vốn điều lệ của ngân hàng sẽ tăng lên hơn 27.740 tỷ đồng.

Ngân hàng TMCP Bắc Á (Bac A Bank) cũng dự kiến tăng vốn thêm gần 1.813 tỷ đồng lên 12.350 tỷ đồng thông qua hai hình thức là phát hành cổ phần phổ thông để chi trả cổ tức cho cổ đông hiện hữu và chào bán cổ phần phổ thông cho cổ đông hiện hữu.

Vốn điều lệ tác động đến xếp hạng tín nhiệm của ngân hàng

Trong xu hướng áp dụng chuẩn mực Basel III, việc tăng vốn điều lệ trở thành yêu cầu cấp thiết đối với các ngân hàng nhằm nâng cao năng lực tài chính, cải thiện khả năng chống chịu rủi ro và đảm bảo an toàn hệ thống.

Chủ trương này cũng phù hợp với định hướng của Chính phủ. Tại Chỉ thị 09 ngày 21/3/2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã giao Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu các đề xuất từ ngân hàng liên quan đến lộ trình áp dụng Basel III, thể hiện quyết tâm nâng tầm hệ thống tài chính quốc gia.

Thực tế, nói về sự cần thiết của việc tăng vốn điều lệ, tài liệu ĐHĐCĐ VietinBank chỉ ra ngân hàng cần tiếp tục nâng cao năng lực tài chính, đáp ứng yêu cầu về vốn tự có để đảm bảo tuân thủ các quy định về tỉ lệ an toàn vốn (CAR) theo quy định.

Ngoài ra, ngân hàng cho biết, vốn điều lệ là một trong những yếu tố quan trọng mà các tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế xét đến khi thực hiện đánh giá để đưa ra quyết định tăng hoặc giảm thứ hạng tín nhiệm của ngân hàng.

Trao đổi với Người Đưa Tin, TS. Châu Đình Linh - Trường Đại học Ngân hàng Tp.HCM nhận định, việc tăng vốn đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết, đặc biệt với những ngân hàng cần đáp ứng chuẩn Basel II và chuẩn bị cho lộ trình Basel III. Việc tăng vốn điều lệ sẽ giúp củng cố nguồn vốn cấp một, nâng cao chỉ số an toàn vốn theo yêu cầu của Ngân hàng Nhà nước, từ đó tăng cường sức mạnh tài chính, nâng niềm tin của khách hàng và hiện thực hóa các mục tiêu kinh doanh.

TS. Linh cũng nhấn mạnh, một "bộ đệm vốn" vững chắc sẽ giúp ngân hàng giảm thiểu tổn thất trong bối cảnh có biến động, rủi ro – bài học đắt giá từ nhiều cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Đồng thời, điều này cũng là một điểm cộng trong việc xét hạn mức tăng trưởng tín dụng từ cơ quan quản lý.

PGS.TS Nguyễn Hữu Huân - Đại học Kinh tế Tp.HCM cho rằng, trong bối cảnh quy mô hoạt động và tín dụng ngày càng mở rộng, việc gia tăng nội lực tài chính để bảo đảm hoạt động an toàn là điều tất yếu. Tăng vốn chính là cách để ngân hàng nâng cao "sức đề kháng", nhất là khi nợ xấu vẫn là một trong những rủi ro lớn của ngành ngân hàng hiện nay.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, không phải ngân hàng nào cũng dễ dàng đạt mục tiêu tăng vốn. Với nhóm ngân hàng quốc doanh và các nhà băng tư nhân lớn, nhờ vào thương hiệu mạnh và chiến lược kinh doanh rõ ràng, họ có thể huy động vốn thuận lợi hơn qua phát hành cổ phiếu, trái phiếu hoặc thu hút nhà đầu tư chiến lược.

Ngược lại, các ngân hàng có quy mô trung bình hoặc chưa niêm yết sẽ gặp nhiều thách thức hơn, đặc biệt trong việc tiếp cận vốn ngoại hay lựa chọn kênh tăng vốn phù hợp.

Để cải thiện điều này, các ngân hàng cần tập trung nâng cao hiệu quả hoạt động, quản trị rủi ro tốt và phát triển thương hiệu uy tín hơn. Việc ưu tiên tăng vốn từ nội lực, như lợi nhuận giữ lại cũng được khuyến nghị, kết hợp với tái cơ cấu hoạt động để xây dựng nền tảng tăng trưởng bền vững.