Tàu ngầm Trung Quốc bị Nhật Bản phát hiện: Nỗi xấu hổ của hải quân Trung Quốc?

Một số chuyên gia quân sự tin rằng, tàu ngầm tấn công hạt nhân của Bắc Kinh đã buộc phải nổi lên mặt nước, trong khi một số khác nhận định chưa có đủ thông tin để đưa ra kết luận về giả thuyết đó.

Bộ Quốc phòng Trung Quốc vẫn chưa có phản ứng cụ thể nào đối với những câu hỏi mà báo chí đặt ra liên quan tới vụ việc trên.

Theo SCMP, con tàu ngầm của Trung Quốc đã đi vào vùng tiếp giáp nhỏ hơn 24 hải lý cách khu vực quần đảo đang tranh chấp Điếu Ngư mà phía Nhật Bản gọi là Senkaku.

Quan hệ giữa Bắc Kinh và Tokyo từ lâu đã căng thẳng bởi những vấn đề lịch sử và tranh chấp chủ quyền quanh quần đảo nhỏ nằm giữa Đài Loan và đảo Okinawa phía Nam Nhật Bản – nơi Nhật Bản đang kiểm soát, nhưng Trung Quốc cũng tuyên bố chủ quyền.

Đây là lần đầu tiên tàu ngầm hải quân của Trung Quốc tiếp cận ở khoảng cách như vậy đối với quần đảo này. Do đó, giới quan sát đánh giá đây là một động thái mà Bắc Kinh muốn thể hiện quan điểm cứng rắn đối với chủ quyền quần đảo.

Tuy nhiên, một vấn đề khác mà các chuyên gia quân sự chỉ ra ở đây là sự việc lần này cho thấy tàu ngầm của Trung Quốc không hề chạy êm như những gì được quảng cáo. Bộ Quốc phòng Nhật Bản khẳng định tàu và máy bay chống ngầm của Tokyo đã theo sát tàu ngầm Trung Quốc từ ngày 10/1.

Tàu ngầm tấn công Trung Quốc được đưa vào biên chế từ năm 2006, đã thực hiện những nhiệm vụ ở vùng Ấn Độ Dương và Tây Thái Bình Dương. Hai tàu ngầm Type 093 trong hạm đội của hải quân Trung Quốc được đóng từ những năm 2000, và ít nhất hai chiếc khác được nâng cấp là Type 093A đã được đưa vào sử dụng trong năm 2016, theo một báo cáo trình lên Quốc hội Mỹ năm 2017.

Nhật Bản vẫn chưa đưa ra thông tin chi tiết về việc liệu con tàu ngầm vừa bị phát hiện ở gần vùng biển nước này có phải là một trong số tàu ngầm mới được nâng cấp hay không. Nhưng các chuyên gia quân sự cho hay, đây là tàu ngầm thế hệ mới hơn.

Con tàu này được cho là sở hữu hệ thống phóng tên lửa điều hướng YJ-18 theo phương thẳng đứng. Nó được đánh giá là ngang hàng với tàu ngầm lớp Los Angeles của Mỹ, hay ít nhất là hoạt động ít gây ra tiếng ồn hơn so với phiên bản tiền nhiệm là tàu ngầm lớp Han Type 091.  Tuy nhiên, thực tế vụ việc lần này đã cho thấy con tàu không có năng lực như đã được đánh giá.

Đây là nỗi xấu hổ đối với hải quân (Trung Quốc), một nguồn tin quân sự giấu tên tại Bắc Kinh nói với tờ SCMP. Nguồn tin này khẳng định tàu ngầm đã bị phát hiện bởi hoạt động “quá ồn ào”.

Theo nhà bình luận quân sự Zhou Chenming tại Bắc Kinh, sự việc trên còn cho thấy khả năng chống ngầm mạnh mẽ của Nhật Bản, quốc gia sở hữu công nghệ cao nhờ có sự hỗ trợ của Mỹ.

“Việc bị phát hiện quá dễ dàng, cũng không phải điều gì quá tồi tệ với Trung Quốc trong sự việc lần này. Nó có thể là động lực đối với Bắc Kinh, khiến họ tích cực nghiên cứu để hạn chế tiếng ồn trong quá trình hoạt động của tàu ngầm. Để đạt được mục tiêu một quân đội mạnh, Trung Quốc nên đủ tự tin để khắc phục những điểm yếu kém và sai sót”, chuyên gia nhấn mạnh.

Nhưng điều đáng nói là thông thường tàu ngầm vẫn hoạt động hàng tháng trời dưới và tránh bị đối phương phát hiện nhưng con tàu lớp Shang của Trung Quốc lại không làm được điều đó.

“Một khi đã bị phát hiện, nổi lên mặt nước và bị đối phương ghi lại sóng âm, đó sẽ là bất lợi lớn đối với họ”, nhà nghiên cứu Li Jie từ học viện Nghiên cứu Hải quân ở Bắc Kinh, Trung Quốc cho hay.

Vào năm 2004, một tàu ngầm hải quân lớp Han Type 091 đã bị phát hiện khi đi qua vùng biển Nhật Bản ở gần nơi diễn ra vụ việc mới đây. Nhưng tàu khi đó không nổi lên cho tới khi quay trở lại vùng biển Trung Quốc, dù bị tàu và máy bay Nhật Bản thả phao âm truy đuổi. Phao âm là công cụ tìm phát hiện tàu ngầm thông qua sóng âm.

Theo chuyên gia quân sự tại Macau, ông Antony Wong Dong, việc tàu ngầm lớp Shang buộc phải nổi lên mặt nước và để bị chụp lại hình ảnh là một sai lầm “dại dột” của hải quân Trung Quốc.

Trong khi đó, chuyên gia Li Jie tin rằng, tàu phải làm như vậy có thể do trục trặc kỹ thuật hoặc định vị.

SCMP dẫn nguồn một báo cáo của Quốc hội Mỹ cho hay, hải quân Trung Quốc lên kế hoạch sẽ mở rộng hạm đội tàu ngầm tấn công hạt nhân lên 6 chiếc trước khi đưa vào sử dụng thế hệ tàu ngầm mới Type 095 có khả năng hoạt động êm hơn vào sau năm 2020.