Ngày 12/8/2025, tiếp tục phiên họp thứ 48, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi).
Đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật
Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi cho biết việc ban hành Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi) nhằm tiếp tục thể chế hóa đầy đủ, kịp thời chủ trương, đường lối của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước về đổi mới tổ chức và hoạt động thi hành án dân sự; khắc phục những hạn chế, bất cập về thể chế, đảm bảo các bản án, quyết định của Tòa án, cơ quan có thẩm quyền được thực thi hiệu quả.
Đồng thời, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân và Nhà nước; góp phần giữ gìn trật tự, an toàn xã hội, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật; tăng cường pháp chế, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, phát triển kinh tế - xã hội.
Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi (Ảnh: Media Quốc hội).
Dự thảo luật Thi hành án dân sự gồm 5 chương, 96 điều, bổ sung nguyên tắc tăng cường sử dụng, ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số, hiện đại hóa hoạt động thi hành án dân sự.
Cơ quan soạn thảo Luật đề xuất cho cơ quan thi hành án dân sự được quyền chủ động ra quyết định thi hành án với khoản bồi thường cho tổ chức, cá nhân được tuyên trong bản án, quyết định hình sự trong trường hợp cơ quan này đã thu được tiền ở giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử.
Thứ trưởng Bộ Tư pháp cũng cho biết, Điều 49 của dự thảo luật sửa đổi quy định về áp dụng biện pháp cưỡng chế thu tiền của người phải thi hành án.
Cụ thể, dự thảo bổ sung quyền của chấp hành viên được thu tiền của người phải thi hành án trong trường hợp phát hiện tổ chức, cá nhân đang phải trả tiền cho người phải thi hành án mà khoản tiền đó đã được xác định bằng bản án, quyết định của tòa án.
Trường hợp người thứ ba đang giữ hoặc phải trả tài sản cho người phải thi hành án mà tài sản đó đã được xác định bằng bản án, quyết định của tòa án đang có hiệu lực pháp luật thì chấp hành viên cũng được áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành án đối với tài sản đó để thu tiền thi hành án.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng (Ảnh: Media Quốc hội).
Nêu quan điểm của Thường trực cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, quy định này "không hợp lý và khó có tính khả thi".
Cơ quan thẩm tra đề nghị không bổ sung hoặc có phương án chỉnh lý phù hợp, Bởi, tiền không phải là vật đặc định nên khó xác định được khoản tiền nào tổ chức, cá nhân đang trả cho người phải thi hành án chính là khoản tiền đã được xác định bằng bản án, quyết định của tòa án đang có hiệu lực pháp luật.
Ông Tùng nói: "Quy định trên có thể sẽ dẫn đến sự lạm dụng, tùy tiện trong áp dụng, xâm phạm quyền tài sản của công dân".
Thúc đẩy công lý trong thi hành án dân sự
Góp ý vào dự thảo Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi), Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, dự án luật này không chỉ nhằm hoàn thiện khung pháp lý, tháo gỡ những vướng mắc khó khăn trong thực tiễn, mà còn góp phần đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước, thúc đẩy công lý trong thi hành án dân sự.
"Tôi từng công tác ở cấp huyện, tỉnh, thành phố, thấy việc thi hành án dân sự vô cùng khó khăn và rất phức tạp. Cán bộ thi hành án dân sự cũng bị kỷ luật rồi xử lý hình sự", Chủ tịch Quốc hội chia sẻ.
Từ thực tế đó, theo Chủ tịch Quốc hội, sửa Luật Thi hành án dân sự lần này cần làm kỹ để tránh những vấn đề trên.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn (Ảnh: Media Quốc hội).
Chủ tịch Quốc hội cũng đề cập đến việc bổ nhiệm chấp hành viên trong thi hành án. Theo ông, cần cân nhắc kỹ để "chọn người giỏi chứ không phải chọn người thi giỏi", bởi chọn người giỏi mới đảm bảo thực thi pháp luật tốt, còn người thi giỏi mà không có kinh nghiệm thì… cũng khó.
Dự thảo luật sửa đổi, bổ sung quy định về chấp hành viên theo hướng: bỏ các quy định trong luật và giao Chính phủ quy định tiêu chuẩn, trình tự, thủ tục, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức chấp hành viên.
Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh phải ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số để số hóa hồ sơ thi hành án, triển khai phần mềm thụ lý tổ chức thi hành án, xây dựng hệ thống thông báo thi hành án trực tuyến, nhằm nâng cao hiệu quả xử lý và thu hồi tài sản.
"Nếu số hóa, chuyển đổi số sẽ nâng tính minh bạch, công khai trong thi hành án dân sự", Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho hay và nhấn mạnh cần sử dụng các cơ sở dữ liệu quốc gia để xác minh tài sản của người người thi hành án.
Theo Chủ tịch Quốc hội, nếu dự thảo Luật được Cơ quan soạn thảo chuẩn bị kỹ lưỡng thì sẽ trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 10, nhưng trước khi thông qua tại Kỳ họp thứ 10 thì sẽ trình thông qua tại Hội nghị đại biểu chuyên trách.
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao Chính phủ, Cơ quan chủ trì soạn thảo (Bộ Tư pháp) đã chủ động, khẩn trương chuẩn bị hồ sơ dự án Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi), bảo đảm đầy đủ, đúng tiến độ theo quy định.
Báo cáo thẩm tra sơ bộ của Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đã đánh giá toàn diện nội dung của hồ sơ, nêu rõ quan điểm, chính kiến về các vấn đề lớn và các vấn đề cụ thể để Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện dự án Luật.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất sau Phiên họp này, nếu tiếp thu đầy đủ ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì dự án Luật đủ điều kiện để trình Quốc hội xem xét theo quy trình một kỳ họp tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV và thống nhất trình Quốc hội.
Luật khi được thông qua sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2026, có thời gian để các cơ quan chuẩn bị văn bản chi tiết và công tác tổ chức thực hiện...
