Thi Ngữ văn lớp 10 không lấy ngữ liệu SGK: Làm gì để biến thách thức thành lợi thế?

Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT tại Hà Nội sẽ diễn ra vào 7-8/6, năm nay, thí sinh sẽ phải trải qua 3 bài thi gồm Toán, Ngữ Văn, tiếng Anh.

Một trong những điểm mới của kỳ thi này là cách tính điểm xét tuyển, thay vì nhân đôi điểm môn Toán và Ngữ văn, theo quy chế mới cả 3 môn sẽ đều tính hệ số 1. Trước sự thay đổi này, thí sinh cần có chiến thuật học tập cho từng môn học, để có điểm số cao nhất.

Đối với môn Ngữ văn, Bộ GD&ĐT đề nghị tránh dùng lại các văn bản đã học trong sách giáo khoa làm ngữ liệu xây dựng các đề kiểm tra đọc hiểu và viết, để đánh giá chính xác năng lực học sinh, khắc phục tình trạng học sinh chỉ học thuộc bài hoặc sao chép nội dung tài liệu có sẵn.

Điều này đồng nghĩa đề thi tuyển sinh 10 sẽ lấy ngữ liệu hoàn toàn ngoài các bộ sách giáo khoa hiện hành, việc chọn phương án "học tủ", thuộc lòng bài mẫu sẽ không còn hiệu quả. Tuy nhiên, nếu biết cách ôn tập và chuẩn bị phù hợp, thì sự thay đổi này vẫn có thể là thế mạnh cho thí sinh.

Trao đổi với Người Đưa Tin, ông Đoàn Mạnh Linh – Giáo viên Ngữ văn Trường THPT FPT cho rằng ở giai đoạn này thí sinh nên tập trung khai thác đa dạng các văn bản "lạ" thuộc thể loại truyện ngắn, thơ, văn nghị luận, văn bản thông tin,…để rèn luyện khả năng đọc – hiểu – phân tích.

"Thay vì học thuộc thí sinh phải chuyển sang học hiểu. Cùng với đó, mặc dùng ngữ liệu ngoài sách giáo khoa, nhưng câu hỏi kiểm tra, nội dung kiến thức sẽ vẫn nằm trong nội dung chương trình môn Ngữ văn của Bộ GD&ĐT mà các em đã được học trên lớp, phạm vi chủ yếu sẽ nằm ở lớp 9", ông Đoàn Mạnh Linh chia sẻ.

Cũng theo thầy giáo, học sinh nên khái quát được kiến thức trong 10 chủ đề ở sách giáo khoa, phần nội dung này đã được biên soạn ngắn gọn, trọng tâm nên học sinh không phải đầu tư quá nhiều công sức. Song song với đó, là nắm chắc từng đặc điểm thể loại văn bản sẽ dễ dàng vượt qua phần đọc hiểu, thậm chí là đạt điểm tối đa ở phần này.

Đối với thơ đề thi có thể sẽ đưa ra các câu hỏi liên quan đến thể loại, cách gieo vần, ngắt nhịp, từ ngữ, hình ảnh. Đọc hiểu là truyện sẽ đề cập đến chủ đề, thông điệp, ngôi kể, nhân vật, cốt truyện, tình huống,… Hoặc văn bản thông tin học sinh chú trọng các câu hỏi phương tiện phi ngôn ngữ,…

Phần câu hỏi vận dụng thấp ở phần đọc hiểu, là phần liên hệ, gợi mở vấn đề từ đó rút ra bài học cho bản thân, thí sinh cũng cần tập trung đầu tư để có được điểm số cao vì đây là phần dễ lấy điểm hơn ở phần viết.

Ở phần viết, ôn tập các kiểu bài nghị luận văn học theo dạng mở, không phụ thuộc văn bản cụ thể, học sinh cần nắm vững: tác giả và khái quát những nét đặc sắc của tác phẩm, đặc điểm thể loại, cách phân tích nhân vật, chi tiết, thông điệp, nghệ thuật, biết so sánh, mở rộng và nêu cảm nhận cá nhân.

"Đề nghị luận xã hội sẽ vẫn giữ trọng tâm về lối sống, giá trị đạo đức, tinh thần vượt khó, trách nhiệm cá nhân,…, nhưng cần chú trọng lập luận mạch lạc, rõ ràng, có ví dụ thực tế, thời sự, gần gũi với đời sống người trẻ, biết nêu quan điểm cá nhân một cách tinh tế và chặt chẽ", ông Đoàn Mạnh Linh đưa ra tư vấn.

Ngoài ôn luyện các kiến thức cụ thể, thầy giáo cũng lưu ý thí sinh trong quá trình làm bài phải cân đối thời gian phù hợp, tránh tập trung vào 1 câu hỏi mà mất điểm các phần còn lại. Tăng cường theo dõi các chương trình chính luận, thời sự để phát triển vốn từ, vốn sống và khả năng diễn đạt học sinh, tăng sự hiểu biết, khả năng liên hệ và tư duy độc lập.

Đưa ra cách thức tìm nguồn đề thi, học liệu uy tín giúp học sinh tự ôn tập môn Ngữ văn, TS. Lưu Văn Thông – Hiệu trưởng trường THCS Dịch Vọng, Cầu Giấy chia sẻ: "Một trong những tài liệu rất quý đó là các phiếu học tập, các đề kiểm tra do thầy cô giáo cung cấp. Thầy cô sẽ căn cứ vào năng lực cụ thể của học sinh để xây dựng các phiếu học tập hoặc đưa ra các chuyên đề, nên chúng ta phải tận dụng làm những bộ bài tập này".

Thêm vào đó, khi đã ở cuối bậc THCS, các em phải có kỹ năng và sử dụng đa dạng các sách tham khảo. Mặc dù, đây là năm đầu tiên thi Chương trình GDPT 2018, nhưng số lượng các đề thi, sách tham khảo để học sinh ôn tập là rất nhiều.

Vị hiệu trưởng cho biết phương pháp học ở đây là các em giải bài nghiêm túc như thi thật, các đoạn văn nghị luận viết rõ ràng phần mở và kết bài, gạch ý khung ý triển khai. Sau đó, mở phần đáp án ra để tự chấm điểm, đối với những phần còn sai và thiếu, học sinh sẽ phải ghi và ôn tập lại nội dung kiến thức ở phần đó.

Nguồn học liệu thứ 3 mà thí sinh có thể lựa chọn là đề thi thử của các trường, các quận/huyện và có thể mở rộng các đề thi ở từng địa phương.

Chú trọng đọc báo, xem tin tức tại các kênh uy tín, chính thống cũng là nhắc nhở của ông Lưu Văn Thông đối với các sĩ tử muốn dành điểm cao môn Ngữ văn. Các em sẽ khó đạt điểm tốt nếu không có kiến thức, thông tin về các vấn đề văn hoá, xã hội. Thông qua những sự việc được báo chí phản ánh, cũng là cách để học sinh thể hiện quan điểm, góc nhìn cho phần thi viết.