Ảnh: REUTERS/Kylie Cooper.
Sau nhiều giờ tham gia thảo luận với các đại sứ từ Mỹ tại Berlin trong ngày Chủ Nhật nhằm hướng tới kết thúc chiến tranh Nga-Ukraine, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy đã cân nhắc từ bỏ mong muốn tham gia liên minh quân sự NATO của quốc gia này, và các thảo luận được dự kiến sẽ tiếp diễn trong ngày thứ Hai.
Hiện chưa có thông tin nào khác được tiết lộ về cuộc họp giữa ông Zelenskiy và đặc phái viên Steve Witkoff của chính quyền tổng thống Trump và Jared Kushner, con rể của ông Trump.
Cố vấn của ông Zelenskiy, ông Dmytro Lytvyn đã cho biết ông Zelenskiy sẽ bình luận về cuộc họp trong ngày thứ Hai sau khi các phiên họp kết thúc. Ông cũng cho biết các quan chức của Ukraine đang nghiên cứu nội dung các văn bản sơ lược.
"Họ đã họp trong vòng 5 giờ đồng hồ ngày hôm nay và đã quyết định sẽ tiếp tục trong sáng ngày mai".
Trước khi diễn ra các cuộc họp này, ông Zelenskiy đã từng đề nghị các nước phương Tây cung cấp biện pháp đảm bảo an ninh để đổi lấy việc Ukraine ngừng theo đuổi mục tiêu tham gia liên minh NATO.
Quyết định này mang tính bước ngoặt cho Ukraine, một quốc gia đã không ngừng nỗ lực tham gia NATO nhằm củng cố nền quốc phòng của mình, thậm chí đã đưa mục tiêu này vào hiến pháp. Quyết định này cũng thoả mãn một mục tiêu chiến tranh của Nga, mặc dù chính quyền Kyiv vẫn tiếp tục kiên quyết không nhượng bộ lãnh thổ cho chính quyền Moscow.
Ông Zelenskiy đã gặp các đại sứ của Mỹ trong cuộc họp được tổ chức bởi Thủ tướng Đức Friedrich Merz, và các nguồn tin cho biết ông Merz đã có phát biểu ngắn trước khi nhường thời lượng lại cho các bên thảo luận. Các lãnh đạo châu Âu khác cũng sẽ tới Đức để có mặt trong cuộc họp vào ngày thứ Hai.
Trên Whatsapp khi liên lạc với một phóng viên, ông Zelenskiy cho biết: "Ngay từ đầu, mong muốn của Ukraine đã là được tham gia NATO, đó là những đảm bảo an ninh có thật. Một số đối tác từ Mỹ và châu Âu đã không ủng hộ phương hướng này".
Ông cũng khẳng định những cam kết này phải có giá trị pháp lý, và "đó đã là những nhượng bộ từ phía chúng tôi".
"Thời điểm quan trọng"
Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Đức Boris Pistorius khi trả lời các câu hỏi trong cuộc phỏng vấn với kênh ZDF về khả năng thương lượng của ông Witkoff và ông Kushner đã nhận định, việc hai người này được phái bởi ông Trump là "một tín hiệu tốt".
"Tất nhiên đây không phải là lựa chọn lý tưởng cho một thương lượng hoà bình. Điều đó là rõ ràng. Nhưng như người ta hay nói, phải tuỳ cơ úng biến thôi".
Về vấn đề Ukraine cân nhắc từ bỏ mục tiêu tham gia NATO để đổi lấy cam kết an ninh, ông Pistorius cho biết Ukraine đã có những trải nghiệm tiêu cực về việc phụ thuộc vào các đảm bảo an ninh. Trong năm 1994, Ukraine đã đồng ý trả lại kho vũ khí hạt nhân thời kỳ Liên Xô, để đối lấy cam kết lãnh thổ từ phía Nga, Mỹ và Anh.
"Vì vậy, hiện vẫn chưa rõ phát biểu của ông Zelenskiy sẽ có khả thi hay không, và cần phải có điều kiện nào".
"Nhượng bộ này có liên quan tới vấn đề về lãnh thổ, cũng như cam kết từ phía Nga và các nước khác". Ông cũng cho rằng những cam kết an ninh đơn giản, nhất là những cam kết mà không có sự tham gia của Mỹ, sẽ "không có giá lắm".
Anh, Pháp và Đức đều đã nỗ lực hoàn chỉnh đề xuất của Mỹ, một đề xuất được đưa ra trong tháng 11 vừa rồi với nội dung yêu cầu chính quyền Kyiv từ bỏ thêm nhiều khu vực lãnh thổ, từ bỏ tham vọng gia nhập NATO, và chấp nhận các giới hạn về quy mô lực lượng vũ trang.
Các đồng minh của Ukraine tại châu Âu đã nhận định thời điểm này là "tối quan trọng" có thể sẽ định đoạt tương lai của Ukraine, và mong muốn củng cố sức mạnh tài chính của chính quyền Kyiv bằng cách tận dùng nguồn tài sản của các ngân hàng trung ương Nga bị đóng băng để đầu tư cho chính quyền Kyiv cả về mặt quân sự và dân sự.
Nguyễn Quang Minh (Theo Reuters)
