Sau khi tiếp thu, chỉnh lý, Luật có 8 chương 30 điều và có hiệu lực kể từ ngày 1/7/2026; trừ điểm c và điểm d khoản 1 Điều 14 của Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2027.
Luật vừa được thông qua có chính sách nâng cao chất lượng dân số về thể chất, trí tuệ và tinh thần; bảo vệ, phát triển dân số đối với các dân tộc thiểu số rất ít người.
Đồng thời, luật quy định chính sách phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội từng thời kỳ để hỗ trợ cặp vợ chồng, cá nhân sinh con, nuôi con thông qua các chính sách lao động, việc làm, tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, trợ cấp, giáo dục, chăm sóc sức khỏe, nhà ở và chính sách khác để gia tăng tỉ lệ sinh, đạt mức sinh thay thế bền vững; ưu tiên đối với tỉnh, thành phố có mức sinh thấp hơn mức sinh thay thế.
Ngoài ra, luật còn bao gồm chính sách thích ứng với già hóa dân số; phát triển mạng lưới bệnh viện lão khoa, chuyên khoa lão trong bệnh viện đa khoa…
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình trước khi luật thông qua (Ảnh: Media Quốc hội).
Đặc biệt, luật có chính sách ưu đãi về thuế, đất đai, tín dụng và các cơ chế ưu đãi khác theo quy định của pháp luật để khuyến khích, động viên, huy động nguồn lực xã hội tham gia công tác dân số; khuyến khích người sử dụng lao động hỗ trợ, tạo điều kiện cho người lao động thực hiện các biện pháp duy trì mức sinh thay thế, thích ứng với già hóa dân số, nâng cao chất lượng dân số.
Luật nêu 6 hành vi bị nghiêm cấm trong đó có hành vi lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức; thông báo, tiết lộ giới tính thai nhi, trừ trường hợp do Bộ trưởng Bộ Y tế quy định để phục vụ chẩn đoán và điều trị các bệnh liên quan đến giới tính.
Kết quả biểu quyết thông qua Luật Dân số (Ảnh: Media Quốc hội).
Đáng chú ý, Luật dành một chương quy định về duy trì mức sinh thay thế và giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh.
Các biện pháp để duy trì mức sinh thay thế, bao gồm tăng thời gian nghỉ thai sản đối với lao động nữ sinh con thứ hai lên 7 tháng; lao động nam là 10 ngày làm việc khi vợ sinh con.
Luật quy định hỗ trợ tài chính khi sinh con với phụ nữ dân tộc thiểu số rất ít người; phụ nữ ở tỉnh, thành phố có mức sinh dưới mức sinh thay thế; phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi.
Người có từ 2 con đẻ trở lên được ưu tiên mua, thuê mua hoặc thuê nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở.
Căn cứ điều kiện kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ, Chính phủ quy định mức hưởng, trình tự, thủ tục; điều kiện, thủ tục hưởng.
Còn chính quyền địa phương cấp tỉnh căn cứ khả năng cân đối ngân sách, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình để quy định mức hỗ trợ cao hơn mức hỗ trợ do Chính phủ quy định cũng như đối tượng, biện pháp duy trì mức sinh thay thế khác ngoài quy định.
