Khế tàu là loại trái cây nhiệt đới không chỉ đẹp mắt mà còn là nguồn dưỡng chất quý giá. Theo tìm hiểu, khế tàu còn có tên gọi khác là khế kiểng, tên khoa học là Averrhoa Bilimbi. Chúng thuộc họ Chua me đất (Oxalidaceae) và có họ hàng gần với cây khế. Loài cây này có nguồn gốc từ Đông Nam Á và mọc khắp vùng nhiệt đới, được trồng rộng rãi trên khắp Indonesia, Malaysia, Philippines, Myanmar, Sri Lanka, Maldives, Ấn Độ, Trung và Nam Mỹ.
Ở Việt Nam, khế tàu có ở các tỉnh Tây Bắc, mọc dại ở bờ ao, bìa rừng, hoặc được người dân trồng để làm đẹp vì đến mùa cây cho những chùm quả lúc lỉu đẹp mắt.
Về hình dáng bên ngoài, khế tàu có hình dáng khá giống với quả nhót, có màu xanh nhạt, khi chín sẽ hơi chuyển sang màu vàng. Điểm đặc biệt là quả khế tàu chỉ có những rãnh nhỏ trên thân chứ không chia thành từng múi riêng biệt như quả khế ta.
Những người từng thưởng thức khế tàu cho biết, khi còn xanh trái khế tàu rất chua, chua hơn cả chanh. Còn khi chín thì vị chua dịu hơn một chút.
Trước đây, quả khế tàu rụng đầy gốc nhưng không ai ngó ngàng, chỉ có người dân địa phương hái để kho cá hoặc sử dụng như một thứ gia vị để nấu canh chua. Vài năm gần đây, thứ quả lạ này thành đặc sản ở thành phố, được nâng tầm thành món ăn khoái khẩu của chị em văn phòng, đó là mứt khế tàu.
Trên chợ mạng, mứt khế tàu được bán với giá tới 150.000 đồng/kg, có vị chua chua ngọt ngọt hấp dẫn. Vào dịp Tết, nhiều người tìm mua mứt khế tàu về để giải ngán trong những ngày ăn quá nhiều thịt, cá.
Hỗ trợ kiểm soát bệnh tiểu đường
Quả khế tàu có tác dụng làm giảm lượng đường trong máu. Bạn có thể uống nước ép quả khế tàu hoặc đun sôi khế và nghiền nát nó với 1 cốc nước cho đến khi một nửa lượng nước bay hơi, sau đó lấy sắc bằng cách lọc lấy nước hầm và uống 2 lần trong ngày. Những bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường nên dùng cách này để thấy được hiệu quả không ngờ của nó.
Tốt với người bị béo phì
Ở Ấn Độ, quả khế tàu được sử dụng nhiều trong y học cổ truyền có tác dụng kiểm soát bệnh béo phì. Người bản xứ tin rằng quả khế tàu có chứa chất chống tăng lipid máu, vì vậy nó có thể ngăn ngừa tăng cân.
Tăng cường hệ miễn dịch
Khế tàu là một nguồn cung cấp Vitamin C dồi dào, một chất chống oxy hóa mạnh mẽ và thiết yếu cho cơ thể. Vitamin C có vai trò quan trọng trong việc kích thích sản xuất tế bào bạch cầu, tuyến phòng thủ chính của cơ thể, từ đó giúp tăng cường hệ miễn dịch và chống lại các bệnh cảm cúm, nhiễm trùng.
Hỗ trợ tiêu hóa
Nhờ hàm lượng chất xơ cao, khế tàu đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe đường ruột. Chất xơ giúp điều chỉnh nhu động ruột, làm mềm phân và ngăn ngừa hiệu quả tình trạng táo bón. Bên cạnh đó, chất xơ còn giúp nuôi dưỡng hệ vi khuẩn đường ruột có lợi, duy trì sự cân bằng và giúp quá trình tiêu hóa diễn ra trơn tru hơn.
Chống oxy hóa, chống lão hóa
Khế tàu chứa nhiều hợp chất thực vật có khả năng chống oxy hóa mạnh như carotenoid, flavonoid,vitamin A và C. Các chất này hoạt động như lá chắn, giúp trung hòa các gốc tự do gây hại cho tế bào. Việc bảo vệ tế bào khỏi tổn thương oxy hóa không chỉ giúp làm chậm quá trình lão hóa của da và cơ thể mà còn giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh mãn tính nguy hiểm.
Ngoài làm thành món đặc sản lạ miệng, quả khế tàu còn có những tác dụng đối với sức khỏe.
Bảo vệ sức khỏe tim mạch
Với hàm lượng kali và magie dồi dào, khế tàu rất có lợi cho tim mạch. Kali là một khoáng chất quan trọng giúp cân bằng chất lỏng trong cơ thể và hoạt động như một chất giãn mạch tự nhiên, từ đó giúp điều hòa huyết áp ở mức ổn định. Việc duy trì huyết áp khỏe mạnh là chìa khóa để giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như đột quỵ và xơ vữa động mạch.
Điều trị sốt và cảm cúm
Các nghiên cứu cho thấy, vitamin C và các vitamin khác có trong quả khế tàu sẽ giúp tăng cường hệ thống miễn dịch. Nước sắc từ quả khế tàu đã được sử dụng trong nhiều thế kỷ để điều trị sốt, cảm và ho.
Giúp làn da sáng mịn và giảm mụn
Axit oxalic và vitamin A có trong trái khế tàu giúp loại bỏ mụn nhọt và làm dịu các vết sưng tấy trên da. Ngoài ra, vitamin C có trong loại quả này còn giúp da sáng hơn, giảm các đốm đen và giữ cho da luôn căng bóng.
Điều trị dị ứng
Uống nước ép của quả khế tàu có thể hỗ trợ làm giảm các triệu chứng của người bị dị ứng như mắt đỏ, rối loạn nhịp thở, chảy nước mũi, ngứa trên da, thậm chí nghiêm trọng hơn như Steven, hội chứng johnson.
Tăng cường sức khỏe xương
Khế tàu chứa hàm lượng canxi dồi dào, giúp tăng cường mật độ xương và duy trì tính toàn vẹn cấu trúc của bộ xương trong cơ thể. Sử dụng loại quả này thường xuyên đúng cách sẽ giúp xương chắc khỏe đáng kể, giúp xương chắc khỏe và cứng cáp hơn.
Lưu ý khi ăn quả khế tàu:
Khế tàu là một loại trái cây giàu dinh dưỡng và an toàn khi dùng với lượng vừa phải trong chế độ ăn uống hàng ngày. Tuy nhiên, nếu ăn nhiều quá nhiều cùng lúc hoặc thường xuyên, do hàm lượng axit cao, nó có thể gây khó tiêu, ợ nóng và các vấn đề tiêu hóa khác.
Hơn nữa, khế tàu vốn có hàm lượng axit oxalic cao, do đó, nếu ăn với số lượng lớn, sẽ dẫn đến lắng đọng tinh thể canxi oxalat trong thận và cuối cùng dẫn đến suy thận cấp (ARF). Vì vậy, cần lưu ý luôn ăn khế tàu với số lượng vừa phải để tránh các biến chứng nghiêm trọng cho sức khỏe.
Khi ăn quả khế tàu, cần lưu ý tránh cho người bị bệnh thận, tiểu đường (đặc biệt là khế ngọt), người đau dạ dày và không được ăn khi đang uống thuốc tây hoặc thuốc đông y mà không có chỉ định của bác sĩ. Ngoài ra, không nên ăn khế khi đói vì có thể gây khó chịu dạ dày.
Các lưu ý khác khi ăn: Không ăn khi đói, cần chọn khế tươi, sạch, không ăn quá nhiều.
Lưu ý khi sử dụng làm mặt nạ: Nếu dùng để đắp mặt, không nên đắp quá 2 lần/tuần vì khế có hàm lượng axit tự nhiên cao. Sau khi đắp, tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời để tránh bắt nắng.
H.Giang (theo kienthuc, vov)
