Thủ tướng Đức Friedrich Merz vừa cho biết, người tị nạn Syria không còn lý do để xin tị nạn tại Đức và cần trở về nước để tái thiết quê hương, đồng thời cảnh báo sẽ tiến hành trục xuất nếu họ từ chối tự nguyện rời đi.
"Nội chiến Syria đã kết thúc, hoàn toàn không còn lý do gì để xin tị nạn tại Đức nữa, và do đó chúng ta có thể bắt đầu bằng việc hồi hương", lãnh đạo Đảng CDU trung hữu cho biết khi phát biểu vào tối ngày 3/11.
Ông Merz khẳng định "phần lớn" người Syria đang sinh sống tại Đức mong muốn trở về, và Berlin sẵn sàng hỗ trợ tái thiết Syria – với điều kiện phải có nhiều người hồi hương.
Đức đã chào đón khoảng 1 triệu người Syria vào thời kỳ đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng tị nạn năm 2015, và hiện có khoảng 1,3 triệu người đang sinh sống tại quôc gia Tây Âu này, bao gồm 250.000 người sinh ra tại đây.
Mặc dù một số người Syria đã hòa nhập hoàn toàn vào xã hội Đức, nhưng phần lớn vẫn chưa có giấy phép cư trú và vẫn tiếp tục sống dưới diện tị nạn. Tính đến cuối năm 2023, khoảng 712.000 người Syria đang sinh sống tại Đức vẫn được phân loại là người xin tị nạn.
Thủ tướng Đức Friedrich Merz. Ảnh: Getty
Tuyên bố cứng rắn của Thủ tướng Merz trái ngược với các bình luận của Bộ trưởng Ngoại giao Đức Johann Wadephul – người vừa trở về từ chuyến thăm Damascus.
Tại vùng ngoại ô Harasta bị tàn phá nặng nề, ông Wadephul bày tỏ sự thận trọng khi đánh giá về khả năng đưa người Syria hồi hương, nói rằng biện pháp này "chỉ có thể ở mức độ rất hạn chế vào thời điểm này".
Trong khi đó, Bộ trưởng Nội vụ Đức Alexander Dobrindt ủng hộ mạnh mẽ kế hoạch trục xuất, khẳng định sẽ đàm phán trực tiếp với chính quyền Syria. Đức chưa từng trục xuất ai về Syria trong 12 năm qua do cuộc nội chiến ở quốc gia Trung Đông này.
Trên thực tế, các kế hoạch trục xuất thường gặp phải trở ngại do khuôn khổ pháp lý phức tạp ở Đức. Hôm 3/11, nhóm Dịch vụ Truyền thông Di trú có trụ sở tại Berlin đã đề cập đến vấn đề này trong bài phân tích của mình.
Quy trình này "được điều chỉnh bởi luật cư trú và thủ tục quốc gia, luật hiến pháp quốc gia, các chỉ thị và quy định của châu Âu và các nghĩa vụ theo luật pháp quốc tế", báo cáo nêu rõ.
Học giả pháp lý Hannah Franz từ Đại học Hamburg đã đóng góp cho báo cáo. Bài phân tích của bà tập trung vào các trung tâm giam giữ người bị trục xuất và kế hoạch của chính phủ liên bang nhằm tăng số giường tại đó, một phần trong chiến dịch hồi hương đã hứa hẹn.
Cần tạo thêm chỗ ở tại các trung tâm giam giữ chuyên biệt hoặc tại các khu vực riêng biệt được chỉ định để giam giữ những người đang chờ trục xuất. Hiện chỉ có khoảng 800 chỗ như vậy trên toàn quốc.
Theo bà Franz, số lượng người bị giam giữ đã tăng liên tục trong nhiều năm, đạt khoảng 6.000 người vào năm 2024, trong đó 90% là nam giới.
"Chỉ có rất ít cơ sở giam giữ được thiết kế để giam giữ phụ nữ", dẫn đến khó khăn trong việc chỗ ở cho nhóm này, vị chuyên gia chỉ ra vấn đề chưa được giải quyết.
Các bình luận của ông Merz cũng cho thấy lập trường cứng rắn hơn nhiều của Thủ tướng Đức đương nhiệm về vấn đề di cư so với người tiền nhiệm Angela Merkel.
Cựu Thủ tướng Merkel nổi tiếng với việc mở cửa biên giới Đức cho người tị nạn Syria vào năm 2015 với khẩu hiệu "Wir schaffen das" (Chúng ta sẽ xoay sở được).
Hiện ông Merz tuyên bố, "Chúng ta không thể quản lý được", lập luận rằng tình hình đã trở nên nghiêm trọng khi nó vượt quá khả năng tiếp nhận người tị nạn của Đức.
Minh Đức (Theo Telegraph, DW)
