Ngày 3/9, Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide đã tuyên bố sẽ từ chức sớm, mở đường cho một thủ tướng mới sau nhiệm kỳ kéo dài 1 năm đầy khó khăn với công tác đối phó dịch Covid-19 không được lòng dân và tỷ lệ ủng hộ xuống thấp.
Tỷ lệ ủng hộ ông Suga - người lên nắm chức Thủ tướng sau khi ông Shinzo Abe từ chức tháng 9 năm ngoái vì lý do sức khỏe - đã xuống dưới mức 30% trong lúc đất nước Nhật Bản vật lộn với đợt bùng phát Covid-19 tồi tệ nhất trước cuộc tổng tuyển cử năm nay. Ông Suga cũng đã không tận dụng được thành tựu lớn cuối cùng là tổ chức Olympics - một sự kiện bị hoãn lại nhiều tháng do số ca Covid-19 gia tăng trước khi ông nhậm chức.
Việc ông Suga quyết định không tái tranh cử chức chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cũng có nghĩa là đảng này sẽ tổ chức bầu cử để chọn lãnh đạo mới, người cũng sẽ trở thành Thủ tướng mới.
Chưa có ứng cử viên nào rõ ràng đang dẫn đầu, nhưng Bộ trưởng đang chịu trách nhiệm tổ chức công tác tiêm vắc-xin Covid-19 tại Nhật Bản, ông Taro Kono, có ý định tranh cử, theo đài phát thanh TBS. Cựu ngoại trưởng Fumio Kishida cũng đã tuyên bố sẽ tranh cử.
Trước nhiệm kỳ kỷ lục dài 8 năm của ông Abe, Nhật Bản đã có tới 6 thủ tướng cũng trong 8 năm, bao gồm cả nhiệm kỳ đầu đầy trắc trở kéo dài 1 năm của ông Abe.
Chứng khoán Tokyo đã tăng điểm trước quyết định của ông Suga, với chỉ số Nikkei 225 tăng 2% và chỉ số TOPIX tăng lên mức cao nhất kể từ năm 1991.
Ông Suga cho biết, “Tôi muốn tập trung vào công tác đối phó Covid-19, vì vậy tôi đã nói trong cuộc họp với các lãnh đạo LDP rằng tôi sẽ không tham gia tranh cử vị trí lãnh đạo đảng”. Ông nói thêm rằng ông quyết định không thể tập trung cho cả hai chuyện cùng một lúc và chỉ nên tập trung vào một vấn đề.
Ông Suga cũng nói rằng ông sẽ tổ chức một buổi họp báo, có thể vào tuần sau.
Quyết định từ chức đột ngột của Thủ tướng Suga kết thúc một tuần đầy biến động khi trước đó ông dường như đã dùng mọi cách để giữ chức, bao gồm cả việc gợi ý rằng ông sẽ sa thải một đồng minh lâu năm, kế hoạch giải tán Quốc hội và thay đổi các vị trí trong LDP và nội các.
Ông Suga được kỳ vọng sẽ tiếp tục làm Thủ tướng cho đến khi người kế nhiệm được chọn vào cuộc bầu cử lãnh đạo LDP, dự kiến diễn ra ngày 29/9. Lãnh đạo mới, người chắc chắn sẽ trở thành Thủ tướng do vị thế đa số của LDP ở Hạ viện, phải yêu cầu tổ chức tổng tuyển cử trước ngày 28/11.
Cuộc đua tới ghế lãnh đạo
Ông Kishida, một nhà lập pháp từ Hiroshima, đã chỉ trích công tác đối phó dịch Covid-19 của ông Suga và thúc giục đưa ra một gói kích thích nhằm chống lại đại dịch.
Theo ông Koichi Nakano, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Sophia, ông Kishida là ứng cử viên dẫn đầu ít nhất vào lúc này, nhưng điều đó không có nghĩa là chiến thắng của Kishida được bảo đảm. Ông Nakano cũng nói rằng ông Kono, Bộ trưởng về cải cách hành chính dưới quyền Thủ tướng Suga, có thể sẽ tranh cử nếu được ủng hộ bởi người đứng đầu phái của ông trong LDP - Bộ trưởng Tài chính Taro Aso.
Ông Kono hiện đang giám sát công tác tiêm vắc-xin khó khăn tại Nhật Bản, nhưng vẫn xếp hạng cao trong số các nhà lập pháp mà cử tri muốn chọn kế nhiệm ông Suga. Kono không bác bỏ tin tức của giới truyền thông nhưng cũng chưa chính thức tuyên bố tranh cử và nói rằng ông muốn tham vấn cẩn thận với các đồng nghiệp trong đảng trước.
Từng giữ chức Ngoại trưởng và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, ông Kono, 58 tuổi, là người được giới cử tri trẻ yêu thích sau khi ông xây dựng sự ủng hộ qua Twitter - tài khoản của ông có 2,3 triệu lượt theo dõi. Đây là điều hiếm thấy trong chính trường Nhật Bản - một thế giới chủ yếu là những người đàn ông có tuổi và ít hiểu biết hơn về mạng xã hội.
Cựu Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Shigeru Ishiba, một người chỉ trích hiếm hoi cựu Thủ tướng Abe trong nhiệm kỳ của ông Abe, nói rằng ông sẵn sàng tranh cử nếu điều kiện và môi trường phù hợp
Lập trường của cựu Thủ tướng Abe cũng sẽ được quan sát kỹ lưỡng do ảnh hưởng của ông đối với hai phe phái lớn nhất trong LDP và với các nghị sĩ bảo thủ. Liên minh do LDP lãnh đạo được cho rằng sẽ không để mất đa số ở Hạ viện, nhưng dự báo cho thấy LDP có thể mất đa số nếu chỉ tính đảng này - một kết quả sẽ làm suy yếu lãnh đạo tiếp theo của đảng.
(Theo Reuters)
