Thương hiệu Việt vươn tầm quốc tế

Định vị thương hiệu quốc gia

Không ai từng nghĩ một doanh nghiệp Việt Nam lại có thể xây dựng nhà máy chế biến sữa ngay giữa lòng châu Âu - nơi những tiêu chuẩn khắt khe nhất về chất lượng và an toàn thực phẩm được đặt ra. Cũng chẳng nhiều người hình dung rằng, ở tận châu Phi hay Mỹ Latin, hàng triệu người dân lại lựa chọn mạng di động Viettel như một phần thiết yếu trong đời sống hàng ngày.

Những câu chuyện tưởng như không thể ấy đã trở thành hiện thực. Doanh nghiệp Việt không còn chỉ xuất khẩu hàng hóa, mà đã trở thành nhà đầu tư, nhà sản xuất, nhà sáng tạo toàn cầu. Họ mang theo vốn, công nghệ, triết lý kinh doanh và cả khát vọng khẳng định vị thế Việt Nam trên bản đồ kinh tế thế giới.

Theo số liệu từ Cục Thống kê (Bộ Tài chính), 9 tháng năm 2025, các nhà đầu tư Việt Nam đã đầu tư ra nước ngoài 134 dự án được cấp mới với tổng số vốn là 709,3 triệu USD, gấp gần 4 lần so với cùng kỳ năm trước và có 23 lượt dự án điều chỉnh vốn với số vốn điều chỉnh tăng 137,5 triệu USD. Tính chung, tổng vốn đầu tư của Việt Nam ra nước ngoài (vốn cấp mới và điều chỉnh) đạt 846,8 triệu USD, gấp 4,5 lần so với cùng kỳ năm 2024.

Trong 34 quốc gia và vùng lãnh thổ nhận đầu tư của Việt Nam, Lào là nước dẫn đầu với 397,2 triệu USD, chiếm 46,9% tổng vốn đầu tư; Philippines 92 triệu USD, chiếm 10,9%; Indonesia 64,6 triệu USD, chiếm 7,6%; Đức đạt 50,6 triệu USD, chiếm 6%; Mỹ 33,3 triệu USD, chiếm 3,9%.

Về lĩnh vực, các doanh nghiệp Việt đầu tư ra nước ngoài tập trung nhiều nhất vào sản xuất, phân phối điện, khí đốt, nước nóng, hơi nước và điều hòa không khí với 341,5 triệu USD, chiếm 40,3% tổng vốn đầu tư; tiếp đến là bán buôn và bán lẻ, sửa chữa ô tô, mô tô, xe máy và xe có động cơ khác đạt gần 121 triệu USD; chiếm 14,3%; vận tải kho bãi đạt 109,2 triệu USD; chiếm 12,9%.

Thực tế cho thấy, sau hơn 3 thập kỷ hội nhập, "mang chuông đi đánh xứ người" không còn là khái niệm xa vời. Đó là một hành trình tất yếu, được viết nên bởi những thương hiệu Việt ngày càng bản lĩnh, từ Petrovietnam, Viettel, Vinamilk, FPT, Vingroup, Masan, Thế Giới Di Động cho tới Hòa Phát, Trường Hải, Gelex, VietJet, Dược Hậu Giang, Xây dựng Hòa Bình... và nhiều doanh nghiệp khác trong các lĩnh vực chủ chốt".

Mỗi doanh nghiệp là một câu chuyện khác nhau, nhưng đều chung một mục tiêu vươn tầm quốc tế, để người Việt không chỉ tự hào về sản phẩm của mình, mà còn để thế giới biết đến một Việt Nam năng động, sáng tạo và đủ sức cạnh tranh.

Hái quả ngọt

Thời điểm khái niệm "đầu tư ra nước ngoài" vẫn còn xa lại, chỉ những doanh nghiệp Nhà nước quy mô lớn mới đủ bản lĩnh và tiềm lực để "giong buồm ra khơi". Năm 1989, Tập đoàn Công nghiệp Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) đã thành lập liên doanh khai thác dầu khí tại Liên Xô (sau này là Nga) và một số nước Đông Âu. Đây được xem là hoạt động đầu tư trực tiếp ra nước ngoài rõ nét đầu tiên của Việt Nam.

Từ thành công ban đầu, Petrovietnam tiếp tục mở rộng sang Nga, Algeria, Venezuela, Peru, Malaysia… hình thành mạng lưới dự án dầu khí quy mô quốc tế. Các dự án này mang lại doanh thu hàng tỷ USD mỗi năm, nhiều năm liền đóng góp lớn cho ngân sách Nhà nước, đồng thời khẳng định vị thế của doanh nghiệp Việt trong lĩnh vực năng lượng toàn cầu.

Hay như câu chuyện về Tập đoàn Công nghiệp Viễn thông - Quân đội (Viettel) - doanh nghiệp Việt hiếm hoi đủ năng lực cạnh tranh trực tiếp với các "ông lớn" viễn thông toàn cầu.

19 năm trước, khi Viettel bước chân ra nước ngoài đầu tư với việc thành lập Viettel Global - đã có không ít ánh mắt nghi ngại về quyết định của lãnh đạo tập đoàn khi ấy. Nhưng nhờ thành công từ thị trường Campuchia - nơi Viettel chỉ mang theo 1 triệu USD tiền vốn, lấy doanh thu từ dịch vụ VoIP nuôi cả mảng Internet và di động sau này, Viettel đã ghi tên mình vào kỳ tích thế giới cùng Metfone chỉ sau 2 năm với vị trí mạng di động đứng số 1 về thị phần.

Sau Campuchia, Viettel đầu tư sang Lào. Ngay từ khi khai trương, nhà mạng Unitel đã đứng đầu về mạng lưới và nhanh chóng trở thành nhà mạng đứng đầu về thị phần với 35% chỉ sau chưa đầy 2 năm kinh doanh chính thức.

Năm 2024, dù tiếp tục đối mặt với bất ổn chính trị, lạm phát cao, biến động tỉ giá… doanh thu dịch vụ từ các thị trường quốc tế của Viettel vẫn tăng 17,3%, đóng góp 80% vào mức tăng trưởng chung của toàn Viettel và cao hơn 7 lần mức trung bình trên thế giới. Đây năm thứ 8 liên tiếp khối thị trường nước ngoài của Viettel tăng trưởng 2 con số. Dịch vụ ví tiếp tục là điểm sáng đột phá, đặc biệt tại châu Phi, đóng góp hơn 20% doanh thu tăng thêm.

Các công ty nước ngoài đều hoàn thành mục tiêu thách thức, dòng tiền chuyển về nước hơn 467 triệu USD, vượt kế hoạch năm. Viettel đã hoàn vốn tại 5 thị trường là Campuchia, Lào, Đông Timor, Natcom và Mozambique. Tỉ lệ hoàn vốn đầu tư ra nước ngoài của Viettel 85%, sớm hơn lộ trình đề ra. Thành công của Viettel cho thấy, doanh nghiệp Việt hoàn toàn có thể xây dựng thương hiệu toàn cầu, nếu biết lựa chọn chiến lược phù hợp và kiên trì đầu tư dài hạn.

Trong cuộc chia sẻ với báo chí hồi đầu năm nay, ông Đào Xuân Vũ - Phó Tổng Giám đốc Viettel nói rằng, thời gian qua, tập đoàn vừa tập trung đẩy mạnh hiệu quả kinh doanh ở các thị trường hiện tại, vừa xúc tiến tìm kiếm các cơ hội đầu tư quốc tế mới.

Nhiều quốc gia, như Dominicana, Venezuela, Nicaragua ở khu vực Mỹ Latinh hay Uganda, Guinea Bissau ở châu Phi rất chào đón và mong muốn Viettel đầu tư. Điều này khẳng định tầm nhìn chiến lược và triết lý kinh doanh của Viettel khi đi ra nước ngoài là đúng đắn.

Sau khối doanh nghiệp Nhà nước, danh sách các công ty đầu tư nước ngoài đã dài hơn rất nhiều, trong đó có nhiều tập đoàn tư nhân, công ty cổ phần.

Từ vị thế doanh nghiệp sữa hàng đầu trong nước, Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk) từng bước mở rộng mạng lưới kinh doanh thông qua hoạt động đầu tư vào các chi nhánh nước ngoài và xuất khẩu, khẳng định chiến lược hội nhập bài bản và dài hơi.

Khoản đầu tư đầu tiên của Vinamilk là vào Driftwood - một trong những nhà sản xuất sữa lâu đời tại Nam California (Mỹ) với danh mục sản phẩm gồm sữa tươi, sữa chua, kem, nước trái cây. Công ty này trở thành công ty con của Vinamilk từ tháng 12/2013. Đến tháng 5/2016, Vinamilk nâng tỉ lệ sở hữu tại Driftwood lên 100%.

Với Lao-Jagro, Vinamilk chính thức trở thành công ty mẹ từ tháng 7/2018 và tạo ra bước ngoặt mới với việc phát triển dự án Tổ hợp trang trại bò sữa tại Lào trên diện tích quy hoạch là 5.000ha, quy mô đàn bò 24.000 con. Định hướng dài hạn là phát triển tổ hợp trang trại có quy mô 20.000ha với đàn bò 100.000 con, hướng đến mục tiêu hình thành vùng nguyên liệu sữa tươi chuẩn quốc tế cung cấp cho thị trường Việt Nam và khu vực châu Á.

Liên doanh Del Monte - Vinamilk (Philippines) được công bố vào tháng 8/2021, với tổng vốn đầu tư ban đầu là 6 triệu USD, chia đều cho 2 bên. Mục tiêu ban đầu là nhập khẩu sản phẩm sữa từ Vinamilk và phân phối qua hệ thống DMPI tại Philippines. Tuy nhiên, đến cuối năm 2024, Vinamilk chấm dứt hoạt động liên doanh tại quốc gia này. Dù liên doanh ngừng hoạt động, Vinamilk cho biết vẫn sẽ duy trì hoạt động xuất khẩu sang Philippines.

Theo báo cáo tài chính hợp nhất quý II/2025, trong 6 tháng đầu năm nay, doanh thu hợp nhất của Vinamilk đạt 29.710 tỷ đồng, hoàn thành 46,1% kế hoạch doanh thu năm. Trong đó, nguồn thu thuần từ thị trường nội địa đạt 23.624 tỷ đồng và từ nước ngoài đạt 6.035 tỷ đồng.

Đối với hoạt động xuất khẩu, Vinamilk ghi nhận kết quả cao với doanh thu thuần đạt 1.887 tỷ đồng, tăng 8,5% so với cùng kỳ và tiếp tục tăng trưởng dương quý thứ 8 liên tiếp. Lũy kế 6 tháng đầu năm 2025, doanh thu thuần xuất khẩu đạt 3.507 tỷ đồng, tăng 15,5% so với cùng kỳ. Doanh thu thuần các chi nhánh nước ngoài quý II/2025 đạt 1.223 tỷ đồng và lũy kế 6 tháng đạt 2.528 tỷ đồng.

Từ một quốc gia không có thương hiệu sữa riêng, Vinamilk hiện nằm trong top 5 thương hiệu sữa giá trị nhất thế giới, đưa những sản phẩm sữa "made in Vietnam" đặt chân đến hàng chục quốc gia.

Cũng "mang chuông đi đánh xứ người", nhưng Tập đoàn FPT chọn cho mình một hướng đi khác - đầu tư ra nước ngoài thông qua các thương vụ mua bán - sáp nhập (M&A) với những doanh nghiệp công nghệ trên thế giới. Tính đến nay, FPT đã thực hiện tổng cộng 9 thương vụ đáng chú ý, mở rộng mạng lưới tại các thị trường trọng điểm như châu Âu, Mỹ, Nhật Bản.

Hành trình này bắt đầu từ năm 2014, khi FPT mua 100% vốn của RWE IT Slovakia – công ty thuộc tập đoàn năng lượng RWE (Đức). Thương vụ này mở ra bước ngoặt cho FPT và ngành công nghệ thông tin Việt Nam, giúp doanh nghiệp có được hợp đồng trị giá hàng chục triệu USD, mở rộng năng lực cung cấp giải pháp SAP và Smart Home tại châu Âu.

Năm 2018, FPT tiếp tục đánh dấu bước tiến quan trọng với việc mua 90% cổ phần của Intellinet Consulting (Mỹ), mở rộng quy mô hoạt động tại thị trường lớn nhất thế giới. Thương vụ giúp FPT trở thành đối tác cung cấp dịch vụ công nghệ tổng thể, đặc biệt trong lĩnh vực chuyển đổi số.

Giai đoạn 2019-2022, FPT tăng tốc thâm nhập thị trường châu Á, đầu tư vào LTS Inc. (Nhật Bản) - công ty nằm trong top 20 đơn vị tư vấn, chuyển đổi số hàng đầu, nhằm tăng cường năng lực tư vấn, phát triển công nghệ AI, IoT, Big Data và RPA.

Năm 2023 được coi là năm "bùng nổ" M&A của FPT với 4 thương vụ lớn tại Mỹ và châu Âu: mua lại mảng dịch vụ công nghệ của Intertec International (Mỹ), trở thành đối tác chiến lược của Landing AI, thâu tóm Cardinal Peak (Mỹ) và mua 80% cổ phần công ty tư vấn công nghệ AOSIS (Pháp).

Năm 2024, FPT tiếp tục mở rộng tại Nhật Bản với thương vụ mua 100% vốn NAC Co., Ltd., và đến tháng 5/2025, tập đoàn hoàn tất mua lại David Lamm Consulting – công ty tư vấn CNTT trong ngành năng lượng tại Đức. Chuỗi thương vụ M&A liên tiếp khẳng định chiến lược toàn cầu hóa bài bản của FPT, từng bước đưa doanh nghiệp công nghệ Việt vươn tầm quốc tế.

Theo báo cáo kết quả kinh doanh, 7 tháng đầu năm 2025, mảng dịch vụ công nghệ thông tin thị trường nước ngoài của FPT tiếp tục duy trì đà tăng trưởng, đạt doanh thu 19.541 tỷ đồng, tương đương với mức tăng 13,6%. Trong đó, thị trường chính Nhật Bản tiếp tục giữ mức tăng trưởng 27,5%, đạt doanh thu 8.590 tỷ đồng.

Ngoài các doanh nghiệp có kinh nghiệm lâu năm trên trường quốc tế kể trên, những năm vừa qua, một số doanh nghiệp đầu ngành tại Việt Nam cũng có chiến lược xây dựng thương hiệu toàn cầu.

Sau công nghệ, một lĩnh vực khác cũng đang góp phần định vị thương hiệu Việt trên bản đồ toàn cầu là công nghiệp sản xuất - đặc biệt là ô tô điện.

Tiêu biểu nhất là Tập đoàn Vingroup với thương hiệu VinFast. Từ tổ hợp nhà máy hiện đại tại Hải Phòng, VinFast đã thực hiện một hành trình ngoạn mục ra thế giới, đưa xe điện Việt Nam hiện diện tại Mỹ, Canada, châu Âu và đang mở rộng sang Indonesia, Philippines, Ấn Độ, Thái Lan....

Không chỉ chinh phục người tiêu dùng quốc tế, VinFast còn tạo dấu ấn mạnh mẽ với sự kiện rung chuông mở màn giao dịch trên Sàn chứng khoán Nasdaq (Mỹ) - một cột mốc khẳng định vị thế mới của doanh nghiệp Việt trên thị trường toàn cầu.

Trong cuộc họp đại hội đồng cổ đông Vingroup hồi tháng 4/2025, tỷ phú Phạm Nhật Vượng – Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vingroup cho biết, chiến lược phát triển VinFast có 2 mục tiêu gồm đạt doanh số và cắm cờ. Ông Vượng nói rằng, VinFast đã hoàn thành mục tiêu cắm cờ trên thế giới khi đặt chân đến Mỹ và nhiều nước trên thế giới.

"Việc của chúng ta là cắm cờ cho thế giới biết xe điện Việt Nam đạt tiêu chuẩn thế giới. Và chúng ta đã cắm cờ rồi nhưng chúng ta không có kế hoạch đẩy doanh số ở các thị trường này", ông Vượng chia sẻ với cổ đông.

Ông Phạm Nhật Vượng cũng tiết lộ thêm định hướng doanh số sẽ tập trung vào các thị trường có lợi thế như Ấn Độ, Indonesia, Malaysia. VinFast sẽ đặt nhà máy tại Ấn Độ, Indonesia và thúc đẩy hoạt động bán hàng, gia tăng doanh số tại đây. Ông Vượng cho biết, số liệu doanh số tại thị trường nước ngoài sẽ có sự khác biệt từ năm 2026. Trong tương lai, các thị trường nước ngoài sẽ là nguồn doanh số chính của VinFast.

Những tên tuổi khác như Thaco Group với dự án đầu tư nông nghiệp quy mô lớn tại Lào; Thế Giới Di Động với chuỗi điện máy tại Indonesia; Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình với các dự án xây dựng tại châu Phi... Một số dự án đã đem về những kết quả tích cực, một số khác vẫn trong giai đoạn đầu tư, mở rộng nhưng nhìn chung đều góp phần nâng cao nhận diện thương hiệu Việt trên trường quốc tế.

Chấp nhận "những cơn sóng dữ"

Hành trình vươn ra thế giới của doanh nghiệp Việt chưa bao giờ là con đường bằng phẳng, thậm chí phải chấp nhận "những cơn sóng dữ" khi ra biển lớn. Chấp nhận "những cơn sóng dữ" không chỉ là đối diện với rủi ro, mà còn là dám bước qua vùng an toàn, nơi mà phần lớn doanh nghiệp dừng lại. Trong bối cảnh toàn cầu đầy biến động, việc dấn thân ra thị trường quốc tế đồng nghĩa với việc đối đầu với sự khốc liệt của cạnh tranh, sự khác biệt văn hóa và cả những giới hạn nội tại.

Trong một cuộc trao đổi với Người Đưa Tin, TS. Nguyễn Văn Toàn - Phó Chủ tịch hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE) nói rằng, việc đầu tư ra nước ngoài đối với các doanh nghiệp, nhất là nhóm doanh nghiệp tư nhân, đó không phải chuyện nhất thời, mà đó là cả một kế hoạch dài hơi.

Ông phân tích đầu tư ra nước ngoài sẽ có 2 xu thế cơ bản. Thứ nhất là những nước phát triển đầu tư vào những nước chậm phát triển hơn. Khi đầu tư vào những quốc gia này, các nhà đầu tư sẽ tranh thủ những lợi thế về mặt tài nguyên, về nguồn lao động giá rẻ, về năng lượng và thậm chí là lợi thế về quy định môi trường. Xu thế thứ hai là các nước đang phát triển, lợi dụng lợi thế cạnh tranh để đầu tư vào các nước lớn.

Các doanh nghiệp của Việt Nam đang tận dụng cả 2 loại hình xu thế này. Điều thấy rõ là chúng ta đầu tư sang Lào, Campuchia, Myanmar hay đầu tư sang một số nước châu Phi, chúng ra có lợi thế hơn là phát triển hơn họ ở nhiều lĩnh vực. Đối với thị trường Mỹ, chúng ta đầu tư vào bằng năng lực cạnh tranh, bằng thế mạnh của mình.

Xu hướng đầu tư thứ 2 là đầu tư sang các nước phát triển hơn đang được doanh nghiệp Việt Nam hướng tới nhiều hơn.

"Đây là xu hướng tốt, bởi nó đặt ra cho chúng ta những yêu cầu cao hơn cái mình đang thực hiện, buộc mình phải có những kế hoạch, phấn đấu để đạt được những tiêu chuẩn mà họ đề ra. Nói một cách vui rằng, chơi với người giỏi thì chúng ta kiểu gì cũng sẽ tiến bộ", TS. Nguyễn Văn Toàn nói.