Theo thông báo mới đây từ Cảng Montreal, lượng hàng hóa xuất khẩu từ cảng này sang Trung Quốc đã tăng tới 22% trong sáu tháng đầu năm 2025 so với cùng kỳ năm ngoái. Trung Quốc hiện là đối tác xuất khẩu lớn thứ hai của cảng, vượt lên từ vị trí thứ năm vào năm 2024.
Sự tăng trưởng này diễn ra trong bối cảnh cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đang leo thang dưới thời Tổng thống Donald Trump. Các mức thuế trừng phạt lẫn nhau giữa các bên đã khiến luồng thương mại toàn cầu biến động mạnh, nhưng đồng thời lại tạo ra cơ hội cho những cảng trung chuyển như Montreal.
Việc hàng hóa từ Canada tìm đến Trung Quốc nhiều hơn cũng được lý giải là hệ quả gián tiếp từ chính sách thuế quan của Mỹ, vốn ảnh hưởng đến cả Canada và Trung Quốc. Với vị trí chiến lược và hệ thống logistics phát triển, Cảng Montreal đóng vai trò quan trọng trong điều phối dòng chảy hàng hóa quốc tế, nhất là khi các tuyến thương mại truyền thống bị gián đoạn.
Cảng Montreal ở Montreal
Trung Quốc áp thuế trả đũa, vì sao thương mại vẫn không giảm?
Mặc dù Bắc Kinh đã áp thuế lên nhiều mặt hàng nông sản Canada như hạt cải dầu và thịt lợn từ tháng 3/2025 – để đáp trả mức thuế 100% mà Ottawa áp lên ô tô điện Trung Quốc vào năm ngoái – nhưng thương mại song phương vẫn tăng trưởng mạnh.
Việc thương mại không sụt giảm cho thấy mối quan hệ kinh tế giữa hai nước vẫn có sức bật, dù đối mặt với các rào cản chính trị. Thực tế, Canada và Trung Quốc vẫn có những mặt hàng bổ sung cho nhau về nhu cầu, đặc biệt trong bối cảnh Trung Quốc cần tìm đối tác thay thế cho một số nguồn cung bị hạn chế do căng thẳng với Mỹ.
Ngoài ra, một số doanh nghiệp đã nhanh chóng điều chỉnh chiến lược, tái định tuyến hàng hóa hoặc tận dụng các ưu đãi thương mại song phương chưa bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế.
Cảng Montreal được lợi gì từ cuộc chiến thương mại?
Bên cạnh tăng trưởng xuất khẩu sang Trung Quốc, Cảng Montreal còn cho biết tổng lưu lượng container trong nửa đầu năm nay đã tăng 4%. Đây là tín hiệu tích cực trong bối cảnh nhiều cảng biển trên thế giới chứng kiến sụt giảm do gián đoạn chuỗi cung ứng và chi phí vận chuyển tăng cao.
Sự tăng trưởng tại Montreal đến phần lớn từ việc nhiều doanh nghiệp tìm kiếm các tuyến thương mại mới thay thế các cảng của Mỹ – nơi bị ảnh hưởng bởi các chính sách thuế của chính quyền Trump. Montreal nhờ đó trở thành điểm trung chuyển chiến lược, thu hút thêm cả các nhà xuất khẩu từ Mỹ.
Bên cạnh đó, cảng này còn hưởng lợi từ mạng lưới hậu cần hiện đại, vị trí gần các tuyến đường sắt và cao tốc, giúp đẩy nhanh tốc độ giao nhận và cắt giảm chi phí vận chuyển nội địa.
Thương mại Canada - Mỹ đang chịu ảnh hưởng như thế nào?
Trong khi thương mại với Trung Quốc tăng, số liệu từ Cơ quan Thống kê Canada cho thấy xuất khẩu từ Canada sang Mỹ lại giảm gần 16% chỉ trong tháng 4/2025, ngay giữa lúc chính sách thuế mới của Mỹ bắt đầu có hiệu lực.
Điều đáng nói là phần lớn hàng hóa từ Canada vào Mỹ vẫn được miễn thuế, nhưng tình hình bất ổn thương mại và sự thận trọng từ phía các doanh nghiệp khiến hoạt động xuất khẩu bị đình trệ.
Việc sụt giảm xuất khẩu sang Mỹ – thị trường lớn nhất của Canada – là dấu hiệu đáng lo ngại với nền kinh tế Canada. Điều này có thể thúc đẩy chính phủ và các doanh nghiệp tìm cách đa dạng hóa đối tác thương mại, trong đó Trung Quốc nổi lên như một lựa chọn thay thế dù còn nhiều rủi ro.
Cuộc chiến thương mại toàn cầu đang thay đổi cục diện logistics ra sao?
Cuộc đối đầu thuế quan giữa các cường quốc kinh tế đang tái định hình mạng lưới logistics và dòng chảy thương mại toàn cầu. Những tuyến đường từng được coi là ổn định như Canada – Mỹ hay Mỹ – Trung đang trở nên bất định, buộc các doanh nghiệp phải linh hoạt điều chỉnh.
Các cảng như Montreal đang nổi lên là điểm đến thay thế, tận dụng cơ hội từ sự xáo trộn này để mở rộng vai trò trong chuỗi cung ứng quốc tế. Tuy nhiên, xu hướng này cũng đặt ra bài toán dài hạn về hạ tầng, chi phí và chiến lược ngoại giao thương mại của mỗi quốc gia.
Trong bối cảnh địa chính trị biến động, việc xây dựng các chuỗi cung ứng linh hoạt, đa phương và ít phụ thuộc vào một thị trường duy nhất được cho là hướng đi bền vững hơn cho tương lai.
Thu Trang (Theo Bloomberg)
