Võ Tòng ngoại hiệu Hành giả là một nhân vật trong tiểu thuyết Thủy hử. Võ Tòng cũng xuất hiện trong Kim bình mai – một tác phẩm dựa trên câu chuyện của Thủy hử, và một số tác phẩm khác. Võ Tòng nguyên là thủ lĩnh núi Nhị Long và sau này tụ nghĩa ở Lương Sơn Bạc. Khi ở Lương Sơn, Võ Tòng là đầu lĩnh thứ 14, được sao Thiên Thương Tinh chiếu mệnh.
Võ Tòng ngoại hiệu Hành giả.
Những sự tích như Võ Tòng đả hổ ở đồi Cảnh Dương; Võ Tòng sát tẩu (giết chị dâu Phan Kim Liên báo thù cho anh); Võ Tòng đánh Tây Môn Khánh; Võ Tòng say đánh Tưởng Môn Thần; hay máu nhuộm Uyên Ương lầu; diệt cướp Nhị Long sơn… đều là những đề tài làm say mê lòng người.
Do ảnh hưởng của Thủy hử, trong một thời gian dài nhân vật Võ Tòng được xem là một nhân vật hư cấu. Tuy nhiên, về sau, dựa trên một số bằng chứng, các nhà nghiên cứu đã cho rằng Võ Tòng là một nhân vật có thật trong lịch sử.
Trong tiết mục “Khiêu chiến với danh nhân văn hóa” của Đài Truyền hình Giang Tây, giáo sư sử học Kỷ Liên Hải, người được xem là “danh nhân văn hóa đương đại Trung Quốc”, đã khiến nhiều người chấn động khi đưa ra số tuổi của Võ Tòng lớn hơn “ca ca” Võ Đại Lang tới... 250!
Nghĩa sĩ đời Tống
Theo ông, trong lịch sử, ở Khổng Tống Trang, huyện Thanh Hà, phủ Đông Bình, tỉnh Sơn Đông (nay thuộc Hà Bắc) cũng có người tên Võ Tòng nhưng sống vào đời Tống, không phải hảo hán Lương Sơn, cũng không phải là Võ Nhị Lang, em của Võ Đại Lang. Đại khái Võ Tòng qua đời vào năm 1125 hoặc 1126, trong khi Võ Đại Lang sống vào đầu đời Minh, cách nhau hơn 250 năm.
Trong Thủy hử, về sau Võ Tòng theo Tống Giang quy thuận triều đình, đi đánh dẹp Phương Lạp. Trong trận đánh tại Mục Châu, Võ Tòng bị Bao Đạo Ất chém mất một cánh tay, được Lỗ Trí Thâm cứu thoát. Sau khi thắng trận, Võ Tòng không trở về Biện Kinh nhận chức mà xuất gia tại tháp Lục Hòa, Hàng Châu, được phong Tĩnh Trung thiền sư và thọ 80 tuổi. Trong khi đó, Kim bình mai lại mô tả Võ Tòng báo thù Tây Môn Khánh nhưng giết lầm người, bị đày đi Mạnh Châu. Sau khi quay về thì Tây Môn Khánh đã bệnh chết, Võ Tòng bèn giết chị dâu Phan Kim Liên rồi lên Nhị Long Sơn.
Võ Tòng.
Tuy nhiên, một giả thuyết khác được nhiều người chấp nhận là nhóm anh hùng Lương Sơn trong đó có Võ Tòng đều bị triều đình tiêu diệt.
Trong "Tống sử - Trương Thúc Dạ truyện" đoạn thứ 4 viết về việc danh tướng Trương Thúc Dạ đánh bại quân Tống Giang như thế nào. Theo đó, khi Trương Thúc Dạ nhậm mệnh đến Hải Châu thì quân Tống Giang đang chuẩn bị công thành. Tống Giang quyết định đánh thành theo hướng trên biển, nên cho quân ra vùng biển chiếm lấy hơn 10 chiếc thuyền lớn để chở quân lương. Nhưng kế của Tống Giang đã bị gián điệp của Thúc Dạ dò biết.
Thúc Dạ lập tức chiêu mộ hơn 1.000 quân cảm tử mai phục ở gần thành, sau đó cho quân tiểu tốt đi thuyền nhỏ đến khiêu chiến còn tinh binh thì bố trí trận địa ven bờ biển. Khi hai bên giao chiến, phục binh của Trương Thúc Dạ lao ra dùng hỏa công đốt thuyền quân Tống Giang. Hai bên giao chiến kịch liệt, cuối cùng đội thuyền của Tống Giang bị đốt cháy hết, đường lui cũng đã tuyệt, phó tướng bị bắt, quân lính tan vỡ, nên chấp nhận chịu hàng.
Hầu hết các sử tịch triều Tống như “Hoàng Tống thập triều cương yếu”, “Tục Tư trị thông giám trường thiên”, “Tam triều bắc minh hội biên”… đều chép việc Tống Giang chấp nhận chiêu an nhà Tống, sau đó đem quân đi trấn áp khởi nghĩa của Phương Lạp. Nhưng tại vùng Hải Châu, nơi Tống Giang bại trận, người dân vẫn lưu truyền việc Tống Giang và các nghĩa sĩ đều bị Trương Thúc Dạ giết chết, chôn dưới núi Bạch Hổ.
Núi này hiện ở phía tây nam cổ thành Hải Châu, cảng Liên Vân, tỉnh Giang Tô. Núi chỉ cao 62,8m, được người dân gọi là "Hảo hán doanh" (mộ hảo hán).
Mộ Võ Tòng.
Nguyên mẫu của Biện Nguyên Hanh?
Theo một số nhà nghiên cứu, Võ Tòng là nguyên mẫu của võ tướng Biện Nguyên Hanh, bạn thân Thi Nại Am. Biện Nguyên Hanh võ nghệ cao cường, sức mạnh hơn người. Lúc ấy, ở một dải Biện Thương có một con hổ dữ, người dân không dám đi riêng lẻ. Biện Nguyên Hanh một mình đến đây, tay không đánh chết mãnh hổ.
Là một mưu sĩ của Trương Sĩ Thành, Thi Nại Am biết nhiều chuyện trong nội bộ tập đoàn thống trị này. Về sau, thấy họ Trương đam mê tửu sắc, bỏ bê chính sự, không nghe can gián, Thi Nại Am về ẩn cư và viết Thủy hử. Ông đưa vào truyện nhiều nhân vật mà mình quen biết dưới trướng Trương Sĩ Thành, như anh em bán muối lậu Đồng Uy - Đồng Mãnh hay Nụy cước hổ Vương Anh là người đánh xe ở Lưỡng Hoài...
Dù thế nào thì mọi người - nhất là vùng Thanh Hà, Sơn Đông vẫn tôn kính nhân vật Võ Tòng, nhất là tinh thần xông pha thẳng tiến, "biết trên núi có hổ, vẫn can đảm thẳng xông".
Video: Võ Tòng đánh hổ trên đồi Cảnh Dương.
Quốc Tiệp
