Tiếp cận sản phẩm “Make in Vietnam” dễ dàng nhờ ưu đãi mới

Phát phiếu hỗ trợ tài chính (voucher) cho người dùng là một chính sách hoàn toàn mới, được quy định trong Nghị định 268 ban hành ngày 14/10, hướng dẫn thi hành Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Đây được xem là bước đột phá trong cách Nhà nước đồng hành cùng doanh nghiệp, giúp sản phẩm Make in Vietnam vượt qua rào cản thương mại hóa để đến được với người tiêu dùng.

Theo đó, Nhà nước sẽ sử dụng phiếu hỗ trợ tài chính (voucher) như một công cụ khuyến khích người dùng trải nghiệm sản phẩm, dịch vụ mới, đồng thời giúp doanh nghiệp đưa công nghệ và giải pháp Việt ra thị trường. Nguồn vốn thực hiện chính sách đến từ Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia cùng các quỹ phát triển khoa học và công nghệ của bộ, ngành và địa phương.

Những sản phẩm được lựa chọn phải đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật, có yếu tố mới về công nghệ, tính năng hoặc mô hình kinh doanh, ưu tiên các công nghệ cao, công nghệ chiến lược và có khả năng nhân rộng.

Tại họp báo ngày 31/10 của Bộ Khoa học và Công nghệ, ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo cho biết, cơ chế voucher cùng với chính sách hỗ trợ lãi suất vay là hai điểm nhấn nổi bật của Nghị định 268. 

"Đây là những biện pháp hỗ trợ trực tiếp, thiết thực, giúp doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp và thúc đẩy văn hóa sáng tạo trong khu vực tư nhân", ông nói.

Theo Cục Đổi mới sáng tạo, voucher là cơ chế hỗ trợ tài chính "kép" thay vì cấp tiền trực tiếp cho nhà sản xuất, Nhà nước phát phiếu mua hàng cho người tiêu dùng hoặc doanh nghiệp. Khi người dùng sử dụng phiếu để mua sản phẩm, doanh nghiệp cung cấp sẽ nộp lại voucher cho Quỹ để nhận phần hỗ trợ tương ứng.

Cơ chế này được thiết kế minh bạch, chỉ giải ngân khi có giao dịch thực tế, đảm bảo hiệu quả chi ngân sách. Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia sẽ xây dựng chương trình voucher cho từng lĩnh vực ưu tiên, lựa chọn những sản phẩm, dịch vụ đã sẵn sàng thương mại hóa.

"Đây là cú hích kép, vừa hỗ trợ bên cung, vừa kích thích bên cầu", đại diện Cục nhận định. Chính sách này được kỳ vọng sẽ giải bài toán "con gà - quả trứng" trong thương mại hóa công nghệ, khi nhiều sản phẩm Việt có chất lượng tốt nhưng khó tìm khách hàng đầu tiên do người dùng e ngại rủi ro khi thử sản phẩm mới. Voucher giúp phá vỡ rào cản, đưa sản phẩm vượt qua "thung lũng chết" giai đoạn chuyển tiếp khó khăn từ nghiên cứu sang thị trường.

Không chỉ dừng lại ở voucher, Nghị định 268 còn tạo dựng một "bộ công cụ tài chính đa dạng", mỗi công cụ giải quyết một "nút thắt" khác nhau trong hành trình đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp. 

Ở giai đoạn nghiên cứu phát triển, doanh nghiệp có thể nhận tài trợ hoặc đặt hàng từ Nhà nước, khi mở rộng sản xuất, họ được hỗ trợ lãi suất vay và khi sản phẩm sẵn sàng thương mại hóa, voucher chính là mảnh ghép cuối cùng, hỗ trợ họ thâm nhập thị trường.

"Mỗi công cụ đi kèm cơ chế sàng lọc rõ ràng, muốn được tài trợ phải chứng minh ý tưởng vượt trội, muốn được hỗ trợ lãi suất phải thuyết phục ngân hàng còn để tham gia chương trình voucher, sản phẩm phải đủ tốt để thị trường chấp nhận", ông Đạt nói.

Theo Cục Đổi mới sáng tạo, việc kết hợp linh hoạt các công cụ này sẽ hình thành một hệ sinh thái hỗ trợ mở và cạnh tranh, nơi doanh nghiệp ở mọi giai đoạn từ ý tưởng, nghiên cứu, sản xuất đến thương mại hóa đều có một "cánh cửa" phù hợp để tiếp cận sự hỗ trợ của Nhà nước.

"Nghị định 268 đã kiến tạo một hệ thống hỗ trợ liền mạch, giúp sản phẩm đi trọn hành trình từ phòng thí nghiệm ra thị trường. Bằng cách trao cho doanh nghiệp không chỉ một mà nhiều công cụ phù hợp, chúng tôi tin sẽ khơi dậy nội lực, thúc đẩy sự cạnh tranh lành mạnh và hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo năng động, đủ sức tạo ra những sản phẩm công nghệ chinh phục cả thị trường trong nước lẫn quốc tế", đại diện Cục chia sẻ.

Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo do Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì soạn thảo, được Quốc hội thông qua tháng 6/2025, là bước cụ thể hóa Nghị quyết 57, thể hiện tầm nhìn đưa Việt Nam trở thành quốc gia hùng cường thông qua phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. 

Đây cũng là lần đầu tiên "đổi mới sáng tạo" được đặt ngang hàng với "khoa học và công nghệ" dấu mốc thể hiện sự thay đổi căn bản trong tư duy phát triển.

Nhấn mạnh thêm về chủ trương "Make in Vietnam", Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương cho biết, tự chủ và tự cường công nghệ là định hướng lớn được Đảng và Nhà nước xác định rõ. Bộ KH&CN hiện đã trình Chính phủ Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Công nghiệp công nghệ số, trong đó có cơ chế Nhà nước giao các "bài toán lớn quốc gia" cho doanh nghiệp Việt Nam thực hiện.

Cơ chế này vừa tạo cơ hội để doanh nghiệp nâng cao năng lực làm chủ công nghệ, vừa đảm bảo đầu ra cụ thể cho sản phẩm và giải pháp công nghệ Việt. Nhà nước sẽ có chính sách hỗ trợ, đặt hàng và tạo môi trường để doanh nghiệp tham gia giải quyết các vấn đề thực tiễn, góp phần phát triển năng lực công nghệ quốc gia.