R-77 là mẫu tên lửa đối không đang được sử dụng trong nội chiến ở Sudan, cũng như xung đột ở Ukraine. Ảnh: Military Watch.
Tạp chí Military Watch hôm 10/8 đăng thông tin cho biết, quân đội Sudan đã sử dụng tên lửa đối không R-77 do Nga sản xuất để bắn hạ máy bay quân sự của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) trên bầu trời Sudan.
Vụ bắn hạ trong không phận Sudan
Các nguồn tin từ Sudan cho biết mục tiêu bị tiêm kích MiG-29 của nước này bắn hạ bằng tên lửa không đối không R-77 – loại tên lửa đối không dẫn đường bằng radar chủ động phổ biến của Nga. Đây được xem là mục tiêu quân sự có giá trị cao nhất mà R-77 từng bắn hạ kể từ khi xuất hiện lần đầu cách đây 30 năm.
Theo truyền thông nhà nước Sudan, không quân nước này đã bắn hạ máy bay vận tải quân sự của UAE, khi nó đang hạ cánh xuống sân bay Nyala ở khu vực Darfur, nơi hiện do lực lượng bán quân sự RSF kiểm soát. Vụ bắn hạ diễn ra vào tối 6/8.
Tiêm kích MiG-29 trong biên chế không quân Sudan. Ảnh: Military Watch.
RSF là lực lượng đối đầu với quân đội chính phủ Sudan kể từ năm 2023. Trong cuộc nội chiến ở Sudan, Nga hỗ trợ cho cả hai phe và hiện đang có xu hướng hỗ trợ mạnh hơn cho phe quân đội chính phủ.
Theo các nguồn tin quân sự, máy bay bị bắn hạ khi đang chở hơn 40 lính đánh thuê Colombia, ít nhất một sĩ quan cấp cao của quân đội UAE, cùng các chuyên gia kỹ thuật để vận hành những khí tài hiện đại được cho là viện trợ cho RSF. Một số nguồn tin trước đó cho biết, máy bay này cất cánh từ một căn cứ quân sự ở vùng Vịnh, mang theo vũ khí và thiết bị quân sự.
Tổng thống Colombia Gustavo Petro xác nhận có công dân Colombia thiệt mạng trong vụ việc và cho biết đang xác minh số người chết. “Chúng tôi đang liên hệ xem có thể đưa thi thể của họ về nước hay không”, ông Gustavo viết trên mạng xã hội X, theo đài Al Jazeera.
Quân đội chính phủ Sudan từng nhiều lần cáo buộc UAE cung cấp vũ khí hiện đại, bao gồm máy bay không người lái cho RSF thông qua hoạt động vận chuyển vũ khí tới sân bay Nyala.
Tên lửa “sát thủ bầu trời” được Nga xuất khẩu rộng rãi
Theo Military Watch, không quân Sudan là lực lượng thứ hai ở châu Phi, sau Algeria, mua tên lửa R-77 từ Nga để trang bị cho tiêm kích MiG-29 từ những năm 2000. Loại tên lửa đối không này có khả năng “bắn – quên”, giúp tăng tính linh hoạt so với các dòng tên lửa đời cũ. R-77 là mẫu tên lửa đối không cạnh tranh với AIM-120 của Mỹ và gần đây là dòng tên lửa PL-15 của Trung Quốc.
Tiêm kích tàng hình Su-57 của Nga mang tên lửa R-77M. Ảnh: Military Watch.
R-77 được xuất khẩu rộng rãi từ thập niên 1990 tới nhiều nước như Algeria, Yemen, Syria, Ấn Độ và Trung Quốc. Mẫu tên lửa này ban đầu không được quân đội Nga mua với số lượng lớn do hạn chế ngân sách. Đến giữa thập niên 2010, Nga mới bắt đầu trang bị biến thể R-77-1, và sau đó là phiên bản nâng cấp R-77M cho không quân. Trong xung đột ở Ukraine, các tiêm kích tàng hình Su-57 của Nga được cho là mang theo tên lửa R-77M, tầm bắn lên tới 190 km. R-77M còn được mệnh danh là “sát thủ bầu trời” nhờ khả năng bám đuổi mục tiêu và bắn hạ thành công với tỉ lệ rất cao.
Theo Military Watch, Sudan ban đầu dự kiến thay thế MiG-29 bằng tiêm kích J-10C của Trung Quốc đi kèm tên lửa PL-15, nhưng sau biến động chính trị năm 2019 và suy giảm kinh tế, kế hoạch này bị đình lại. Nội chiến bùng phát vào tháng 4/2023 khiến quân đội chính phủ Sudan tiếp tục phải dựa vào phi đội MiG-29 cho đến nay.
Đăng Nguyễn - Military Watch, Al Jazeera
