Tỉnh Ninh Bình “nhầm lẫn khái niệm” gây thất thu ngân sách hàng chục tỷ đồng

Thanh tra Chính phủ mới có thông báo kết luận thanh tra số 465 về công tác bảo vệ môi trường trong khai thác khoáng sản và quản lý, sử dụng đất có nguồn gốc từ nông lâm trường trên địa bàn tỉnh Ninh Bình thời kỳ từ 2011 - 2018.

Truy thu hàng chục tỷ đồng tiền thuế

Theo kết luận này, Thanh tra Chính phủ cho biết, từ năm 2011 đến hết tháng 4/2017, UBND tỉnh Ninh Bình không ban hành quyết định quy định hệ số quy đổi từ khoáng sản thành phẩm sang khoáng sản nguyên khai để tính phí bảo vệ môi trường.

Do đó, các doanh nghiệp vẫn nộp phí bảo vệ môi trường theo khối lượng khoáng sản thành phẩm, gây thất thu ngân sách Nhà nước.

Cùng với đó, ngày 5/4/2012, UBND tỉnh Ninh Bình ban hành quyết định số 226 quy định hệ số quy đổi từ “tấn” ra “m³” để làm căn cứ tính phí bảo vệ môi trường (phí bảo vệ môi trường tính theo quy định tấn).

Tuy nhiên, quyết định nêu trên do nhầm lẫn về khái niệm khoáng sản nguyên khai nên UBND tỉnh quy định đá xây dựng nguyên khai là 2,74 tấn/m³ , còn đá sau nổ mìn tại chân núi là 1,6 tấn/m³. Do đó, một số doanh nghiệp khai thác đá sản xuất xi măng đã áp dụng hệ số 2,74 tấn/m³ để quy đổi khối lượng tính thuế tài nguyên (tính theo m³).

Sau khi phát hiện việc quy đổi là chưa đúng, ngày 10/11/2016 UBND tỉnh Ninh Bình đã ban hành văn bản 4223 để quy đổi lại, nhưng đến thời điểm thanh tra vẫn còn 3/5 doanh nghiệp khai thác đá sản xuất xi măng chưa thực hiện đầy đủ việc nộp phí bảo vệ môi trường bổ sung.

Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh, quy định không đúng hệ số của UBND tỉnh Ninh Bình gây thất thu ngân sách Nhà nước. Việc tạm tính số tiền phí bảo vệ môi trường phải nộp bổ sung của 5 doanh nghiệp là hơn 1,4 tỷ đồng.

Mặt khác, về thuế tài nguyên, còn 3/5 chủ đầu tư dự án khai thác khoáng sản để sản xuất xi măng, gồm: Công ty Cổ phần xi măng Hướng Dương, Công ty TNHH Duyên Hà, Công ty Cổ phần xi măng Hệ Dương đã nộp thuế tài nguyên theo hệ số quy đổi 2,74 tấn/m³, chưa thực hiện việc quy đổi theo hệ số 1,6 tấn/m³ theo yêu cầu của UBND tỉnh Ninh Bình để nộp thuế tài nguyên bổ sung đối với khối lượng khoáng sản khai thác từ tháng 4/2017 trở về trước.

Cá biệt, từ tháng 4/2017 đến thời điểm thanh tra, Công ty Cổ phần xi măng Hướng Dương vẫn quy đổi theo hệ số 1,8 tấn/m³ để nộp thuế tài nguyên. Việc làm trên của Công ty đã bị Kiểm toán Nhà nước phát hiện, kiến nghị truy thu nhưng doanh nghiệp không thực hiện.

Thanh tra Chính phủ áp dụng hệ số quy đổi 1,6 tấn/m³ để tạm tính số tiền thuế tài nguyên của 3 đơn vị nêu trên còn thiếu hơn 32,5 tỷ đồng.

Yêu cầu thu hồi hàng trăm ha đất

Tại kết luận, Thanh tra Chính phủ chỉ rõ, sau khi thực hiện việc sắp xếp, chuyển đổi các nông trường quốc doanh trên địa bàn, UBND tỉnh Ninh Bình không quyết định chuyển từ hình thức giao đất không thu tiền sử dụng đất (cho các nông trường trước đây) sang thuê đất đối với diện tích đất các công ty được tiếp tục sử dụng theo quy định, gây thất thu ngân sách Nhà nước.

Ngoài ra, tại thời điểm thanh tra, UBND tỉnh Ninh Bình vẫn chưa ban hành quyết định thu hồi 444,18 ha đất do Nông trường Yên Phú trước đây quản lý (hiện nay được quy hoạch là công viên động vật hoang dã).

Thanh tra Chính phủ còn phát hiện nhiều diện tích đất đã giao cho một số công ty sử dụng từ nhiều năm nhưng chưa ký hợp đồng thuê đất, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đối với Nhà nước.

Cụ thể, Công ty Cổ phần thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao khoảng 1.007 ha, Công ty Cổ phần giống bò thịt, sữa Yên Phú trên 241 ha, Công ty TNHH MTV Bình Minh 545 ha.

Theo kết luận, Thanh tra Chính phủ yêu cầu tỉnh Ninh Bình xác định lại toàn bộ diện tích phải nộp tiền thuê đất của 4 công ty nông nghiệp đã và đang quản lý, sử dụng nhưng chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính kể từ thời điểm sắp xếp, chuyển đổi theo đúng quy định pháp luật.

Đồng thời, xem xét thu hồi các diện tích đất, gồm 129,1 ha đã giao cho doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường thuê thực hiện dự án đầu tư xây dựng khu du lịch sinh thái vui chơi giải trí hồ Đồng Chương tại Quyết định số 533/2011 do không đủ căn cứ, điều kiện để thu hồi đất, giao đất theo quy định của pháp luật và dự án chậm tiến độ (chậm 9 năm).

Các sai phạm nói trên có trách nhiệm cụ thể thuộc về UBND tỉnh Ninh Bình và các đơn vị trực thuộc, trực tiếp là lãnh đạo, cán bộ được giao nhiệm vụ phụ trách các thời kỳ. 

Tại kết luận này, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình chỉ đạo kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm các cá nhân, tập thể vi phạm để xử lý theo quy định pháp luật.