Trong ngày thứ Tư, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cảnh báo về "hậu quả nghiêm trọng" nếu Tổng thống Nga Vladimir Putin từ chối thoả thuận hoà bình tại Ukraine, và cho biết một cuộc họp có sự góp mặt của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy có thể được tổ chức sớm sau cuộc họp giữa ông và ông Putin.
Ông Trump không đề cập rõ hậu quả là gì, nhưng đã cảnh báo sẽ có lệnh trừng phạt kinh tế nếu cuộc họp với ông Putin trong ngày thứ Sáu tại Alaska không mang lại kết quả.
Tuy nhiên, chính phủ Nga khả năng cao sẽ kháng cự mạnh mẽ những yêu cầu từ Ukraine và châu Âu, và đã từng khẳng định quan điểm của nhà nước này vẫn giữ nguyên kể từ khi được đưa ra bởi ông Putin trong tháng 6/2024.
Trước câu hỏi về khả năng những hậu quả này có thể bao gồm lệnh trừng phạt hoặc hàng rào thuế quan, ông Trump cho biết: "Tôi không cần phải đề cập rõ. Nhưng những hậu quả sẽ vô cùng nghiêm trọng".
Tuy nhiên ông Trump cũng khẳng định mục tiêu của cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo tại Alaska là nhằm "dọn đường" cho một cuộc họp thứ hai với sự góp mặt của ông Zelenskiy.
"Nếu cuộc họp đầu tiên diễn ra suôn sẻ, chúng tôi sẽ thực hiện một cuộc họp kế tiếp".
"Tôi muốn cuộc họp được tổ chức ngay lập tức, và cuộc họp thứ hai sẽ là giữa Tổng thống Putin và Tổng thống Zelenskiy, và tôi, nếu họ muốn tôi có mặt".
Ông Trump chưa đưa ra mốc thời gian cụ thể cho cuộc họp thứ hai.
Lằn ranh đỏ
Lãnh đạo các nước châu Âu và ông Zelenskiy trong một cuộc điện do Đức tổ chức đã thảo luận với ông Trump nhằm đề ra các lằn ranh đỏ cho cuộc họp tại Alaska.
Ông Trump cho biết: "Chúng tôi đã có một cuộc điện có hiệu quả. Ông Zelenskiy cũng đã tham gia cuộc điện. Tôi có thể chấm điểm 10 cho cuộc điện đó, rất thân thiện".
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết: "Tổng thống Trump đã khẳng định rõ Mỹ muốn có một thoả thuận ngừng bắn được ký kết tại cuộc họp tại Alaska".
"Một điểm thứ hai mà Tổng thống Trump đã khẳng định rõ, lãnh thổ thuộc về Ukraine không thể được sử dụng trong thương lượng trong cuộc họp tới, và sẽ chỉ được sử dụng thương lượng bởi tổng thống Ukraine".
Ảnh: PHILIPPE MAGONI/Reuters sưu tầm.
Thủ tướng Đức Friedrich Merz, người tổ chức cuộc họp trực tuyến, khẳng định nguyên tắc đường biên giới không thể bị thay đổi bằng vũ lực cần tiếp tục được áp dụng.
"Nếu không có động thái từ phía Nga tại cuộc họp Alaska, thì Mỹ và các nước châu Âu cần… tăng áp lực".
"Tổng thống Trump hiểu rõ quan điểm này. Ông cũng nắm giữ phần lớn quan điểm đó và vì vậy tôi có thể khẳng định: Chúng tôi đã có một cuộc thảo luận có xây dựng giữa các bên".
Nga tiếp tục chiến thắng tại Ukraine
Ông Zelenskiy đã bay tới Berlin để tham gia cuộc họp trực tuyến với các lãnh đạo châu Âu và ông Trump.
Ông và các lãnh đạo châu Âu lo ngại thoả thuận trao đổi lãnh thổ có thể cho phép Nga nắm giữ 1/5 lãnh thổ Ukraine, mang lại thành quả cho nỗ lực 11 năm của Nga, và mang lại cho ông Putin động cơ để tiếp tục mở rộng về phía Tây.
Trong những ngày vừa qua, lực lượng Nga đã thực hiện nhiều cuộc tiến công quyết liệt tại miền Đông Ukraine, được cho là kế hoạch nhằm gây áp lực buộc Kyiv trao đổi lãnh thổ.
Ông Zelenskiy cho biết: "Ông Putin đang muốn gây áp lực trên toàn chiến tuyến Ukraine trước cuộc họp tại Alaska. Phía Nga đang muốn thể hiện khả năng chiếm toàn Ukraine của họ".
Các lãnh đạo châu Âu đã liên tục khẳng định họ trân trọng nỗ lực của ông Trump và nhấn mạnh không thể ký thoả thuận mà không có sự tham gia của Ukraine.
Quyết định đồng ý tham gia cuộc họp thượng đỉnh mà ông Trump đưa ra vào tuần vừa rồi là một thay đổi đột ngột sau nhiều tuần thể hiện bức xúc trước việc ông Putin từ chối những đề xuất từ phía Mỹ. Ông Trump cho biết phái viên của chính quyền ông, ông Steve Witkoff, đã đạt được "nhiều tiến triển" trong các cuộc gặp tại Moscow.
Kết quả một cuộc thăm dò của Gallup đưa ra vào tuần vừa rồi cho thấy 69% người Ukraine ủng hộ thương lượng kết thúc cuộc chiến sớm nhất có thể. Tuy nhiên các cuộc thăm dò cũng cho thấy người Ukraine không muốn một thoả thuận hoà bình bằng mọi giá nếu cái giá đó quá lớn.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Alexei Fadeev đã cho biết quan điểm của chính quyền Moscow vẫn giữ nguyên so với năm vừa rồi.
Điều kiện để ký kết thoả thuận ngừng bắn và bắt đầu thương lượng hoà bình mà ông Putin đưa ra bao gồm Ukraine rút lực lượng khỏi bốn vùng Nga tuyên bố sở hữu nhưng chưa kiểm soát, và từ bỏ kế hoạch tham gia NATO.
Chính quyền Kyiv đã ngay lập tức từ chối các điều kiện này và so sánh chúng với yêu cầu đầu hàng.
Nguyễn Quang Minh (theo Reuters)
