Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 14/8 đã đề cập đến khả năng đạt được một thỏa thuận kiểm soát vũ khí hạt nhân chiến lược với Mỹ, trong bối cảnh ông chuẩn bị cho cuộc gặp được kỳ vọng với Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Anchorage, Alaska vào ngày 15/8.
Theo ông Putin, tiến triển trong việc giải quyết xung đột Ukraine có thể mở đường cho đối thoại về kiểm soát vũ khí hạt nhân giữa Nga và Mỹ, cụ thể là liên quan đến Hiệp ước New START.
Hiệp ước Cắt giảm Vũ khí Chiến lược Mới (New START), ký kết năm 2010 và có hiệu lực từ năm 2011, là hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân duy nhất còn lại giữa hai nước.
Hiệp ước này giới hạn mỗi quốc gia không được triển khai quá 1.550 đầu đạn hạt nhân chiến lược và cho phép các cuộc thanh sát lẫn nhau để đảm bảo tuân thủ.
Tuy nhiên, Moscow đã tạm ngừng tham gia hiệp ước vào năm 2023, với lý do Mỹ và phương Tây cản trở các cuộc thanh sát và liên quan trực tiếp đến xung đột Ukraine, bao gồm việc hỗ trợ Kiev tấn công các căn cứ máy bay ném bom chiến lược của Nga.
Ông Putin cho biết các yêu cầu của Nga về việc thanh sát một số địa điểm đã bị Mỹ từ chối hoặc phớt lờ. Dù vậy, Nga vẫn cam kết tuân thủ các điều khoản của New START, ngay cả khi đã tạm ngừng tham gia.
Tổng thống Nga Vladimir Putin chủ trì cuộc họp với các quan chức quân sự và dân sự cấp cao nhất của mình tại Điện Kremlin, ngày 14/8/2025. Ảnh: Kremlin.ru
Người đứng đầu Điện Kremlin nhấn mạnh rằng việc đạt được thỏa thuận về kiểm soát vũ khí hạt nhân chiến lược không chỉ mang lại lợi ích cho Nga và Mỹ mà còn tạo điều kiện cho hòa bình lâu dài ở châu Âu và trên toàn thế giới.
"Nếu chúng ta tiến tới các giai đoạn tiếp theo và đạt được thỏa thuận trong lĩnh vực kiểm soát vũ khí tấn công chiến lược, điều này sẽ tạo ra các điều kiện lâu dài cho hòa bình giữa hai nước chúng ta, ở châu Âu và trên toàn thế giới", ông nói trong cuộc họp ở Điện Kremlin với các quan chức quân sự và dân sự cấp cao nhất của mình.
Điều này cho thấy ông Putin xem việc nối lại đối thoại về New START là một bước đi chiến lược để giảm căng thẳng và xây dựng lòng tin giữa hai cường quốc hạt nhân lớn nhất thế giới.
Hiệp ước New START sẽ hết hạn vào tháng 2/2026, và hiện tại, chưa có cuộc đàm phán chính thức nào giữa Nga và Mỹ về việc gia hạn hoặc thay thế hiệp ước này.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov gần đây cho biết quan hệ giữa Moscow và Washington đang ở mức thấp, cho rằng điều này một phần là do các chính sách của chính quyền tiền nhiệm ở Mỹ.
Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi tháng 7 đã bày tỏ mong muốn duy trì các giới hạn về kho vũ khí hạt nhân chiến lược của hai nước. Ông Trump nhấn mạnh: "Đó không phải là một thỏa thuận mà các vị muốn để nó hết hạn. Chúng tôi đang bắt đầu làm việc về việc này".
Cuộc gặp giữa ông Putin và ông Trump tại Anchorage, Alaska được xem là một cơ hội để hai bên thảo luận không chỉ về vấn đề hạt nhân mà còn về các vấn đề địa chính trị khác, bao gồm xung đột Ukraine. Việc Nga và Mỹ có thể đạt được tiến triển trong các vấn đề này sẽ là yếu tố then chốt để khởi động lại các cuộc đàm phán về kiểm soát vũ khí.
Trước thềm Hội nghị Thượng đỉnh Alaska, Nga và Ukraine hôm 14/8 đã trao đổi 84 tù nhân chiến tranh của mỗi bên, động thái mới nhất trong một loạt các cuộc trao đổi diễn ra trong mùa xuân và mùa hè này. Bộ Quốc phòng Nga cho biết kết quả này là nhờ sự trung gian của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE).
Minh Đức (Theo RT, CBC News)
